© 2019 Nicholas Williams
Pùb gwir gwethys / All rights reserved
Clyckya obma ha goslowes / Click here to listen
Text an recordyans / Text of the recording
Egery in dyw several fenester rag gweles an text ha goslowes i’n kettermyn.
Open in two separate windows to see the text and listen at the same time.
In y erlyver a’n vledhen mil naw cans try deg peswar yma Nance ow ry peswar ger dyffrans rag ‘cave’. An geryow-na yw: fow; gogo; fogo, hag ogo. Gesowgh ny dhe veras orth an re-na an eyl warlergh y gela. Nyns yw an ger fow kefys ma’s unweyth i’n textow, hèn yw dhe styrya in Passio Christi, le may ma Jesu ow côwsel orth an wycoryon i’n templa indelma:
Yth esowgh ow cuthyl ges
a Dhuw hag y sans eglos,
in ow chy a pyjadow
pàn wrewgh agas marhasow
ha fowys dhe ladron plos
Apert yw ena nag usy fowys ow styrya ‘caves’ poran, saw ‘dens, lairs.’ Nyns yw an ger gogo kefys in tyller vëth i’n textow Kernowek saw yth ywa term complys gans John Norden in y lyver Speculum Britanniae dhyworth dyweth an whêtegves cansvledhen. Ow côwsel a Geverang Pow Ereder ev a lever fatell usy in dadn vre Poll Reden ‘a wonderfull deepe hole or Caue, which the Welshe call an Ogo, the Cornish a Googoo.’ Yma Pryce ow kemysky mog ‘smoke’, medhelhës vog gans fogo, vogo, hag ev a scrif: ‘We also call a hollow cavern in the earth or mines and made by the fretting of the sea, a voogo.’ Dre vrâs bytegyns yth yw medhelhës an kensa kesson a’n ger gogo pàn wrella va apperya in henwyn tyleryow. Ytho ny a gav henwyn kepar hag Ogo-dowr, Ogo Pons, Trenuggo dhyworth Tre wàr an Ogo ha Progo dhyworth Porth Ogo. Yma Borlase inwedh ow ry an ger leuirgo gans an styr ‘the seal fish’. Dre lycklod yth yw hedna dhe vos convedhys avell leugh ogo ‘a cave calf; a seal’. Kynth usy Nance ow ry gogo; fogo, hag ogo rag ‘cave’, nyns yw onen vëth anodhans kefys i’n textow Kernowek.* Ny woryn ny ytho mars esa onen vëth anodhans ûsys i’n tavas côwsys. Yma ger Kernowek rag ‘cave’ bytegyns dhe gafos tergweyth in Bêwnans Meryasek in radn an gwary ow tùchya Sen Sylvester ha’n dhragon. Ena an secùnd Dûk a lever:
Bysy yw dhyn bones war:
yma dragon vrâs heb mar
i’n cav omma rybon ny.
Warlergh hedna an kensa Dûk a lever dhe Costentyn:
An dhragon vrâs eus i’n cav
unn den dhe gerdhes a’y sav
ny as na’n latha heb wow.
Pelha kensa chaplen Sen Sylvester a lever:
Down yw an cav may ma hy,
cans pas dell glôwys ha moy.
Yth hevel fatell esa Nance pùpprës ow preferrya geryow Keltek dhe eryow benthygys. Yth yw an gwiryoneth i’n câss-ma bytegyns nag yw ma’s udn ger rag ‘cave’ kefys i’n textow Kernowek, ha’n ger-na yw cav.