© 2019 Nicholas Williams
Pùb gwir gwethys / All rights reserved
Clyckya obma ha goslowes / Click here to listen
Text an recordyans / Text of the recording
Egery in dyw several fenester rag gweles an text ha goslowes i’n kettermyn.
Open in two separate windows to see the text and listen at the same time.
I’n dedhyow coth yth esa an Gernowyon ow cresy an cronak pò ‘toad’ dhe vos venymys. In Origo Mundi i’n gwylfos Calef a lever dhe Moyses:
Ellâs, Moyses ogh! tru tru!
shyndys ov gans cronak du
ha whethys gans y venym.
I’n gwelha prës yma Moyses orth y yaghhe. In Passyon agan Arlùth Jûdas yw descrefys avell gweth ages cronak ‘worse than a toad.’ Ha Dolly Pentreath, pàn o hy serrys gans nebonen, hy a wre y henwel Cronak an hager du. Adro dhe dhew cans ha dew ugans bledhen alebma Robert Hùnt a dhyllas lyver ow tùchya fâls-crejyansow in Kernow. Yma whedhel dhodho adro dhe venyn goth tregys in Anton in Soth Ÿst a Gernow gelwys Modryp Alsey. Hy o pòr growsek ha meur a bobel a gresy hy bos gwragh pò ‘witch.’ Perhen hy chy o marchont in Devonport. Ny wrug Alsey pe hy rent dres termyn hir, hag ytho udn jëdh an marchont a dheuth dres Dowr Tamar rag demondya an talasow dhelergh. Pàn dheuth an perhen, hag ev ervirys dhe gafos y vona pò hy gorra in mes a’n chy, y wharva strif uthyk intredhans. An venyn goth a wrug molethy an marchont ha’y wre’ty ha spessly an flogh esa in hy thorr, rag yth o gwreg an marchont gyllys pell gans flogh. An marchont a fias dhyworth an venyn goth rag ewn own ha dewheles tre. Ev a dherivas oll wharvedhyansow an jëdh dh’y wreg, na wrug vry vëth anodhans, saw entra i’n shoppa dhyworth an parleth rag servya cosmer. Adhesempys y feu clôwys scrij scruthus in mes a’n shoppa ha’n marchont a entras dre hast. Ev a welas fatell godhas cronak hûjes brâs dhywar an nen ha gweskel an vontol mes a dhêwla y wreg. Kynth o hy benyn fur ha doth, hy o clamderys. Heb strechya an marchont a sêsyas gevel, derevel an cronak ha’y dôwlel aberth i’n tan. An medhek a veu kerhys hag a leverys dhe’n marchont yth o bysy dhodho gwetyas y fedha an flogh genys dhyrag y dermyn. Ena myrgh vian an marchont a grias: “A das, a das, an cronak!” Kyn feu an cronak tôwlys i’n tan, ny veu va ledhys, saw yth esa ev i’n eur-na ow crambla dres an olas. Y feu an cronak lyftys arta ha tôwlys in blejyowek i’n lowarth. Ternos vyttyn y feu an cronak kefys marow. An keth jorna-na an marchont ha’y deylu a glôwas nowodhow: Modryp Alsey a godhas i’n tan in hy chy hy honen hag y feu hy drog-leskys. Degys veu hy dhe glôjy chy an vohosogyon saw hy a verwys dres nos. Awos pùptra a wharva, gwreg an marchont a dhug mab teg ha yagh. Pàn devys ev in bàn ev a veu offycer i’n morlu. Ev a verwys bytegyns yn yonk ha gasa wàr y lergh gwedhowes ha hy gans flogh. Radn a gresy mernans anathves an mab dhe dhos dhyworth mollath Modryp Alsey.