© 2014 Nicholas Williams
Pùb gwir gwethys / All rights reserved
Clyckya obma ha goslowes / Click here to listen
Text an recordyans / Text of the recording
Egery in dyw several fenester rag gweles an text ha goslowes i’n kettermyn.
Open in two separate windows to see the text and listen at the same time.
Yth esen vy agensow ow redya artyylk meur y les ow tùchya an mater a’n kensa poblans a vedha ow côwsel tavas Keltek in Breten Veur hag in Wordhen. In Oos an Men y feu byldys lies dauns meyn in Breten Veur an gwelha aswonys yw Carol an Kewry pò ‘Stonehendge’. Yma leis dauns meyn in Wordhen kefrÿs, in Drumbeg in Conteth Corky hag in Beltany in Conteth Donegal rag ensampyl. Nyns o byldyoryon an kelhow-na côwsoryon a davas Keltek. A davas ytho a dalvia bos rag-Keltek. Apert yw dauncys meyn dhe vos alînys dhe dhedhyador an howl, yn arbednek howlsav an hâv ha howlsav an gwâv. Ha duwyow an bobel-na o duwyow an ebron. Yth hevel chif-dhuwsys an vyldyoryon dhe vos duw an howl. Yma mythologieth an Geltyon ow longya dhe dermyn moy adhewedhes ès Oos an Men, hèn yw Oos an Brons, ha pòr dhyffrans yw hy dhyworth crejyans pobel an dauncys meyn. In crejyans an Geltyon nyns esa an dhuwiow tregys in ebron adar in ryvers, in lydnow hag in dadn an dor, hèn yw dhe styrya i’n bÿs aral pò in Anown ‘the Underworld’. Yth esa aga duwyow in dadn an Geltyon adar a-ughtans. A les ywa i’n negys-ma remembra bos benow an radn vrâssa a henwyn an ryvers in Wordhen. An Boyne rag ensampyl yw *Bowinda pò buwgh wydn, rag duwes o an ryver in crejyans an Geltyon. In Wordhen, pàn dheuth an Gristoneth, an dhuwyow coth a veu trailys dhe fayes pò ‘fairies’ hag y a vedha gelwys yn fenowgh an aos sí, hèn yw pobel an crugyow ‘people of the mounds of earth’. Oos an Brons o termyn arystocratek may fedha talvejys brâs bronsweyth rag gwil cledhydhyow hag arvow erel. Y fedha gwrës rag myterneth leek an oos-na cledhydhyow finoberys hag a valew brâs. Rag gordhya aga duwyow in dadn an dor pò in dadn an dowr an Geltyon goth a wre settya yn solem cledhydhyow hag arvow precyùs erel in pyttys, in towarhegow, in ryvers hag in lydnow. Yma cov faint a’n ûsadow-na dhe weles in whedhel Calesvol, cledha Mytern Arthùr. An mytern a gafas an cledha dhyworth Arlodhes an Lydn ‘the Lady of the Lake’, hòn yw duwes an lydn. Dell lever an prydyth in Ancow Arthùr, pàn usy Arthùr ow merwel, Syr Bedwyr, coweth an mytern, a dowl an cledha aberth in cres an lydn.
Mes kyns dh’y dùchya an dowr y teuth an vregh
in mes a gres an dowr in brehal gwynn
a baly mailys marthys mystycal
ha’y sêsya er an dorn ha’y swaysya crev
tergweyth ha’y denna in dann an dowr.
Kynth usy an bardhonek-na ow referrya dhe gledha Mytern Arthùr, adhelergh dhodho yma dasson faint a solempnytas pagan Oos an Brons.