© 2019 Nicholas Williams
Pùb gwir gwethys / All rights reserved
Clyckya obma ha goslowes / Click here to listen
Text an recordyans / Text of the recording
Egery in dyw several fenester rag gweles an text ha goslowes i’n kettermyn.
Open in two separate windows to see the text and listen at the same time.
Yma Lhuyd ow ry idhyow avell an Kernowek rag Latyn hedera, ‘ivy’ in Sowsnek. Nance a gemeras an ger-na avell cùntellek ha ry dhodho an form udnyk idhyowen ‘ivy bush.’ Yma idhyow ow cortheby dhe eiddew in Kembrek hag iliav in Bretonek. Pelha yth yw eidhean an ger rag ‘ivy’ in Godhalek. Eric Hamp, an scolor brâs, a’n jeva tybyans a les ow tùchya an geryow-na. Ev a golmas an ger Latyn hedera gans eiddew, idhyow, eidhean i’n tavosow Keltek ha leverel nag o an h- orth dallath hedera ma’s spellyans liednak. An form wredhek in Latyn ytho o *edera. In oll an henwyn dyvers ytho, edera Latyn, eiddew Kembrek, idhyow Kernowek hag eidenn in Godhalek, y hyll bos gwelys formyansow dyffrans wàr an wredhen *ed- ‘debry, to eat.’ Yma oll an dyffrans henwyn ow styrya ‘lyckly dhe dhebry, lyckly dhe dhynsel’, ow referrya dhe’n fordh usy idhyow ow qwil damach dhe’n wedhen pò dhe’n fos may fo va ow tevy. In gwiryoneth ny wra an plans dynsel an dra usy ev ow tevy warnodho, saw mar pëdh idhyow ow cudha gwedhen yn tien, y hyll an plans sensy air, dowr ha howl dhyworty, hag indelha hy ladha. Dell usy ow wharvos yma an ger Latyn hedera ‘idhyow’ dhe weles in ket-testen arbednyk i’n versyon Latyn a’n Testament Coth; hèn yw i’n peswora chaptra a lyver an profet Jônas. Warlergh bos sawys in mes a dorr an pysk brâs, yma Jônas ow mos dhe Nyneve rag declarya breus Duw warnedhy. Pàn vo va esedhys dhyrag an cyta, an Arlùth Duw a wra dhe losowen tevy in bàn a-ugh y bedn rag provia skeus dhodho warbydn gwres an howl. Jônas yw plêsys, saw nebes termyn moy adhewedhes, yma prëv ow tos hag ow tefolya an plans. An losowen a wra gwedhra hag indelha yth yw Jônas truan gesys heb skeus vëth. In trailyans Latyn a’n Beybel, dell leverys vy, an plans-na yw gelwys hedera ‘idhyowen.’ In versyon Mytern Jamys an keth losowen yw gelwys ‘gourd,’ hèn yw pompyon. Saw y feu dysqwedhys gans Michael Zohari, arbenygor a’n losoworieth Veyblek, fatell yw rycyn (Ricinus communis) pò ‘castor oil plant’ an plans intendys. Yma rycyn kefys yn kebmyn i’n Pow Sans. Yma va ow tevy pòr uskys ha’y dhêlyow yw ledan lowr dhe brovia skeus warbydn an howl. Pelha i’n text Ebrow an plans yw gelwys kikayûn, hanow nag yw kefys i’n Beybel ma’s i’n tyller-ma. An hanow kikayun a yll bos kelmys gans an ger Ejyptyan kaka ‘rycyn.’ Dre lycklod yma an hanow kaka ow referrya dhe’n devnyth a vedha gwrës a oyl an plans avell drogga egerus crev pò ‘purgative.’ Term kesgwlasek yw kaka dell hevel: in Kernowek rag ensampyl yma Pryce ow ry an lavar: caca an gwely ‘to shite abed.’