© 2019 Nicholas Williams
Pùb gwir gwethys / All rights reserved
Clyckya obma ha goslowes / Click here to listen
Text an recordyans / Text of the recording
Egery in dyw several fenester rag gweles an text ha goslowes i’n kettermyn.
Open in two separate windows to see the text and listen at the same time.
In mis Hedra hevleny me ha’m gwreg a spênas seythen in Spayn, in Alcalá de Henares adro dhe ugans mildir dhe’n north-ÿst a Madrid. Alcalá yw tre ûnyversyta ha henwys gans UNESCO avell onen a dyleryow ertach an bÿs. Yma veur a eglosyow hag a vyldyansow uhel erel i’n cyta, hag y fëdh whybonas pò ‘storks’ ow neythy wàr lies onen anodhans. Yma dew sort a whybon in Ewrop, an whybon dhu in Jermany, Poloyn, Ùngary, Italy ha Grêss, ha’n whybon wydn in Spayn ha Portyngal. Ÿdhyn Alcalá yw whybonas gwydn (Ciconia ciconia) hag y yw brâs, grassyùs ha teg. Dre rêson aga bos scodhys der an laha ymowns y ow floryshya. Wàr gartednow keslowena danvenys dhe’n vabm ha’n tas pàn vo flogh nowyth genys, y fÿdh gwelys yn fenowgh whybon ow ton flehyk in padn carya cregys dhywar hy gelyn. Pandr’yw fùndacyon an colm-na? Yth yw an whybon kelmys gans genesygeth flehes nans yw termyn hir. In mythologieth an Grêkas rag ensampyl y fedha derivys fatell esa myternes pòr sêmly henwys Gerana ha fatell esa Jùpyter in kerensa gensy. Gwre’ty Jùpyter o Jûnô ha rag ewn envy hy a drailyas hy hescarores dhe whybon. Ena Gerana a whelas ladra mab bian Jûnô dhyworty. Nyns yw hedna lowr bytegyns dhe styrya an negys. An whybon yw ëdhen dianedhy pò ‘migratory bird’. In Ewrop an whybon wydn yw ûsys dhe neyja dhe Afryca i’n kydnyaf. I’n termyn eus passys maryajys a vedha kelmys inter gwesyon ha benenes in cres an hâv. Pàn wrella an whybon dewheles dhe Ewrop naw mis wosa mis Metheven, hèn yw in mis Merth pò mis Ebrel, yn fenowgh y fedha genys an kensa flogh dhe’n venyn nowyth. Ytho in brës an bobel yth esa an whybonas ow try an flehes. Yma ken damcanieth pò ‘theory’ gorrys in rag traweythyow dhe styrya an colm inter an edhen ha’n flogh nowyth-genys. Hèn yw an tybyans y feu an whybon confùndys gans ken edhen yn tien, an pelycan. Pàn wrella an pelycan kemeres pùscas in mes a’n dagell in dadn hy gelvyn rag aga ry dh’y edhnygow, agan hendasow a gresy fatell esa hy worth hy fystyga hy honen rag maga hy ÿdhyn yonk gans hy goos. Awos an myskemeryans-na y feu an pelycan cresys dhe vos exampyl perfëth a omsacryfîs. Pelha y feu hy kemerys avell symbol rag sacrament Corf Crist. Yma an pelycan gwelys yn fenowgh in herotry hag in fenestry lywys ow maga hy flehes indelha gans hy horf hy honen. I’n gwythres-na yth yw hy gelwys pelycan in hy sansoleth ‘pelican in her piety.’ Ny gresaf ow honen bos colm vëth inter an pelycan ha’n whybon avell caryor flehes. A les ywa nag eus whybon vëth i’n enesow-ma, kynth yw an edhen complys in Gerva an Kernowek Coth in dadn an hanow Sowsnek stork. Yma ken edhen kebmyn in Breten Veur hag in Wordhen bytegyns, hèn yw an gerhyth pò ‘heron’ (Ardea cinerea). Yma an gerhyth ow spêna meur a dermyn ogas dhe dhowr ow sevel yn cosel wàr udn arr ow cortos dhe gachya pysk pò best bian aral i’n dowr. Kepar ha’n stork yma an gerhyth ow qwil hy neyth in uhel avàn in top an gwëdh. Kynth yw an gerhyth ha’n stork haval an eyl dh’y ben ow tùchya semlant, nyns eus colm stroth intredhans. Dell usy ow wharvos yth yw an gerhyth renkys in teylu an Pelycan. Saw hèn yw whedhel aral yn tien.