© 2020 Nicholas Williams
Pùb gwir gwethys / All rights reserved
Clyckya obma ha goslowes / Click here to listen
Text an recordyans / Text of the recording
Egery in dyw several fenester rag gweles an text ha goslowes i’n kettermyn.
Open in two separate windows to see the text and listen at the same time.
Yma moy ès udn ger rag ‘horse’ i’n tavosow Keltek. I’n gwelha prÿs yma radn anodhans dhe verkya in Kernowek. An ger ûsys in Kernowek yw margh; an keth ger yw kefys in Kembrek ha Bretonek. Nyns yw an hanow kebmyn in Godhalek saw marcach ‘horseman’ yw aswonys dâ i’n tavas. Heb mar marcach yw goos nessa marhak ‘horseman, soldier’ in Kernowek. Dhe nôtya ywa fatell yw Margh mytern Kernow i’n whedhel Trystan hag Isolt. Yma mencyon gwrës anodho in Bêwnans Meryasek, le mayth ywa gelwys Mytern Margh rial. Dre lycklod y feu an hanow margh rës dhodho avell pensevyk bryntyn ha crev. Whedhel a devys in bàn dewedhes lowr y’n jeva Margh scovornow margh kyns ès scovornow den in dadn y gùrun, story derivys adro dhe vytern Godhalek inwedh. An ger moyha sempel rag ‘horse’ in Keltek an Brâstir yw epo-, ger yw gwelys rag ensampyl in hanow an dhuwes Galek Epona. Heb mar epo- in Galek yw goos nessa equus ‘horse’ in Latyn, form usy ow ry dhyn geryow Sowsnek kepar hag ‘equine’ hag ‘equitation.’ Epo- yw an keth ger avell each ‘horse’ in Scot-Godhalek. Nyns yw an wredhen epo- gensy hy honen dhe weles in Kernowek, saw yth yw an wredhen kefys in ebal, rag ensampyl in casek margh ha ebal ‘mare, horse and colt’ in dornscrif Bilbao. I’n lavar-na ny a wel kefrÿs an ger casek, ‘female horse, mare.’ Ha’n keth ger yw kefys in Kembrek ha Bretonek. Dre lycklod yma casek ow tos dhyworth ragform kepar ha *kanxst-ika, ger usy ow styrya ‘cowethes an margh gorow’. Yth yw ger aral kefys in Kembrek: gorwydd ‘steed, horse’. Yma hedna ow styrya ‘margh uskys’ hag y hyll an form wredhek bos gwelys in *uerêdus in Keltek an Brâstir. Y feu an ger *uerêdus kemerys aberth in Latyn, hag i’n tavas-na y feu para-, an rag-gorrans pò ‘prefix’ Grêca, gorrys dhyragtho. Hedna a ros paraveredus in Latyn côwsys. Hedna wàr y dorn a ros Pferd, an ger ûsys in Jerman rag ‘horse.’ Form moy avarr a paraveredus a ros palefrei in Frynkek Coth ha palfrei in Sowsnek Cres. Yma hedna kefys unweyth in Kernowek in Origo Mundi in rol a vergh dyvers:
inwedh an courser melen,
kefrÿs haknay ha palfray.
Ger arall whath rag ‘horse’ yw gwelys in capall ‘horse’ in Godhalek ha ceffyl ‘horse’ in Kembrek. Nyns yw an ger-na kefys in Kernowek ma’s i’n hanow tyller Penn Kevyl (hèn yw ‘St Stephen Penkevyl’). Apert yw fatell eus colm inter capall, ceffyl, kevyl i’n tavosow Keltek ha caballus ‘horse’ in Latyn côwsys, kyn nag yw an perthynas godhvedhys yn tien. Yma caballus ow ry cheval ‘horse’ in Frynkek. Certan yw fatell usy cheval in Frynkek ow ry dhyn an ger chevalry in Sowsnek Cres. Y feu hedna benthygys gans Kernowek Cres hag yma va owth apperya in Bêwnans Meryasek, rag ensampyl in
Mones y fannaf lemmyn
dhe Dûk penn an chevalry,
nessa dhymmo yn certan
par dell yw ev.