© 2020 Nicholas Williams
Pùb gwir gwethys / All rights reserved
Clyckya obma ha goslowes / Click here to listen
Text an recordyans / Text of the recording
Egery in dyw several fenester rag gweles an text ha goslowes i’n kettermyn.
Open in two separate windows to see the text and listen at the same time.
Yma mab den owth hunrosa dhyworth an dedhyow coth a neyja der an air kepar hag edhen. Gesowgh ny, rag ensampyl, consydra whedhel Dêdalùs. Dêdalùs hag Icarùs, y vab, a veu prysonys in milhentall pò ‘labyrinth’ wàr enys Crêt. Rag diank Dêdaùs a wrug eskelly ragtho y honen ha rag Icarùs owth ûsya cluv ha cor. Y a ascendyas i’n air ha scapya in mes a’n pryson, saw Icarùs a neyjas re ogas dhe’n howl. Gwres an howl a wrug dhe’n cor tedha. Y eskelly a dheuth dhyworto hag Icarùs a godhas aberth i’n mor ha budhy. Apert yw hedna dhe vos mythologieth, rag an den yw re boos dhe neyja i’n air gans eskelly kelmys warnodho. Pelha, dhe uhelha a vo nebonen owth ascendya, dhe yêynha yth yw an air adro dhodho. Dres an cansvledhydnyow bytegyns lies huny a brederys a neyja kepar hag edhen, saw ny wrug den vëth spêdya i’n attent. Tus ena a drailyas aga brës dhe neyja in jynys scaffa ès an air. I’n êtegves cansvledhen in Frynk dew vroder henwys Mongolfier a wrug baloun derevys der air tobm hag y a neyjas in cowel cregys dhywar an baloun in presens mytern Frynk y honen. Orth dyweth an êtegves cansvledhen an kymyst Sowsnek Henry Cavendish a dhyscudhas hydrogen; yn scon y feu balouns gwrës gans an gass-na inhans. In vledhen mil seyth cans eth deg pymp an Frank Jean-Pierre Blanchard ha’n Sows John Jeffries a neyjas dres an Chanel in baloun lenwys a hydrogen. Orth dyweth an êtegves cansvledhen ha dallath an nawnjegves cansvledhen an Sows Syr George Cayley a dhalathas studhya an qwestyon a neyja in jyn possa ès an air. Cayley o an kensa den dhe gonvedhes an penrêwlys ow tùchya poster ‘weight’, lyftyans ‘lift’, lettyans ‘drag’ ha herdhyans ‘thrust’. Cayley a whrug prevyansow gans gwylanellow pò ‘gliders.’ Yth yw leverys fatell wrug onen anodhans lyftya maw yonk. Ev a wodhya yn tâ bytegyns na vedha possybyl neyja in jyn possa ès an air, erna ve cafadow jyn a via uskys lowr ha scav lowr. Dres an nawnjegves cansvledhen y whrug lies huny prevyansow dyvers gans gwylanellow. Yma an wylanel owth obery avell sarf neyja pò ‘kite.’ Yth yw an sarf neyja shâpys dhe vos sensys i’n air der an gwyns. An gwylanor brâssa i’n dedhyow-na o Otto Lilienthal in Jermany, hag ev a wrug lies neyj yn gwylanellow. I’n gwetha prës Lilienthal a veu ledhys in droglabm neyja hag ev le ès hanter-cans bloodh. Ena an vreder Wilbur hag Orville Wright a dhalathas gwil prevyansow gans gwylanellow ogas dhe Kitty Hawk, Carolîna Soth in Stâtys Udnys Ameryca. Y a dheskys meur dhyworth scrîvyow Cayley hag Otto Lilienthal. Wàr an dyweth i’n vledhen mil naw cans ha try, y a worras jyn petrol scav a wrussons y aga honen wàr airen dyw askel hag y a sowenas dhe neyja warnedhy rag termyn cot. Dyw vledhen warlergh hedna y a ylly neyja moy ès ugans mildir ha gortos i’n air pelha ès hanter-our. Hèn o dallath oos an airen. Ha lebmyn adro dhe cans bledhen moy adhewedhes neyja in airednow yw neb tra nag on ny sowthenys poynt dredho.