(263) Henri Dunant - lovinglivingcornish

Clyckya obma ha goslowes / Click here to listen

Text an recordyans / Text of the recording

Egery in dyw several fenester rag gweles an text ha goslowes i’n kettermyn.

Open in two separate windows to see the text and listen at the same time.

An pow aswonys hedhyw avell Pow Swyts pò ‘Switzerland’ a veu fùndys orth dyweth an tredhegves cansvledhen dre gefrysyans pò ‘federation’ a geverangow pò ‘cantons’ warbydn teylu rial Habsbùrg. I’n termyn-na an teyr heverang, Schwyz, Ùnterwalden hag Ûry a jùnyas warbarth rag omwetha aga honen. Nebes ha nebes y whrug moy keverangow omudnya gans an teyr heverang wredhek. I’n seytegves cansvledhen an kefrysyans a wainyas anserhogneth dhyworth an Empîr Sans Roman. Nyns o cosel istory an pow warlergh an Reformacyon dre rêson meur a’n keverangow dhe vos Protestant ha radn dhe vos Catholyk. Warlergh gwerryans cot dynasak i’n vledhen mil eth cans peswar deg seyth, y feu cres restorys ha’n keverangow a gemeras dhodhans aga honen corf lahys kefrysek. Schwyz o onen a’n keverangow gwredhek ha’n hanow-na a veu ûsys rag an pow yn tien, hèn yw Schweiz in Jerman standard. Baner nacyonal a veu adoptys: crows wydn in cres pedrak rudh. Hèn a veu fùndys wàr scochon Schwyz, park rudh ha crows wydn adhyhow avàn. Dre rêson a’n pow dhe vos liesyêthek Confoederatio Helvetica (Kefrysyans Helvêcyan) yw hanow Latyn an pow rag negyssyow kesgwlasek. Henri Dunant a veu genys in Jenêva, Pow Swyts, i’n vledhen mil eth cans dew dheg eth. Frynkek yw tavas keverang Jenêva. Henri o Cristyon dywysyk hag avell den yonk ev a spênya y dhedhyow ow studhya an Beybel hag ow socra an vohosogyon. Ev a veu den negys hag êth dhe Aljêrya rag fùndya company rag gonys gwaneth. Nyns o auctorytas colônyal Aljêrya pÿs dâ dhe wil tra vÿth ragtho hag ytho ev a erviras gwil appêl dydro dhe Emprour Frynk, an Tressa Napoleon. I’n prÿs-na yth esa Napoleon gans y lu in tre Solferino in Lùmbardy. Yth esa an Francas owth omlath ryb soudoryon Piedmont warbydn an Austryans, esa meur a’n North a Italy in aga fosessyon. Pàn dheuth Dunant dy, yth o noweth-dewedhys batel uthyk inter Frynk ha Piedmont warbydn Austrya hag yth esa milyow a dus golies ow crowedha wàr an gwel heb gweres vÿth. Dunant a gemeras warnodho y honen dhe restry trevesygyon an dre, spessly an benenes ha’n mowysy, dhe ry gweres dhe’n soudoryon esa in tebel-stât. Dhyworth y experyens warlergh batel Solferino Dunant a fùndyas cowethas a vydna socra soudoryon golies ha clâv. Rag y gowethas Dunant a gemeras baner Pow Swyts ha gorthrailya y lywow dhe ry crows rudh wàr gilva gwydn. Hòn o arweth an gowethas ha’y hanow inwedh: An Grows Rudh. Kyns oll cowethas Dunant a spêdyas, saw drefen y vos pòr vysy gans y ober dengerenjedhek, y negys a wrug fyllel ha lacka whath ev a veu acûsys a fâlsury in y negyssyow+. Res o dhe Dunant omdedna dhyworth y gowethas y honen. Saw yth esa an Grows Rudh whath i’n bÿs ha heb mar yma hy whath ow qwythresa. Nyns o Dunant ankevys naneyl. Pàn o va seyth deg ha try bloodh, ev a recêvas an Pris Nôbel rag Cres—an kensa den bythqweth dhe gafos an pewas-na.