(274) Ota Benga - lovinglivingcornish

Clyckya obma ha goslowes / Click here to listen

Text an recordyans / Text of the recording

Egery in dyw several fenester rag gweles an text ha goslowes i’n kettermyn.

Open in two separate windows to see the text and listen at the same time.

Charles Darwin a dhyllas y lyver An Sordyans a Ehenow i’n vledhen mil eth cans pymp deg naw. Herwyth an dhamcanieth settys in mes i’n lyver-na yma colm goos inter kenyver best i’n bÿs. Darwin a soposyas fatell wharva oll an dyffransow inter bestas dre dhôwysyans naturek dres an mylyons a vledhydnyow in termyn passys an norvÿs. Onen a sewyansow damcanieth Darwin o ragistory mab den. Darwin a gresy mab den ha’n appys, an chympansy ha’n gorsym (Gorilla gorilla) rag ensampyl, dhe dhos dhyworth an keth hendas. Mars yw gwir hedna, ena y hyll bos desmygys fatell yw certan sortow a dus moy ogas dhe’n hendas prymytyf ès sortow erel. Dyskyblyon Darwin a levery yn fenowgh fatell ylly an dyvers poblow a vab den bos renkys warlergh aga thyller in êvolûcyon, radn uhelha ha radn iselha. An tybyans-na a lêdyas dhe gâss trist Ota Benga. Ota Benga o Mbûty, hèn o pygmy dhyworth an Congô Beljan. Ev a veu genys adro dhe’n vledhen mil eth cans eth deg try. Pendra Benga a veu assaultys gans soudoryon Beljan ha’y wreg ha’y flehes a veu ledhys. Benga a scapyas saw ev a veu kechys gans Afrycans neb o marchons kethyon. I’n vledhen mil naw cans ha peswar den negys Amerycan gelwys Samuel Verner a brenas Ota Benga. Warbarth gans nebes Afrycans erel ev a dhros Ota Benga dhe St Louis, Missouri, rag kemeres radn in Dysqwedhva Boblek. Pàn wrug Verner dewheles dhe Afryca Benga êth ganso. Ena ev a wrug demedhy arta. Nyns esa Benga owth omglôwes contentys i’n le mayth esa ev, rag nyns o an bobel adro dhodho a’y drib genesyk y honen. Warlergh mernans y secùnd gwreg dre vrath nader, Benga a dhewhelys gans Verner dhe’n Stâtys Udnys. Warlergh termyn Verner a sùffras ancombrynsy arhansek hag a werthas Ota Benga dhe Vilva Bronx (‘The Bronx Zoo’) in Evrok Nowyth. Yth o Benga dres termyn tregys i’n Chy an Symas avell onen a’n symas gwyls. Nùmber a brontyryon Afrycan-Amerycan a groffolas fatell esa an Vilva ow shôwya Benga in mesk bestas avell best. Ny ylly meur a bobel wydn an Stâtys Udnys convedhes an croffal. An New York Times a screfas indelma: “Ny woryn ny convedhes poran oll an emôcyon usy re erel owth ùttra i’n negys-ma. Gockyneth pur ywa dhe lamentya an bysmêr ha’n sham a gresons Benga dhe wodhevel. Yth yw an Pygmys pòr isel in renkyans mab den, ha pàn wrella certan re leverel y cotha dhe Benga bos in scol kyns ès in bagh rag best, ymowns y owth ankevy dre lycklod na alsa ev cafos prow vëth a dyller a’n par-na. An tybyans bos oll mebyon tus haval an eyl dhe gela avês dhe’n dyscans a gafsons dhyworth lyfryow yw preder a’n gîss coth ha pell adhelergh dhe’n bÿs arnowyth.” Ota Benga a veu fries bytegyns. Teylu a Vaptystyon in Vyrjynya a gemeras with anodho. Ev a garsa dewheles dhe Afryca Cres saw ny ylly ev awos Kensa Gwerryans an Bÿs. Benga a godhas in iselder spyrys. Ev a venthygyas godn hag omladha y honen. Ev o tredhek warn ugans bloodh.