(277) Cleves Sêson - lovinglivingcornish

Clyckya obma ha goslowes / Click here to listen

Text an recordyans / Text of the recording

Egery in dyw several fenester rag gweles an text ha goslowes i’n kettermyn.

Open in two separate windows to see the text and listen at the same time.

In Bêwnans Meryasek servont an medhek a lever: Rag êsya an pedrennow/ ha rag stoppya tarthennow/ yma dhywgh why fortyn teg. Nance a wrug styrya an ger tarthennow avell an form liesek a terthen ‘tertian ague’. Mars yw hedna gwir, ena yma terthen in Kernowek ow styrya an fevyr usy ow tos wàr an den clâv pùb tressa dëdh. Ken hanow in Kernowek yw cleves sêson pò sêson. In ken tyller in Bêwnans Meryasek den clâv a’n fevyr-ma a lever: A Dhuw, ellâs, pandrama?/ Lader cleves dhym yma/ a vëdh gelwys an sêson. Yma medhygyon agan dedhyow ny in Sowsnek ow kelwel an cleves ‘malaria,’ hanow usy ow tos dhyworth an geryow Italyan mala aria ‘drog-air’. I’n termyn eus passys yth esa pobel ow cresy fatell o an cleves causys der airgelgh pedrys a-ugh kersegow. Yth o hodna an grejyans gebmyn bys in dyweth an nawnjegves cansvledhen. In gwiryoneth cleves sêson yw causys der an arvilak pò ‘parasite’ Plasmôdyùm. Yth yw an arvilak drÿs aberth in corf nebonen dre vrath a’n wybesen Anopheles. Yma an wybesen venow ow prathy pobel ha bestas pàn vo hy parys dhe dhedhwy, hag ytho pàn vo otham dhedhy a woos avell sosten. Mars yw an wybesen clevejys gans an arvilak, yma hy ow skîtya arvilogyon aberth in liv goos an vyctym. Yma an arvilogyon ow mos in rag dystowgh dhe’n avy. Warlergh nebes dedhyow ymowns y ow lies’he hag ow sordya shôrys uthyk gwres ha crenow. Y fÿdh an den clâv owth omglôwes anyagh in fordhow erel kefrÿs. Yma corfygow rudh in goos an den clevejys ow spêdya dhe ladha meur a’n arvilogyon. Indelha an den clâv a gav powes rag termyn. Ena yma an arvilogyon ow lies’he an secùnd treveth hag yma an shôrys ow tallath arta. Mar ny vÿdh an cleves dyghtys yn ewn, an den clâv a wra merwel a wadnwoos pò ‘anaemia’. Yth o an cleves sêson kebmyn lowr in Ewrop i’n dedhyow coth. Nyns yw an sêson kefys i’n bÿs dysplêgys na felha rag y feu desehys meur an kersegow hag ytho nyns yw gesys tyleryow rag an gwybes dhe floryshya. Kemygyon ladha treghvilas re dhystrôwas meur a’n gwybes kefrÿs. Y feu droggys ûsys dhe dhyghtya an cleves in Ewrop hag Ameryca North. Qwynîn dhyworth rusken an wedhen Chinchona o an kensa drogga gorthsêson, saw yma droggys gwell cafadow in agan dedhyow ny. Yth yw cleves an sêson peryl brâs whath in Eynda hag in Afryca dhe’n soth a Dhysert Sahara. Traweythyow y fëdh clôwys fatell wra cleves sêson dewheles dhe Ewrop ha dhe Ameryca North dre rêson a desyans bÿsefan. Nyns yw hedna gwir. Y hyll an wybesen Anopheles bêwa in aireth goyeyn. In bledhydnyow ugans an nawnjegves cansvledhen, rag ensampyl, y wharva lies câss a gleves sêson in mesk an dus esa ow palas Dowrgledh Rideau in Canada.