(284) Legest Thermydor - lovinglivingcornish

Clyckya obma ha goslowes / Click here to listen

Text an recordyans / Text of the recording

Egery in dyw several fenester rag gweles an text ha goslowes i’n kettermyn.

Open in two separate windows to see the text and listen at the same time.

Certan taclow a dheuth in mes a Wheldro Frynk. Onen anodhans yw an gevreth vetryk pò ‘metric system.’ Yma an system-na ûsys lebmyn dres oll an bÿs. Tra aral a veu desmygys i’n bledhydnyow-na o Dedhyador an Wheldro, pò ‘Revolutionary Calendar.’ Nyns o mîsyow an dedhyador an keth avell an mîsyow tradycyonal. Pùb mis a’n jeva deg dëdh warn ugans ha res vedha addya pymp dëdh orth dyweth an vledhen. Y feu an mîsyow rydnys in peder radn, kynyaf, gwâv, gwaynten ha hâv. Pelha kenyver onen a recêvas hanow desmygys gans an prydyth, Fabre d’Eglantine. Mîsyow an hâv o Messidor, Thermidor ha Fructidor, hèn yw dhe styrya ‘mîs an drevas’, ‘mis an tomder’ ha ‘mis an frûtys.’ Kyn nag yw istoryans acordys adro dhe dhallath an termyn, y wharva ladhva uthyk in Wheldro Frynk a dhuryas adro dhe vledhen. An termyn-na yw gelwys la terreur in Frynkek ha ‘the Terror’ in Sowsnek. I’n mîsyow-na an Gesva rag Sawment Poblek a dhampnyas lies huny dhe’n mernans. Yth esa an Gesva rag Sawment Poblek in dadn gontrollyans an Jacôbyns ha spessly aga hùmbrynkyas, Maximilien Robespierre. Ev a dheclaryas “Yma oll cytesans dâ ow tervyn dyffres dhyworth an nacyon. Nyns usy eskerens an bobel ow tervyn tra vëth ma’s mernans.” An persons consydrys eskerens a’n bobel a veu dybednys der an jyn nowyth desmygys, an gylotîn. Inter hâv an vledhen mil seyth cans naw deg try ha hâv mil seyth cans naw deg peswar, y feu moy ès whêteg mil ha pymp cans person ledhys, moy ès dyw vil ha hanter anodhans in Parys hy honen. Warbydn hâv an secùnd bledhen yth o pobel Frynk sqwith a’n ladhva. Y feu coup d’état restrys warbydn Robespierre. Ev a veu dybednys der an gylotîn an degves dëdh a Thermidor (Gortheren an ethves warn ugans dëdh), hag ena an radn lacka a’n Terreur a dhewedhas. Wosa hedna y feu an bêwnans moy frank, kyn na veu amendys nameur condycyons an vohosogyon. An termyn warlergh coodh Robespierre yw aswonys hedhyw avell Dasoberyans Thermydor pò ‘Thermidorian Reaction.’ Adro dhe gans bledhen warlergh coodh Robespierre in mis Genver mil eth cans naw deg onen drama henwys Thermidor, screfys gans Victorien Sardou, a egoras in Gwaryjy la Comédie Française in Parys. Ny wrug an gwary plêsya kenyver onen bytegyns, dre rêson ev dhe ry pyctour anwhek a Robespierre y honen. An gwary a sordyas tervans, ha res veu dhe’n auctorytas degea an gwaryjy. Dell hevel an chef meur y hanow, Leopold Mourier, a dhesmygyas sant nowyth i’n dedhyow-na: kig legest bryjys in sows gwin rych, stoffys in crogen legest ha restys yn scav. Drefen y vos gwelys kyns oll in termyn mayth esa meur a gows adro dhe wary Sardou, in Frynkek an sant a veu henwys Homard Thermidor (hèn yw Legest Thermydor ‘Lobster Thermidor’). Yth yw Legest Thermydor whath kebmyn in agan dedhyow ny.