© 2021 Nicholas Williams
Pùb gwir gwethys / All rights reserved
Clyckya obma ha goslowes / Click here to listen
Text an recordyans / Text of the recording
Egery in dyw several fenester rag gweles an text ha goslowes i’n kettermyn.
Open in two separate windows to see the text and listen at the same time.
Yma moy ès udn ger kefys rag ‘fortress, castle’ in henwyn tyleryow Kernow. An kensa term yw ker. Dell hevel y hyll ker bos kelmys gans an ger ke ‘hedge’. Ytho wostallath yth esa ker ow styrya ‘tyller crefhës hag enclôsys.’ Dhyworth hedna styryow erel a dhysplêgyas: ‘tyller crefhës wàr veneth’, ha ‘castel.’ Yma lies exampyl i’n Kernow, in aga mesk: Ker Dhu, Ker Seys, Ker Veynek ha Ker Vodres. Ker in Kernowek yw goos nessa caer in Kembrek. In mesk an Gembrion yma caer yn fenowgh ow styrya ‘cyta’: rag ensampyl Caernarfon ‘Carnarvon’ ha Caerfyrddin ‘Carmarthen’. Nyns eus ma’s udn ensampyl a’n element ker ow styrya ‘cyta’ i’n Kernowek tradycyonal; hèn yw Keresk ‘Exeter.’ Keresk yw complys moy ès unweyth i’n textow Kernowek: Ev a vetyas gen try vertshans a Tre Dhin… tos dre mes a fer Keresk (Jowan Chy an Hordh) hag ha devedhys dha Geresk maga saw ha bysca veu pysk (John Tonkin). An secùnd ger rag tyller crefhës yw din. Hèn yw goos nessa din in Kembrek ha dún in Scot-Godhalek. An form dhewetha-na yw gwelys in Dùn Èideann ‘Edinburgh.’ In Kernow ny a gav din i’n Din Meur. Growndys wàr din yma dinas, ger complys gans Lhuyd; ev a lever dinas dhe styrya scons dyffres pò ‘rampart’. Yma dinas gwelys i’n henwyn tyleryow Dinas ‘Dennis Hill’ ha Pendinas. Yma form aral kefys inwedh; hèn yw dinan, neb yw gwelys in Ker Dinan ‘Cardinham’; ena yma an dhew element ker ha dinan, ow styrya an keth tra. An ger dewetha yw castel, benthygys dhyworth Sowsnek Cres. Heb mar an kensa styr yw ‘castle’, rag ensampyl. me a vynn yn pur certan agas gweles i’m castel (Bêwnans Meriasek); Omma sur ryb an castel gelwys Pontelyn defry (Bêwnans Meryasek). In Bêwnans Meryasek kefrÿs ny a red: tregys ov lemmyn heb wow berth in Castel an Dinas. Ena arta yma an dhew radn a’n hanow, castel ha dinas, ow styrya an keth tra ogasty. In Resurrexio Domini Tommas, an dyscypyl, a gampol Castel Maudlen avell tyller genesygva Maria Magdalena. Castel Maudlen ytho yw an Kernowek compes rag Magdala. A les ywa inwedh fatell yll an ger castel sygnyfia ‘tre vian, treveglos’. Yth eson ny ow cafos ensampyl a hedna in Passio Christi, pàn lever Mathew: in hanow an Tas uhel kê aberveth i’n castel adhyragof, my a’th pÿs. Pelha in Resurrexio Domini coweth Cleofas a lever dhe’n stranjer: ny jùjyn mones neppell lemen bys i’n unn castel henwys Emmaws. Dre lycklod i’n Osow Cres yth o an castel tyller saw hag ytho trevow bian a devys in bàn adro dhodho. Wàr an dyweth res yw nôtya fatell yw an form liesek a castel kefys i’n tavas hengovek. In Bêwnans Ke rag ensampyl an dhêwdhegves cadnas a lever Pals yw an owr i’th castylly; hag yma William Scawen ow ry dhyn an fordh perfeth in Kernowek rag leverel ‘gwell yw an bêwnans i’n pellder,’ rag ev a scrif Pobel abell a bew castylly.