© 2021 Nicholas Williams
Pùb gwir gwethys / All rights reserved
Clyckya obma ha goslowes / Click here to listen
Text an recordyans / Text of the recording
Egery in dyw several fenester rag gweles an text ha goslowes i’n kettermyn.
Open in two separate windows to see the text and listen at the same time.
Mownt Carmel yw rew a venydhyow ryb an mor in north a Israel. Aswonys ywa i’n Testament Coth spessly dhyworth whedhel Elias (‘Elijah’ in Sowsnek). Herwyth kensa Lyver an Vyterneth Elias ha profettys Baal a gùntellas wàr Mownt Carmel. Elias a dheclaryas: “Me, me ow honen oll, yw gesys avell profet a’n Arlùth, saw yma peswar cans ha hanter-cans a brofettys Baal obma.” Ena Elias a’s chalynjyas dhe brevy pyw o an gwir-Dhuw, Baal pò Duw Israel. Y feu dew darow drÿs dhyragthans. An terewy a veu ledhys, trehys dhe dharnow ha settys wàr onen a’n dhew alter, alter Baal hag alter an Arlùth. Kyn whrug profettys Baal pesy aga duw termyn hir dhe dhanvon tan wàr an sacryfîs, ny wharva tra vëth. Ena Elias a wrug glebya y sacryfîs gans dowr. An gwir-Dhuw bytegyns a dhanvonas tan in mes a’n nev ha consûmya oll sacryfîs Elias in udn dheseha an dowr. Indelha prevys veu dhe’n bobel pyw o an gwir-Dhuw. Dre rêson a’n colm gans Elias, Mownt Carmel traweythyow in Arabek yw gelwys Jabal Mar Ilyas pò ‘Meneth Elias Sans.’ In cansvledhydnyow a sewyas Mownt Carmel a veu cresys dhe vos tyller sans. Dres an osow yth esa hermytys Yêdhow ha hermytys Cristyon tregys in cavyow wàr an meneth. Ena adro dhe’n vledhen mil ha dew cans, hèn yw in termyn an Crowscadoryon, an hermytys Cristyon a veu trevnys avell ordyr a vreder cheryta henwys Ordyr Agan Arlodhes a Vownt Carmel. Nyns o certan y whre an ordyr durya saw i’n cres an tredhegves cansvledhen prior jeneral an ordyr, an Sows Sîmon Stock, a welas vesyon a Werhes Ker Mownt Carmel. I’n vesyon hy a ros dhodho an scablar gell pò ‘brown scapular.’ An Werhes a dheclaryas fatell o an scablar tôkyn specyal a’n gwir kefys gensy rag Breder an Ordyr ha’y vos warrant a salvacyon hag a with warbydn pùb peryl. Warlergh an vesyon-na an Ordyr a lêsas gans sowena vrâs. An Ordyr Carmelît a Lenesow a veu fùndys i’n vledhen mil peswar cans pymp deg dew. Terêsa a Avyla martesen yw an gwelha aswonys a lenesow Carmelît. Dre rêson a dhevôcyon ordyr an Carmelîtys dhe Maria a Vownt Carmel, Carmel yw kebmyn lowr avell hanow besyth rag mowysy Catholyk. Versyon Spaynek an hanow yw Carmen. I’n bledhydnyow dewgans an nawnjegves cansvledhen an screfor Frynkek Prosper Mérimée a dhyllas novel cot in dadn an tîtel Carmen. Growndys wàr an novel-na George Bizet a gompôsyas opera gans an keth hanow. An gwary a veu gorrys wàr an waryva rag an kensa prÿs in Parys i’n vledhen mil êth cans seyth deg pymp. Yma an gwary ow tysqwedhes bêwnans an bobel kebmyn hag yma camhenseth ha garowder ino. Lacka whath yma chîf-person an gwary, Carmen Jypsones, ow merwel dhyrag an woslowysy. Y feu pobel Parys fest diegrys dre hedna. Gorwywder ilow an opera bytegyns re assûryas fatell yw Carmen an moyha kerys a operas Bizet. I’n gwetha prës Bizet y honen a verwys yn sodyn pàn esa an gwary whath ow pos performys.