© 2022 Nicholas Williams
Pùb gwir gwethys / All rights reserved
Clyckya obma ha goslowes / Click here to listen
Text an recordyans / Text of the recording
Egery in dyw several fenester rag gweles an text ha goslowes i’n kettermyn.
Open in two separate windows to see the text and listen at the same time.
Jowan Calvyn a veu genys in Pycardy, in North a Frynk i’n vledhen mil pymp cans ha naw. Ev a gafas dyscans in tyleryow dyvers hag a veu laghyas. Yth o theologieth moy a les dhodho ès an laha bytegyns hag ev a dhalathas screfa adro dhe dhyvynyta. Nyns o va contentys gans dyscans an Eglos Catholyk hag ev a dhysplêgyas y system y honen neb o growndys wàr an Beybel. An dhew boynt moyha a vris in dyscans Calvyn yw predestnans ha’y form arbednyk ev rag an menystry. Yma predestnans ow tallath gans ollskentoleth Duw. Drefen Duw dhe wodhvos pùptra, ev wor pyw a vëdh sawys ha dôwysys rag nev ha pyw a vëdh dampnys dhe iffarn. Ow tùchya menysters i’n eglos, warlergh whythra an Testament Nowyth yn town, Calvyn a welas nag esa dyffrans vëth inter prontyryon hag epscobow. Rag hedna Calvyn a gomendyas gorra an dhew dhegrê warbarth avell prontyryon gelwys ‘presbyters.’ Rag hedna i’n enesow-ma yth yw sewysy Calvyn gelwys Presbytêryans. Wàr vrâstir Ewrop wàr an tenewen aral yth yw an eglos Calvynek aswonys avell an Eglos Dasformys. Calvyn a dhegemeras galow dhe dhos ha trega in Jenêva in Pow Swyts hag ena ev a wrug restry an eglos herwyth y dhyscans y honen. Kyn na wrug ev bythqweth cafos sacrans, ev a veu recêvys in Jenêva avell menyster. Dyscans Calvyn a lêsas dhyworth Jenêva dhe bowyow erel, spessly dhe Frynk, le may feu growndys lies eglos Protestant wàr an patron Calvynek. Pow Swyts o kefrysyans pò ‘Confederation’. In Jerman an ger rag ‘confederate’ yw Eidgenosse. In Frynk an ger-na a veu kemyskys gans an hanow bejyth kebmyn Hugues ‘Hûgô’ hag indelha Protestans Frynk a vedha gelwys Hûgenôs. Frynk hy honen o pow Catholyk hag i’n whêtegves cansvledhen y wharva gwerryans dynasak inhy inter Catholygyon ha Protestans. Onen a’n wharvedhyansow lacka oll o ladhva Degol Bertyl i’n vledhen mil pymp cans seyth deg dew, pàn veu ledhys in Parys gans an Catholygyon moy ès teyr mil Hugenôs, heb reckna an Protestans ledhys in tyleryow erel. Seytek bledhen warlergh hedna Henry mytern Navarre a veu gwrÿs mytern Frynk. Henry o Protestant hag i’n vledhen mil naw cans naw deg êth ev a sînas Declaracyon Nantes. An declaracyon-na a ros leunwiryow dhe’n Hûgenôs hag indelha dewedha strîf cryjyk i’n pow. Deg bledhen ha peswar ugans warlergh hedna, bytegyns, mytern Frynk, an Peswardhegves Louis, a dhyllas decrê aral, Declaracyon Fontainbleau, neb a gemeras dhyworth Hûgenôs Frynk oll aga franchys dynasak ha cryjyk. Dystowgh lies Protestant a forsâkyas Frynk hag êth dhe Bow an Sowson, dhe Wordhen, dhe’n Isildiryow ha dhe Soth-Afryca. In Wordhen radn a’n Hûgenôs a dhendylas hanow brâs dhodhans aga honen. In tyleryow in Wordhen kefrÿs y fedha Frynkek ûsys rag servysyow eglos bys in kensa hanter an nawnjegves cansvledhen. Presens an Hûgenôs in Soth-Afryca yw apert whath dhyworth oll an henwyn teyluyow Frynkek a yll bos clôwys in mesk an Afrycaners, rag ensampyl Naudé, Terre Blanche, Boesak, du Plessis ha de Klerk.