© 2022 Nicholas Williams
Pùb gwir gwethys / All rights reserved
Clyckya obma ha goslowes / Click here to listen
Text an recordyans / Text of the recording
Egery in dyw several fenester rag gweles an text ha goslowes i’n kettermyn.
Open in two separate windows to see the text and listen at the same time.
An fenyx yw edhen in mythologieth an Grêkys coth. Leverys yw anodho fatell usy ev ow merwel warlergh bêwa pymp cans bledhen hag ena ow tasserhy dhe vêwnans. Herwyth certan versyons a’n whedhel yma an fenyx ow merwel in flabmow tan. In versyons erel nyns usy an fenyx ma’s ow merwel hag ow pedry hag ena ow tasterevel dhywar an eskern sëgh. Warlergh an istoryans Grêk yth hevel fatell yw dallath whedhel an fenyx dhe whelas in Ÿst an Cresvor. Yth hevel nag yw an hanow fenyx y honen a dhevedhyans Grêk. Dre lycklod ger Semîtek ywa ha ‘rudh, cogh’ yw y styr gwredhek. Martesen ytho yth esa an ger fenyx ow mênya ‘edhen rudh’. Yma dùstuny in scrîvyow an istoryans classycal fatell veu an nôcyon a’n fenyx kefys kyns oll in mesk an Ejyptyons. Herwyth an Ejyptyons yth o an fenyx mar vrâs avell er ha’y bluv spladn dhe vos a lyw cogh hag owrek. Melôdyùs o cân an fenyx kefrÿs. Ny vedha ow pêwa ma’s udn fenyx in udn prÿs ha leverys o fatell wre va bêwa dhe’n lyha pymp cans bledhen. Pàn vedha dyweth bêwnans an edhen ow nessa, an fenyx a wre neyth a scorednow hag a spîcys. Ena ev a wre gorra tan i’n neyth ha merwel i’n flabmow. Dre hus y whre fenyx nowyth spryngya in bàn. Ena an edhen nowyth a vydna embaumya lusow y das in pellen a spîcys ha neyja gans an lusow dhe Hêlyopolys, cyta an howl, ha’ga settya wàr alter Re, duw Ejyptyon an howl. Heb mar an Ejyptyons a wre kelmy an fenyx gans anvarwoleth. In dedhyow adhewedhes a’n empîr Roman y fedha an fenyx gwelys wàr an bathow avell symbol a’n cyta eternal. In mesk an Gristonyon y feu dasserghyans an fenyx styrys avell alegory a dhasserghyans Crist. Yth yw an hanow fenyx kefys in henwyn certan tyleryow kefrÿs. Rag ensampyl, chif-cyta Aryzôna i’n Stâtys Udnys yw gelwys Phoenix. Mexyco a wrug hepcor Aryzôna ha’y ry dhe’n Stâtys Udnys i’n vledhen mil eth cans peswar deg eth. Yth esa den gelwys Jack Swilling ow viajya der Aryzôna hag ev a welas fatell ylly an pow bos gonedhys rag tevy boos. Ev ha’y gowetha a fùndyas tre nowyth i’n côstys-na. Y a wodhya fatell esa Amereyndas anedhys i’n pow-na i’n dedhyow coth, kynth ens y gyllys pell. Rag hedna Swilling ha’y gowetha a henwys aga thre nowyth Phoenix—hèn yw trevesygeth dasserhys. In Dulyn, Wordhen, yma park pòr vrâs gelwys Phoenix Park. In cres an park yma coloven ha warnedhy imach a fenyx. An goloven a veu derevys in cres an êtegves cansvledhen. Nyns eus colm vëth bytegyns inter an edhen gelwys fenyx ha Phoenix Park. Yma an park ryb ryver Dulyn, Dowr Liffey. Kynth usy an radn iselha a’n ryver ow lenwel gans an mortid, yth yw Phoenix Park mar bell dhyworth ganow an ryver, nag usy an tyller-na ow cafos dowr sal vëth dhyworth an mor. I’n Godhalek yma an ger fionnuisce ow styrya ‘dowr gwydn, dowr wheg’. Phoenix in Sowsnek yw form growndys der errour wàr fionnuisce ‘dowr wheg’.