(379) Frynk Dres an Mor - lovinglivingcornish

Clyckya obma ha goslowes / Click here to listen

Text an recordyans / Text of the recording

Egery in dyw several fenester rag gweles an text ha goslowes i’n kettermyn.

Open in two separate windows to see the text and listen at the same time.

Yth esa lies tyller bian i’n Empîr Bretednek hag i’n ugansves cansvledhen, pàn wrussons y cafos franchys dhyworth an Vreten Veur, y a veu gwrÿs stâtys anserhak ajy dhe’n Gemeneth. I’n Empîr Frynkek wàr an tenewen aral an ûsadow o dyffrans. In le gwil stâtys anserhak a’n tyleryow bian an Francas a’s gwrug radn a Frynk ha’ga threvesygyon a gafas an gwir dhe vôtya in dôwysyansow Frynk. Oll an tyleryow-na warbarth yw gelwys France Outre Mer pò Frynk Dres an Mor. Avell radnow a Frynk Dres an Mor ny a yll nùmbra Réunion, enys i’n Mor Eyndek, Mayotte, enys ogas dhe Madagascar, Martinique ha Guadeloupe, dyw enys i’n Mor Carybean, St Pierre et Miquelon, enesow i’n Mor Atlantek dhe’n soth-ÿst a Tir an Pùscas (‘Newfoundland’) ha Guyane pò Giân Frynkek in Ameryca Soth. St Pierre et Miquelon a veu anedhys gans an Francas i’n secùnd hanter an seytegves cansvledhen. An Sowson a dhrîvyas an Francas in mes hag yth esa an enesow ow chaunjya dhyworth posessyon Frynk dhe’n Vreten Veur ha wàr dhelergh bys in Acord Parys i’n vledhen mil eth cans peswardhek. In Secùnd Gwerryans an Bÿs Frynk a veu conqwerrys gans Jermany an Natsys ha St Pierre et Miquelon êth gans governans Vichy. I’n dedhyow-na yth o rêwlysy an enesow abyl dhe gemenessa dre radyô gans Frynk hy honen. Hèn o peryl brâs rag an gefrysysy rag y hylly rêwlysy an enesow derivas dhe’n Jermans adro dhe vuvyansow gorholyon Canadyan hag Amerycan. In mis Kevardhu lu bian a Francas Fre a sêsyas an enesow. Dëdh Nadelyk an Francas Fre a wrug restry gwerynvôta in mesk poblans gorow St Pierre et Miquelon ha naw deg eth an cans a vôtyas in favour an Francas Fre. Yma Giàn Frynkek wàr an cost a Ameryca Soth, Sùrynam dhe’n West anedhy ha Brasyl dhe’n Ÿst ha dhe’n Soth. Yth yw Giân Frynkek radn a’n Udnyans Ewrôpean ha’n Ewrô yw hy mona. Hy yw an secùnd brâssa randir a Frynk saw hy foblans yw le ès onen an cans a boblans Frynk in Ewrop. An moyhariv a Giân Frynkek yw cudhys gans forest ha Park Kenedhlek Amazônya yw an park nacyonal brâssa in oll an Udnyans Ewropean. Frynkek yw tavas sodhogyl Giân Frynkek saw an radnyêth moyha côwsys yw Frynkek Creol. Yma an part brâssa a boblans Giân tregys in Cayenne, chif-cyta an pow. Ot obma neb tra aral a les. Mars yw fusen pò ‘rocket’ launchys dhyworth an keheseth pò ‘equator’, y hyll hy cafos prow dhyworth toth an norvÿs ow trailya adro. Nyns usy Kourou in Giân Frynkek ma’s peswar degrê dhe’n north a’n keheseth. Rag hedna y feu Cresen Spâss establyshys in Kourou hag yma Mainorieth Ewrôpean rag Spâss ow launchya rockettys in Kourou rag carya lorednow kemenessans pò ‘communication satellites’ aberth in kelghtro adro dhe’n bÿs. Yth yw savla Kourou ytho moy faverus ès Penrîn Canaveral in Floryda, rag Floryda yw pelha dhyworth an keheseth ès Giân Frynkek.