(388) Eus / Usy - lovinglivingcornish

Clyckya obma ha goslowes / Click here to listen

Text an recordyans / Text of the recording

Egery in dyw several fenester rag gweles an text ha goslowes i’n kettermyn.

Open in two separate windows to see the text and listen at the same time.

An verb bos i’n amser bresent a’n jeves form got ha form hir. Tressa person an form hir yw yma. Mir orth an dhew exampyl-ma in mes a’n textow: Colom genef vy yma ha yma tra varth wharvedhys. An form negedhek (‘negative’) ha perthynek (‘relative’) bytegyns a’s teves dyw form: eus hag usy/ujy. An form eus yw ûsys pàn vo andyblans (‘indefinite’) sojeta an verb; an form usy, ujy wàr an tenewen aral a wra merkya fatell yw dyblans (‘definite’) an sojeta. Hanow yw dyblans pàn vo an ger mell an pò hanow gwadn pewek (‘possessive adjective’), ow, dha, y, hy, pò erel dhyragtho. Nebes examplys i’n mes a’n textow tradycyonal a vydn clerhe hedna. Kyns oll ot obma examplys a eus, hèn yw heb ger mell ha heb hanow gwadn pewek: abàn nag eus ken maner, an arhans kettep dyner, me a’s dehes wàr an leur (Passio Christi); a dhader bÿth nyns eus ol, ow mab, te dhe dhysky tamm (Bêwnans Meryasek); eus dowr omma in ogas, rag nefra nahen dewas nyns â i’m ganow defry? (Bêwnans Meryasek); pàn vena fol ha garow, nyns eus i’n bÿs genesyk dhymm a settyo (Bêwnans Kê); Nynj eus mar dhâ kenwesow in chy arlùth i’n bÿs-ma, bian na brâs (Bêwnans Ke); Nag eus moy ’vell pajer pò pymp i’n dre ny ’yll clappya Kernowek lebmyn (Bodinar). Hag ot obma nebes examplys mayth yw dyblans an sojeta—drefen bos an ger mell pò hanow gwadn pewek dhyragtho: ha wàr an gres my a’n te nag usy hy far a’n barth-ma dhe bons Tamar (Darn an Chartour); dhyworta unn lamm byghan yth êth pesy may halla dh’y Das inwedh ujy avàn (Passyon agan Arlùth); Yn medh Jesus: nynj ujy ow myternsys i’n bÿs-ma (Passyon agan Arlùth); in Cambron an lagasak nyns usy ev malbe damm (Bêwnans Meryasek); may whrug Duw repentya ev dhe wul mab den kepar dell ujy an scriptour ow recordya (Tregear); Kensa, ùrt an hager-avel ujy va gwil da derevel warnan ny kenyfer termen dr’eron ny ’mos dùrt Pedn an Woles da Syllan (Nicholas Boson). I’n ensampyl dewetha-na yma an verb ujy ow referrya dhe’n hager-awel gans an ger-mell an dhyragtho. A les ywa inwedh fatell usy an dhyw form eus hag usy/ujy radnow a’n keth verb, saw an vogalen yw eu i’n unsylaben hag u i’n dhywsylaben. Nyns eus eylyans a’n keth sort kefys in Kembrek nag in Bretonek. In pana vaner ytho a res dhyn styrya an eylyans in eus saw usy in Kernowek? Yth hevel fatell y’gan beus exampyl obma a’n dra gelwys kessenyans vogalednek pò ‘vocalic harmony.’ Pàn vo an vogalen heb sylaben wàr hy lergh, hy yw eu. Saw i’n dhywsylaben, pàn vo an vogalen y orth dyweth an ger, eu yw trailys dhe u. Yma kessenyans vogalednek dhe nôtya in geryow erel in Kernowek. Yma an coplow-ma, rag ensampyl, gwelys i’n tavas tradycyonal: anfeus saw anfusy/anfujy; breus saw brusy/brujy, euth saw uthyk. Yth hevel ytho fatell yll an eylyans eus mès usy bos styrys yn sempel dre ûsadow an tavas y honen.