© 2022 Nicholas Williams
Pùb gwir gwethys / All rights reserved
Clyckya obma ha goslowes / Click here to listen
Text an recordyans / Text of the recording
Egery in dyw several fenester rag gweles an text ha goslowes i’n kettermyn.
Open in two separate windows to see the text and listen at the same time.
I’n recordyans darlêsys an unegves mis Genver dyw vil ha whêtek me a gôwsas adro dhe’n ger rag ‘margh’ in tavosow Keltek. An wredhen a les dhybm o *ekwo-. Yth yw form dhysplegys a hedna gwelys heb mar in Latyn equus ‘margh’ —ger usy ow ry dhyn ‘equitation’ in Sowsnek, rag ensampyl. In Godhalek yma an keth gwredhen owth apperya avell each. Dell leverys vy i’m recordyans, yth yw an wredhen each kefys in henwyn tyleryow in Wordhen, rag ensampyl Aughrim < Eachdhruim ‘keyn margh’, Aughleam < Eachléim ‘labm margh.’ Me a leverys inwedh i’m recordyans fatell o an form *-eb egwal each i’n tavosow Bretednek. Yth yw hedna gwelys rag ensampyl i’n hanow tyller Mynydd Eppynt in Powys, Kembra Cres, le mayth usy Eppynt ow tos dhyworth eb+hynt ‘hens margh.’ In Kernowek an hanow a via *Meneth Eppyns. Yma Mynydd Eppynt ow mênya ‘tireth uhel a’n fordh rag mergh’, rag yth yw egerys an côstys-na hag êsy o rag mergh ponya inhans. Yma an wredhen *eb- kefys inwedh i’n ger Kernowek ebal, liesek ebylyon pò ebylly. Yth yw ebal ûsys dhe referrya dhe asen yonk in Passio Christi:
Êns dew a’m dyskyblyon
dhe’n castel eus aragon
adhesempys hep lettya.
Ena why a gev asen
hag ebal in unn golmen;
drewgh y dhymmo vy wharê.
Yth yw an ger drog-ebal ûsys gans Tùbal in Creacyon an Bÿs dhe sygnyfia den cales y bedn. Tùbal a grÿs Noy dhe vos pedn pyst drefen ev dhe vyldya gorhal in cres an tir pell dhyworth dowr vÿth. Tùbal a lever:
me a vynn mos alemma
rag yth ota drog-ebal
na vynn nefra bones vas.
Heb mar nyns esa Noy ma’s ow collenwel arhadow Duw dhe wil an gorhal wàrbydn an livyow esa ow tos. I’m recordyans a’n vledhen dyw vil ha whêtek me a leverys pelha nag o an ger ebal kefys i’n tavas tradycyonal poran gans an styr ‘margh yonk.’ Hèn o error, ha me a garsa y amendya obma. Kyns oll in Dornscrîf Bilbao, screfys dell hevel gans Wella Gwavas, ny a red: Casek, margh ha ebal ‘Mare, horse and colt.’ I’n rol got-na apert yw bos an ger ebal ûsys in Kernowek dhe vênya ‘colt’, hèn yw margh yonk. Pelha in y erva hir a eryow Keltek in Archæologia Britannica yma Lhuyd in dadn Tussilago ow ry Troos ebal, ‘colt’s foot’. T. farfara yw plans a deylu an boreles. Yma hy ow plejyowa i’n gwaynten avarr, kyns ès an dêlyow dhe omdhysqwedhes. Yth yw an dêlyow aga honen consydrys dhe vos haval dhe droos ebal, ha hèn yw an rêson rag an hanow in Sowsnek ‘coltsfoot.’ Dell hevel an hanow Kernowek troos ebal a veu growndys wàr an Sowsnek. Res yw avowa ytho fatell yw an ger Kernowek ebal ûsys dhe styrya ‘colt, margh yonk,’ i’n textow tradycyonal.