© 2023 Nicholas Williams

Pùb gwir gwethys / All rights reserved

Clyckya obma ha goslowes / Click here to listen


Text an recordyans / Text of the recording

Egery in dyw several fenester rag gweles an text ha goslowes i’n kettermyn.

Open in two separate windows to see the text and listen at the same time.

Reichstag ‘parlement an empîr’ o hanow seneth Jermany dhyworth udnyans an pow avell empîr i’n vledhen mil eth cans seyth deg bys in dallath an Tressa Reich. Hanow present seneth Jermany yw Bundestag saw yma an gùntelles-na ow metya hedhyw i’n byldyans an Reichstag coth in Berlin. Yma an element -tag ‘dëdh’ i’n hanow ow sygnyfia ‘seneth,’ dre rêson a gebmysk inter an ger Latyn dies ‘jorna’ ha’n ger diaitia ‘seneth’. An dhew a vedha trailys dhe Jerman avell Tag ‘dëdh.’ Ny veu an byldyans dalethys bys i’n vledhen mil eth cans eth deg dew wosa kesstrîf gwainys gans an penser Paul Wallot. Drehevyans Wallot i’n gîss Barock Nowyth a veu growndys wàr an Memorial Hall in Philadelphia. Wallot a worras cùrunyow hag êras wàr fâss an Reichtstag avell tôkydnow a nerth. Wàr fâss an derevyans yth yw redys whath an geryow Zum Deutschen Volke ‘Rag Pobel Jermany.’ Hitler a veu Chancler a Jermany in mis Genver mil naw cans try deg try. Peder seythen warlergh hedna y wharva tan gwall i’n Reichstag. Marinus van der Lùbbe, comunyst Iselalman, a veu kefys cablus. Hitler a berswâdyas Presydent an boblegeth, Paul von Hindenburg dhe agria dhe ‘laha an Reichstag’. Hèdna a dhyleas franchys dynasek ha dallath darsewyans uthyk an comûnystys. Laha an Reichstag a veu an kensa stap in turontieth an Natsys. Y feu an Reichstag myshevys yn crev wàr jy der an tan. Pàn dheuth an gwerryans yêyn yth esa an byldyans ow sevel ajy dhe Berlin West saw nyns o va ma’s crellas. Governans Jermany West a erviras na ve an byldyans tôwlys dhe’n dor saw restorys. Y feu an cromdo removys ha fâss an derevyans a veu sempelhës rag y feu an imajys hag afînansow erel kemerys in kerdh. An byldyans o restorys wàrbydn an vledhen mil naw cans seyth deg onen. Herwyth acord a’n Peswar Power ow tùchya Berlin, nyns o Berlin part a’n dhyw Jermany ha forbyddys o dhe seneth an West cùntell in Berlin. Rag hedna ny vedha an byldyans ûsys ma’s rag metyansow traweythys. Saw pàn veu Jermany dasudnys in mil naw cans naw deg y feu solempnyta brâs gans tanow creftus ‘fireworks’ sensys i’n Reichstag rag an dasudnyans. Warlergh debâtyans gwresek i’n Bùndestag in Bonn, y feu ervirys dre voyharîv bian may fe an Reichstag dasformys ha may whrella seneth ha governans Jermany dasanedhy dhe Berlin. Y feu an ober a dhasformya an byldyans yn tien comyttys dhe Norman Foster, penser Sowsnek. Kyns ès an ober dhe dhallath, Christo, artyst Bùlgaryan-Amerycan, a wrappyas an byldyans in lienyow plastyk. Hedna a dednas lies vysytyor dhe Berlin. Y feu ober Foster gorfednys i’n mil naw cans naw deg naw. Y feu an byldyans gwakhës wàr jy ha daswrÿs yn tien. Gesys veu bytegyns nebes a’n graffiti Rùssyan kefys wàr an fosow. Pelha yn feu cromdô hûjes brâs a weder settys wàr an byldyans avell omaj dhe gromdô an derevyans gwredhek. Yma an cromdô-na ow ry golok marthys dres Berlin spessly i’n nos. Lebmyn yth yw an Reichstag restorys onen a’n vuys moyha kerys gans vysytyoryon dhe Jermany.