© 2024 Nicholas Williams
Pùb gwir gwethys / All rights reserved
Clyckya obma ha goslowes / Click here to listen
Text an recordyans / Text of the recording
Egery in dyw several fenester rag gweles an text ha goslowes i’n kettermyn.
Open in two separate windows to see the text and listen at the same time.
Pàn ven ny ow tebry orth an bord, yth eson ny ow qwil devnyth a dry dra: collel, lo ha forgh. Y kefyr henwyn rag an try thra-na i’n tavas tradycyonal. Kyns oll an ger collel ‘knife’ yw kefys in Gerva an Kernowek Coth. An ger lo ‘spoon’ yw rÿs gans Lhuyd in dadn an ger Latyn cochleare; cochleare heb mar yw penfenten an ger Frynkek cuillère. Dell hevel y feu an ger cochleare fùndys wàr cochlea ‘crogen, shell.’ Yth hevel fatell vedha cregyn usys i’n dedhyow coth avell loyow. Yth yw lo kefys kefrÿs in Bêwnans Meryasek in hanow ky gelwys Lonk-y-lo ‘swallows his spoon.’ Dell hevel nyns yw an ger forgh kefys ma’s i’n geryow-ma rÿs gans Lhuyd: vorh ‘fork’ ha triforh ‘trident.’ Yth esa kellyl ha loyow in ûsyans rag debry bledhydnyow hir alebma. An forgh bytegyns o neb tra ken. Y whre pobel an Ÿst Cres hag a’n Empîr Besontîn ûsya an forgh yn rêwlys, saw nyns o hy kefys in West bys i’n unegves cansvledhen. Pàn veu Maria Argyropoulîna, neyth Emprour Besontyùm, demedhys dhe vab an Doge a Venês, hy a dhros gensy dhe Italy câss bian a fergh dywforgh, hag a wrug devnyth anodhans orth fest hy demedhyans. Y feu pobel Venês sclandrys dre hedna, rag y a wre debry gans aga besias. Maria a verwys a’n plag dyw vledhen moy adhewedhes ha hedna a veu cresys dhe vos pùnyshment dhyworth Duw rag hy dhe wil devnyth a forgh rag debry. Rag an nessa peswar cans bledhen ny wre an vryntynyon Ewropean ûsya orth aga frejyow ma’s loyow rag cowl ha kellyl rag trehy kig. Rag pùptra ken y a wre devnyth a’ga besias ha golhy aga besias orth an bord. Y feu an fashyon fol rag frûtys shùgrys pò ‘candied fruits’ i’n pymthegves cansvledhen neb a jaunjyas opynyon an bobel ow tùchya an forgh. Frûtys a vedha gwethys gans shùgra saw an frûtys dyghtys indelha o glujek hag a wre slyppya in mes a vesias an dhebroryon. Assoylyans an problem o dhe wil devnyth a fergh. Ena an forgh a veu tôkyn a omdhegyans dâ orth an bord adar jyn a’n Jowl. Saw moy ès cans bledhen a bassyas kyns es an forgh dhe vos recêvys dres oll Ewrop. Pàn wrug Cattren de Medici demedhy an pryns Henry (secùnd Henry mytern Frynk warlergh hedna) in pymthek try deg try, hy a lêsas ûsyans an forgh dres oll an pow. Saw yth esa an Sowson whath ow tebry gans aga besias. Yth esa kensa Elysabeth an Sowson, rag ensampyl, ow preferrya dhe dhebry gans hy besias. Wàr an dyweth bytegyns i’n vledhen whêtek try deg try an kensa Charlys a dheclaryas “Onest yw dhe wil devnyth a forgh,” hag ev a ros dhe oll y flehes collel, lo ha forgh oll a arhans. Kepar dell lêsas ûsyans an forgh, shâp an dra a dhysplêgyas kefrÿs. Wostallath ny’s teva an forgh ma’s dew dhans, saw dell lêsas hy devnyth dres oll Ewrop, hy a gafas an tressa dans hag ena an peswora dans—shâp an forgh in agan dedhyow ny.