(454) Dyscans Sînansow - lovinglivingcornish

Clyckya obma ha goslowes / Click here to listen

Text an recordyans / Text of the recording

Egery in dyw several fenester rag gweles an text ha goslowes i’n kettermyn.

Open in two separate windows to see the text and listen at the same time.

An dyscans a sînansow pò in Sowsnek ‘the doctrine of signatures’ yw an tybyans bos an semlant pò an lyw a blans ow tysqwedhes dhe’n bobel vertu pò gallos an plans avell medhegneth. Rag ensampyl plans rudh yw dâ rag sawya cleves i’n goos; ha plans usy y dhêlyow in form a golon yw dâ rag cleves a’n golon. Yth yw an dyscans a sînansow pòr goth, rag y fedha an dyscans practycys gans medhygyon dhyworth an dedhyow auncyent bys in agan dedhyow ny. Saw apert yw nag yw an dhamcanieth growndys i’n gwiryoneth. Yma lies onen a’n plansow comendys der an dyscans-ma heb prow vÿth. Rag ensampyl scawen dowr ‘figwort’ (Scrophularia) yw mousak hag ytho y feu hy comendys rag cleves an mytern pò ‘scrofula’ — rag whethfyans an cleves yw mousak kefrÿs. Saw nyns eus dâ vÿth in scawen an dowr rag an dysês. Wàr an tenewen aral keler pò ‘tubers’ an losowen lagas ‘pilewort’ (Ficaria verna) yw kepar ha bothadnow a gleves marhogyon pò ‘piles’. Pàn vo oynment gwrÿs a vothadnow an plans, an oynment-na yw a servys rag an condycyon. Saw ascorles bian pò ‘birthwort’ (Aristolochia clematitis) yw nebes haval dhe organow denethy benyn hag y fedha an plans comendys dhe venenes in golovas. Yth yw an devnyth anodho bytegyns forbyddys lebmyn in lies pow, drefen an plans dhe vos cancregynek pò ‘carcinogenic.’ Onen a’n brâssa scodhoryon a dhyscans sînansow o Theophrastùs von Hohenheim pò Paracelsùs, an medhek meur y hanow. Ev a veu genys in Pow Swyts orth dyweth an pymthegves cansvledhen. Ev a viajyas in lies pow in Ewrop hag a wre progeth pùpprÿs fatell o experyens an medhek moy a brow ès an lyfryow coth. Pàn veu va appoyntys arethyor in ûnyversyta Basel, ev a loscas dhyrag an bobel lyfryow Avicenna ha Galen, an textow moyha ûsys rag desky medhegieth i’n oos-na. Paracelsus a’n jeva lies tybyans a brow. Ev a wre cably pùltycys an vedhygyon hag a dhesky fatell o res sensy an brew glân, rag an natur hy honen a vynsa sawya an pystyk. Coynt yw ytho Paracelsùs dhe braisya dyscans an sînansow warbarth gans experyens an medhek, pàn nag eus dùstuny vÿth a’n dyscans dhe vos a valew. Paracelsùs bytegyns a wre kelmy an dyscans gans ragwelesygeth Duw. In y vrÿs ev Duw Olgalosek a asas tôkyn wàr genyver plans rag dysqwedhes an vertu usy ino dhe vabden. Hedhyw i’n jëdh yma lies huny owth avowa nag eus gwiryoneth in dyscans an sînansow avell fordh dhe dhyscudha valew a erbys dyffrans. In contrary part yma scoloryon modern ow tyscudha nag yw ma’s cansradn vian a erbys in medhegieth an bobel ûsys wàr fùndacyon an dyscans a sînansow. Yth hevel yn fenowgh fatell veu an vertu a blans rag cleves arbednyk dyscudhys dre jauns. Saw ena drefen neb havalder inter an plans ha’n part grêvys a’n corf, y feu an plans remembrys rag an ûsyans compes awos an hevelepter. Ytho nyns o dyscans an sînans fordh dhe aswon vertu an plans i’n kensa le, saw fordh rag remembra an vertu pàn o dyscudhys ha’y dransmyttya dhe’n nessa denethyans.