(458) 'House' in Kernowek - lovinglivingcornish

Clyckya obma ha goslowes / Click here to listen

Text an recordyans / Text of the recording

Egery in dyw several fenester rag gweles an text ha goslowes i’n kettermyn.

Open in two separate windows to see the text and listen at the same time.

In Gerva an Kernowek Coth yth yw ti/ty an ger rag ‘house’; hèn yw goos nessa ti in Bretonek ha tŷ in Kembrek. Yth yw ti/ty gwelys in henwyn tyleryow kefrÿs, Tywardrêth ha Tywarnhayl, rag ensampyl, hag in lêty ‘dairy.’ In Kernowek Cres dell yw ûsys an kensa kesson a ty yw whybanys dhe [ch]. Ot obma nebes examplys i’n textow: An debel-wreg casadow gans meur a doth êth i’n chy (Passyon agan Arlùth); Davyth, ny wrêth dhymmo chy yn certan bys venary (Origo Mundi); pypynag oll mayth ello, i’n keth chy-na êwgh ganso (Passio Christi); Jesu Crist mab Duw a’n nev a dheuth i’n chy ha’n darasow oll degës (Resurrexio Domini); ow chy fùndya sur ha grôndya manaf uskys (Bêwnans Meryasek); Arthùr, rych a reouta, i’th chy ny dhyfyk penlas (Bêwnans Kê). Yth yw an form jy gans trailyans medhel wàr an kensa kesson kefys inwedh in ajy ‘in, into’ ha wàr jy ‘inside, within’. In Kernowek Dewedhes yth yw chy yn fenowgh screfys chei pò choi; dre lycklod an leveryans chei, choi o kebmyn termyn pell kyns ès bos dysqwedhys i’n spellyans. Kynth yw chy an form udnyk, an form liesek yw treven, byldys wàr an wredhen trev/tre. Ny a wor hedna kyns oll dhyworth Lhuyd. In Archaeologia Britannica in dadn an ger Latyn Domus ‘A house, a lodging, a dwelling’ yma Lhuyd ow ry ‘tshyi [chei], plural Treven.’ Pelha yma an examplys-ma kefys i’n textow Kernowek: Neb a garra y das pò y vamm, y vab po y vyrgh, chy, treven po tiryow moy agesof vy, yn medh Crist, nyns yw wordhy dhe vos dyscypyl na servont dhymm (Tregear); Ny dal dywgh gwil treven war an treth (James Jenkins); Kêwgh ogas dha y dreven ha bedhowgh why lowen ‘Approach with joy his courts unto’ (Thomas Boson). Merkyowgh inwedh nag usy an form liesek trevow ow styrya ‘houses’ ma’s ‘towns’, dell yw apert i’n examplys-ma: in le mayth en i’n trevow yn splann me a’s derivas (Passyon agan Arlùth); cytas rych, trevow a brys (Passio Christi); an pow, an trevow marhas ha’n trevow trygva (Tregear). Me re gomplas a-uhon an ger lêty ‘dairy’ dhyworth leth ‘milk’ ha ty ‘house’; yma geryow erel a’n sort-na kefys in henwyn tyleryow—saw i’n formys-na ny a gav -jy, an form drailys a chy, kyns ès ty: rag ensampyl boujy ‘cowhouse, byre’; clâvjy ‘hospital’; crowjy ‘cottage, hut’; melynjy ‘millhouse.’ Kyn nag yw *chiow ‘houses’ kefys in tyller vÿth ha nyns yw ewn y ûsya, res yw alowa -tiow ha -jiow in lêtiow, boujiow, clâvjiow, crowjiow, hag erel. Yma Nance ow comendya an dhew er *dewotty ‘tavern, public house’ ha *gwerthjy ‘shop’. Dell hevel, Nance y honen a wrug desmygy an geryow-na. Saw nyns yns y kefys i’n tavas hengovek ha nyns yw otham anodhans naneyl. Yth yw tavern ‘tavern, public house’ kefys in Bêwnans Meryasek hag in gerva Lhuyd. Hag yth yw an ger shoppa ‘shop’ kefys i’n henwyn tyleryow Ponson Joppa ha Parc Joppa. Pelha yma Caradar owth ûsya shoppa pùpprÿs.