© 2024 Nicholas Williams
Pùb gwir gwethys / All rights reserved
Clyckya obma ha goslowes / Click here to listen
Text an recordyans / Text of the recording
Egery in dyw several fenester rag gweles an text ha goslowes i’n kettermyn.
Open in two separate windows to see the text and listen at the same time.
Y feu an Empîr Otoman fûndys orth dyweth an tredhegves cansvledhen in Asya Vian (Tùrky agan dedhyow ny.) An Otomans a gonqwerryas Cyta Constantyn hag indelha dystrôwy Empîr Roman an Ÿst. An Empîr Otoman o stât Moslem hag yth o an mynorytas Cristyon ino cytysans a’n secùnd gradh. An empîr a dhrehedhas y gompas brâssa i’n whêtegves ha’n seytegves cansvledhen pàn esa y diryow owth istydna dhyworth an Morbleg Persyan i’n Ÿst dhe Aljêrya i’n West ha dhyworth Yemen i’n Soth bys in Ùngary i’n North. Warlergh mothow an secùnd kerhydnans a Viena i’n vledhen whêtek peswar cans try, an Empîr Otoman a dhalathas dyfygya ha’n Tùrkys a dhalathas kelly tîryow: Kyns oll y a gollas Ùngary, Românya, Grêss pan gafas an powyow-na anserhogneth. An Tùrkys a gollas Cyprùs hag Ejyp dhe’n Vreten Veur in secùnd hanter an nawnjeves cansvledhen ha Lybya dhe Italy orth dallath an ugansves cansvledhen. Wosa kensa gwerryans an bÿs Tùrky a gollas Syrya dhe Frynk hag Palestîn, Jordan hag Irâk dhe’n Vreten Veur. Warbydn an termyn-na Tùrky o redûcys dhe’n tyleryow mayth o tregys Tùrkys ethnek inhans. I’n prÿs-na Mùstafa Kemal a omdhysqwedhas avell an Tùrk moyha a bris. Ev a veu genys adro dhe êtek eth deg in Salonica, in north a Grêss hedhyw, saw ena radn a’n Empîr Otoman. Pàn o Mustafa yonk y vabm a wrug y genertha dhe attendya scol gryjyk. Saw nyns o va contentys inhy ha wosa mernans y das ev êth dhe scol leg. Avell den yonk ev a omrolyas in Academy Breselek Otoman in Istambùl. Ev a veu sodhak i’n lu hag a wainyas hanow brâs in Kensa Gwerryans an Bÿs, spessly dre rêson a’y radn in vyctory an Tùrkys in caskerdh Gallipoli. Warlergh fethans Tùrky Mùstafa a lêdyas Môvyans Nacyonal Tùrk warbydn powers an kefrysyans esa ow whelas kervya Tùrky in bàn intredhans. Mùstafa a fùndyas governans servadow in Ankara in cres Anatôlya insted a Istanbùl. Ev a dhefendyas soodh an Sowdon in nawnjek dew warn ugans I’n keth bledhen ev a dhrîvyas an Grêkys in mes a Dùrky. Ev a dheclaryas Poblegeth Tùrk an nessa bledhen. Avell Presydent an Boblegeth Nowyth Mùstafa a dhalathas towlen efan a amendyans rag byldya stat repùblycan ha secùlar. Ev a dhros ajy dyscans elvednek dygost. Ev a gomendyas lytherow Latyn rag screfa Tùrkek in le a’n abecedary Arabek, screfa nag o compes rag an tavas. Ev a ros an gwir vôtya dhe venenes. Pelha henwyn tyleryow nag o Tùrkek a veu chaunjys dhe Dùrkek. Res o dhe oll an Tùrkys ûsya henwyn teylu. I’n vledhen nawnjek try deg peswar seneth Tùrky a wrug grauntya dhodho an hanow teylu Atatürk ‘tas an Tùrkys’ rag onora an part brâs a gemeras ev in byldyans Poblegeth Tùrky. Atatürk a dhemedhas unweyth. Y wreg o Latife Usaki. Hy o deskys dà saw gorth ha strifcar hag ev a wrug hy dydhemedhy. Mùstafa a’n jeva lies cowethes erel in y vêwnans. Atatürk y a verwys in nawnjek try deg eth hag ev seyth ha hanter-cans bloodh.