© 2024 Nicholas Williams

Pùb gwir gwethys / All rights reserved

Clyckya obma ha goslowes / Click here to listen


Text an recordyans / Text of the recording

Egery in dyw several fenester rag gweles an text ha goslowes i’n kettermyn.

Open in two separate windows to see the text and listen at the same time.

Y feu managhty ha tre fùndys in Derry (Godhalek Doire) i’n whefes cansvledhen. Lies bledhen wosa hedna y feu hanow an dre chaunjys dhe Londonderry. Yma strif ow tùchya an hanow-na whath. Yma unyansydhyon ‘unionists’ ow preferrya an form Londonderry, hag yma kenedhlegoryon ‘nationalists’ owth ûsya Derry heb ‘London’ dhyragtho. An gwiryoneth yw bytegyns fatell usy pùbonen ogasty ow kelwel an cyta Derry in y gows kenyver jorna. Y feu colm dhe vysters Loundres ‘London companies’ gans Derry dhyworth dallath an seytegves cansvledhen. I’n vledhen pymthek eth deg eth lu brâs a lestry— an Armâda Spaynek—a asas Lysbon rag golya bys i’n Enesow Bretednek. Porpos an Spayners o dhe gonqwerrya Pow an Sowson, dhe establyshya arta an grejyans Roman Catholyk ena ha dhe stoppya an scodhyans esa an Sowson ow ry dhe Repùblyk an Iseldiryow. Res yw remembra fatell o an Secund Felyp mytern Spayn i’n termyn-na, ev a veu demedhys dhe Maria Tûdor kyns ès hy mernans hag ev dhe gonsydra y honen mytern lafyl an Sowson dre wir y wre’ty. Ny spêdyas an Armâda warbydn an marners Sowsnek ha’n hager-awel in Chanel. I’n termyn an Armâda yth esa an Sowson in dadn an Kensa Elysabeth owth omlath gans an Wydhyly rag mêstrynjy Wordhen. Elysabeth a verwys i’n vledhen whêtek ha try warlergh gwil cres gans O’Neill yùrl Tyrone hag O’Donnell yùrl Tirconnell. Saw nyns o an yùrlys-na pÿs dâ gans an acord o gwrÿs gansans. Lehës yn frâs o aga arlottes ha kellys o gansans meur a’ga thiryow. I’n vledhen whêtek ha seyth O’Neill hag O’Donnell gans rûth a sewysy a asas Wordhen rag Brâstir Ewrop—may hallens cafos gweres an Spaynyers rag goreskyna Wordhen hag indelha dascafos an tiryow o kellys gansans. Own a’s teves an Sowson a bresens an Spayners in Wordhen. Dyberth an yùrlys o fortydnys rag governans Pow an Sowson in dadn aga mytern nowyth an Kensa Jamys, hag y a wrug plansa trevesygoryon pò ‘settlers’ dhyworth Scotlond ha’n North a Bow an Sowson in Ùleth pò ‘Ulster’. An drevesygyon-na o Protestans ha lel dhe Jamys mytern. Derry an dre vian orth ganow Dowr Foyle a veu encressys i’n eur-na, ha fosow a veu byldys oll adro dhedhy. Heb mar hèn oll a gostyas mona ha’n mona a veu provies gans mysters pò ‘guilds’ Cyta Loundres. Dre rêson a’n scodhyans arhansek-na hanow Derry a veu chaunjys dhe Londonderry. In Godhalek an form Londain-Doire yw kefys inwedh. Dhe dhewheles dh’agan oos-ny. I’n vledhen nawnjek eth deg pymp consel an cyta a jaunjyas hy hanow arta dhyworth City of Londonderry dhe City of Derry. Yma lies arweth ha henwyn strêtys i’n cyta usy City of Derry dhe redya warnodhans. Kyn whrug an Consel remôvya London ‘Loundres’ dhyworth an hanow, nyns yw Loundres gyllys yn tien. Ryb hanow cot’hës an cyta y hyll bos gwelys hy scochon heraldek. Yth yw hedna indelma: scoos du ha warnodho corf eskern den ow meras orth tour. Top an scochon yw lysten ledan a arhans ha warnedhy crows rudh; i’n gornel an grows yma cledha serth rudh. An lysten ha’n cledha-na yw côta arvow Cyta Loundres.