© 2024 Nicholas Williams
Pùb gwir gwethys / All rights reserved
Clyckya obma ha goslowes / Click here to listen
Text an recordyans / Text of the recording
Egery in dyw several fenester rag gweles an text ha goslowes i’n kettermyn.
Open in two separate windows to see the text and listen at the same time.
An Vandalys o pobel Jermanek a dherevys in Loghlyn. Y êth dres an Mor Baltek ha warbydn an Secùnd Cansvledhen dhyrag Crist y o tregys i’n tireth inter Dowr Oder ha Dowr Vystùl. Adro dhe’n vledhen cans ha hanter-cans yth êns anedhys in Sylêsya (Polayn hedhyw). An Vandalys o pobel vrâs gwrÿs a vagasow dyvers. Onen a’n bagasow-na o an Sîlyngas ha dell hevel yma colm inter an hanow-na ha’n hanow Sîlêsya. An Vandalys a veu drîvys in mes a’ga fow gans an Gothas ha warbydn an kensa hanter a’n peswora cansvledhen yth êns y tregys i’n Panônya (Ùngary hedhyw). Adro dhe’n vledhen peswar cans an Hùnas a assaultyas an Ÿst a Ewrop ha’n Vandalys warbarth gans lies trib Jermanek aral a veu constrînys dhe vôvya dhe’n west hag entra i’n empîr Roman. An Vandalys a veu herdhys pelha dhe’n west. Y a dremenas Dowr Rîn ha entra in Gal. I’n vledhen peswar cans ha naw an Vandalys a dremenas Menydhyow Pyrên hag anedhy in Gallaecia in North-West Ibêrya. Y a anedhas kefrÿs in Baetica in Soth a Spayn may ma Cordova, Sevilla ha Málaga hedhyw. An Gothas a herdhyas an Vandalys in mes a’ga thirethow hag in dadn aga mytern Genseric in avarr i’n pympes cansvledhen an Vandalys a entras in North-Afryca. Warbydn an termyn-na an Vandalys o mêstryjy a wlascor ledan, esa an tyleryow-ma inhy: Provyncys Roman a Afryca, Sycyly, Corsyca, Sardynya, Malta ha’n Enesow Baleârek. An Romans a whelas moy ès unweyth dhe dhystrôwy empîr an Vandalys saw ny wrussons sowyny ha’n Vandalys a ravnas cyta Rom dres peswardhek jorna i’n vledhen peswar cans pymp deg pymp. Wàr an dyweth An emprour Jùstynyan a werryas warbydn an Vandalys ha daskemeres provyns Afryca aberth i’n empîr Roman. Kynth yw empîr an Vandalys gyllys lebmyn, yma aga hanow ow remainya in Andalucía/Andalûsya—hèn yw an hanow rÿs gans an Sarsyns dhe’n Soth a Spayn. A les ywa inwedh fatell wrug an Jermans ha’n Sowson i’n Osow Cres avarr ûsya rag an Cresvor an henwyn Wentilseo (Jerman) ha Wendelsæ (Sowsnek Coth) ‘Mor an Vandalys’. Dre lycklod y feu na henwyn-na ûsys kensa pàn o ledan gwlascor an Vandalys in Soth-West. Kyns ès hedna i’n vledhen dew cans seyth deg eth Probùs, an emprour Roman, a fethas Vandalys ha Borgùndyans in Soth a Jermany. Ena ev a worras meur anodhans dhe Vreten Veur. Nyns yw godhvedhys poran dhe ble y fowns y danvenys—dhe Silchester in Hampshire martesen, ha dre lyckod yma Sîlyngas dhe weles in hanow an dre-na. Drefen an Vandalys dhe ravna Rom dres peswardhek jorna, istoryans i’n Renessâns a wre descrefa an Vandalys avell barbaryans pur. Saw certan yw an brusyans-na dhe vos camgemerys. Na esyn ny ankevy fatell o an Vandalys Cristonyon—kynth êns y eretykys Aryan. Yth hevel fatell o an Vandalys moy kerys gans an bobel gebmyn in North-Afryca ès an berhenogyon a dheuth dhyragthans. Pelha an Vandalys a dhasterevys lies byldyans brâs o codhys. Hag inwedh yma dùstuny fatell o erbys pò ‘economy’ North-Afryca ow floryshya in dedhyow an Vandalys.