(493) “Re wrellons debry câken”

Clyckya obma ha goslowes / Click here to listen

Text an recordyans / Text of the recording

Egery in dyw several fenester rag gweles an text ha goslowes i’n kettermyn.

Open in two separate windows to see the text and listen at the same time.

Kenyver onen re glôwas an lavar Re wrellons debry câken ‘Let them eat cake’ hag i’n Frynkek gwredhek Qu’ils mangent de la brioche. Nyns yw brioche câken poran, mes bara gwrÿs gans oyow hag amanyn.Yth yw an lavar ascrîbys dhe Marie-Antoinette, myternes Frynk, orth dallath Whêldro Frynk. I’n eur-na yth esa Sans-culottes Parys ow terevel warbydn an governans, drefen y dhe vos re vohosek dhe berna bara. Yma an ger Sans-culottes ow styrya ‘Tus heb lavregow afînys.’ Yth esens y ow qwysca lavregow lows an rencas isel. Herwyth an whedhel, pàn glôwas an vyternes na’s teva an bobel gebmyn bara dhe dhebry, hy a worthebys Qu’ils mangent de la brioche, hag indelha prevy na wodhya hy tra vÿth a galeterow bêwnans an vohosogyon. Whêldro Frynk a dhalathas i’n vledhen seytek, peswar ugans hag onen gans an Acownt presentys dhe’n mytern gans M. Neckar, menyster arhansorieth Frynk. Yth esa gwlascor Frynk in kendon uthyk brâs i’n eur-na ha pelha yth esa meur a bobel Frynk ow cresy wastyans an vryntynyon, ha spessly an vyternes, dhe vos dhe vlâmya. In gwiryoneth nyns o ewn gwil bogh scappys pò ‘scapegoat’ a’n vryntynyon nag a’n vyternes. Yth esa Frynk in kendon dre rêson a’n gwerryans seyth bledhen gans an Vreten Veur (seytek pymp deg whe bys whe deg try) in rain an pymtheges Louis. Yth esa gwerryansow ow costya showr a vona hag i’n gwerryans-na an Frynk a gollas meur a diryow dhe’n Sowson in Ameryca North, i’n Mor Carybêan, in Eynda ha’n Ÿst Eyndaow. Marie-Antoinette yn arbednyk a vedha blâmys a wastya mona rag nyns o hy kerys gans an Frynkyon drefen hy dhe vos estrednes; hy o Austryan ha’y mabm o Maria-Therêsa. Yma certan istoryans a’gan dedhyow-ny bytegyns ow whelas ascûsya dyskians Marie-Antoinette. Y a lever fatell esa rêwlyans in Parys, mars o gwerthys oll an bara, res o dhe jy pobas gwertha aga brioche orth pris bara kebmyn. Hèn o an dra intendys gans an vyternes. I’n gwiryoneth nyns eus otham vÿth a jùstyfia geryow an vyternes rag nyns eus dùstuny vÿth Marie-Antoinette dh’aga ùttra bythqweth. Pelha yma whedhlow kepar kefys in powyow erel a dhen nôbyl ow leverel neb tra dhe dhysqwedhes nag esa ev ow convedhes tra vÿth adro dhe vêwnans an vohosogyon. Dell hevel y feu an lavar Frynkek Qu’ils mangent de la brioche gwelys rag an kensa prÿs in Confessyons Rousseau dhyrag Whêldro Frynk. In y lyver Rousseau a ladras gwin ha dâ o ganso cafos bara rag debry gans an gwin. Saw yth esa ev ow cresy y dhyllas dhe vos re afînys rag ev dhe berna bara ûsys. Ena yma Rousseau ow compla whedhel an ‘bensevyges vrâs’ neb a leverys an geryow adro dhe’n brioche. Nyns o an bensevyges-na Marie-Antoinette rag nyns o hy ma’s mowes naw bloodh pàn veu screfys an lyver. Pelha nyns o hy tregys i’n Frynk naneyl. Rousseau a inspîryas hùmbrynkysy an Whêldro hag ytho nyns yw marth fatell veu y eryow kemerys in bàn gansans rag defolya hanow dâ an vyternes. Moy adhewedhes i’n nawnjegves cansvledhen y feu prevys nag o Marie-Antoinette druan penfenten an lavar.