(502) 'And' in Kernowek - lovinglivingcornish

Clyckya obma ha goslowes / Click here to listen

Text an recordyans / Text of the recording

Egery in dyw several fenester rag gweles an text ha goslowes i’n kettermyn.

Open in two separate windows to see the text and listen at the same time.

An ger in Kernowek rag ‘and’ yw ha. An dyscans classyk presentys dhe dhyscoryon yw hebma: yth yw ha ûsys dhyrag kessonyow ha hag dhyrag vogalednow. Ny a wel an dyffrans i’n examplys-ma: owr hag arhans, gwels ha gwëdh (Passyon agan Arlùth); kemmys drog eus ow codha ha dewedhes hag avarr (Origo Mundi). Res yw remembra bytegyns bos excepcyons dhe’n rêwl-na. Pàn dheffa ha dhyrag an ger mell an, kynth usy an ger mell ow tallath gans vogalen, nyns yw compes an form hag, saw ha hag an yw jùnys warbarth dhe ry ha’n, rag ensampyl in i’n tressa dÿdh dybarth gwrav intra an mor ha’n tiryow (Origo Mundi). In kepar maner mars yw ha sewys gans y ‘his, her’ in le a *hag y ny a gav ha’y, hèn yw an dhew er jùnys warbarth, rag ensampyl: y dreys ha’y dhêwla in ten gans kentrow worth an plynken bedhens tackys (Passio Christi); ha’y branchys in bàn tevys bys i’n nev uhel golow (Origo Mundi). I’n textow Kernowek bytegyns ny a wel nag yw hag ûsys pùpprÿs dhyrag vogalednow. I’n contrary part yth yw ha ûsys dhyrag vogalen yn fenowgh. Otobma nebes examplys: ha ena dre galarow woja y vos gwrÿs marow tus i’n bedh a’n encledhyas (Resurrexio Domini); Hemma yw sùffycyent caus ha ocasyon dhyn ny the hâtya ha casa an tebel-el (Tregear); mas an very geryow ha exampyl agan Savyour Jesu Crist (Tregear); An Spyrys Sans yma ow conys, ow remyttya ha ow gava pehosow (Tregear); ha ev a walkyas i’n kig-na omma war an nor (Sacrament an Alter); ha y’wedh ev a worras y kig ganso dhe gwlas nev (Sacrament an Alter); Crist a veu gorrys i’n grows, marow ha enclydhys (Sacrament an Alter); Ke in carharow ha in pryson gorrys (Bêwnans Ke); ha in pùb poynt eqwal gonsa (Creacyon an Bÿs); Ha e dha Wordhen êth y honen (Tonkin); Ha ena ny a vedn y ara i’mesk an pobel eus y gara (Tonkin); Ha e a gôwsas, Pyw ’wrug lawl dhis tell esta yn noth? (Rowe); Ha ena ev a vetyas gen try vertshant a Tre Rin (Lhuyd); ha oll an nerth ha wordhyans (TBoson); Cara, gordhya ha ôwna Duw (Gwavas); Hordh, davas ha ôn (Dornscrif Bilbao). I’n tavas dasvêwys an savla yw dyhaval yn tien. Yma meur a gowsoryon ûsys dhe wil devnyth a’n form hag in pùb tyller. Dell hevel, yth yw hag an form standard ragthans. Nyns yw an practys-na lel dhe natur an tavas tradycyonal ha lacka whath yma va ow ry taclow kepar ha *hag an in le ha’n. Nyns yw hedna ûsadow côwsys yn udnyk. Yth ywa kefys in textow screfys kefrÿs, rag ensampyl: hag an westoryon oll a dhegeas aga dewlagas; hag an tybyans-na o re gales; hag an kyffewy a dheuth; hag an porthow o bysy gans caryans; hag an creftow benow na yw res; hag an dhew a studhyas an yeth warbarth; hag an clock ow seny. Oll an lavarow-na a apperyas in prynt saw nyns yw compes onen vÿth anodhans. Res yw martesen desky alebma rag bos ha gwell ès hag avell an form standard.