© 2016 Nicholas Williams
Pùb gwir gwethys / All rights reserved
Clyckya obma ha goslowes / Click here to listen
Text an recordyans / Text of the recording
Egery in dyw several fenester rag gweles an text ha goslowes i’n kettermyn.
Open in two separate windows to see the text and listen at the same time.
Yth yw an fawwedhen pò ‘beech’ kefys dres oll Kernow. In west an pow pàn vo coos fawwedh trehys dhe’n dor, dell yw ûsys ny wra an wredhen dewheles. Saw in Kernow Ÿst yma an wedhen ow tevy arta heb gonys vëth. Yth yw an fawwedhen kefys yn fenowgh in Breten Veur, ha’n wedhen a yll bewa cansow a vledhydnyow. Hanow Latyn pò sciensek an fawwedhen yw Fagus sylvatica hag yma an ger Latyn Fagus ow tos dhyworth an keth gwredhen Indo-Ewropek usy ow ry beech in Sowsnek. Y fedha predn dhyworth an fawwedhen ûsys yn fenowgh in mesk an poblow coth Jermanek rag gwil tablettys dhe screfa warnedhans. Hedna a yll bos gwelys in Sowsnek Coth pò Anglo-Saxon, le may ma dyw styr gans an ger bóc; ‘fawwedhen’ wàr an eyl tu ha ‘lyver’ wàr y gela. Trigva a bris yw an fawwedhen rag lies sort tycky Duw. In Frynk i’n dedhyow coth y fedha an know rostys hag ûsys in le a goffy. Nyns yw an fawwedhen genesyk in Wordhen hag ytho nyns yw hy campollys in mesk an eth gwedhen warn ugans i’n Rol Godhalek Coth an Gwëdh ‘the Old Irish tree list’, text Godhalek screfys kyns ès devedhyans an Normans. An fawwedhen bytegyns re beu plynsys yn fenowgh in Wordhen dhyworth an êtegves cansvledhen in rag, hag yma hy ow tevy mar dhâ mayth yw hy problem traweythyow, rag hy delyow a dev mar dew warbarth nag usy an plansow bian in dadn an wedhen ow cafos lowr a wolow hag indella ny yllons y soweny. Antaine Ó Reachtúra o prydyth pobel Godhalek orth dyweth an êtegves ha dallath an nawnjegves cansvledhen. In y gân, Cill Aodáin adro dh’y dyller genesyk in Conteth Mayo, ev a wra mencyon a hanow pùb gwedhen usy ow tevy ena. Yma va ow qwil devnyth a hanow Godhalek rag kenyver gwedhen, saw pàn dheffa ev dhe’n fawwedhen, ev a’s gelow beech in Sowsnek rag nyns yw ger Godhalek dhodho rygthy. A les ywa nag yw an fawwedhen campollys in tyller vëth i’n textow Kernowek hag ytho y feu an geryow Kernowek fawen ‘beech’ ha fawwedhen ‘beech tree’ benthygys aga dew dhyworth Kembrek ha Bretonek. Saw yma an element faw dhe weles i’n hanow tyller Fowey dhyworth Kernowek Fawy ‘ryver a fawwëdh’. Ytho radn certan yw hanow an wedhen in gerva agan yêth ny.