© 2024 Nicholas Williams
Pùb gwir gwethys / All rights reserved
Clyckya obma ha goslowes / Click here to listen
Text an recordyans / Text of the recording
Egery in dyw several fenester rag gweles an text ha goslowes i’n kettermyn.
Open in two separate windows to see the text and listen at the same time.
Yth o Miklós Horthy (Kernowek Nyclás Horthy) gwlasegor Ùngarek. I’n bledhydnyow inter an dhew werryans ha dres radn a Secùnd Gwerryans an Bÿs ev a servyas avell les-ruw pò ‘regent’ Ùngary. Miklós a veu genys in êtek whe deg eth in Kenderes, Ùngary, mayth o y das esel a vryntynyon vian Ùngary. Miklós a veu megys avell Protestant. Pàn o va peswardhek bloodh ev a entras in Academy Lu Lestry Austro-Ùngary. Wosa termyn i’n morlu ev dhrehedhas an degrê a gil-amyral. Warbydn dyweth an gwerryans Emprour ha Mytern Charlys a’n appoyntyas hembrynkyas uhelha an Morlu. I’n dedhyow an wheldroyow in Ùngary ha pàn esa luyow Românya, Checkoslovâkya ha Yûgoslâvya owth assaultya an pow, Horthy a dhewhelys dhe Bûdapest gans Lu Kenedhlek Ùngary. Ena Seneth an pow a’n gelwys dhe vos les-ruw an wlascor. Mytern Charlys a whelas dywweyth dewheles avell mytern Ùngary. Saw an Gefrysysy hèn yw an ‘Allies’ a vraggyas governans Horthy y whrêns assaultya Ùngary, mar teffa an Ùngaryans recêva Charlys avell mytern. I’n vledhen nawnjek onen warn ugans y feu Charlys hùmbrynkys mes a Ùngary rag mos in exîlyans. Ny dhewhelys ev bythqweth. Dres oll an bledhydnyow inter an dhew werryans Horthy a lêdyas governans mentênus ha gorth-Yedhow. In dadn y rêwl ev Ùngary a forbyddyas an Comûnystyon ha’n Fashystyon kefrÿs. Pelha Ùngary a sewyas polycy estren a irredentieth—hèn yw dhe styrya, yth esens ow whelas dascafos an tîryow kellys gans Ùngary warlergh Kensa Gwerryans an Bÿs. Polycy Horthy a’n lêdyas dhe gowethya gans an Natsys. Gans scodhyans Hitler Ùngary a spêdyas dhe dhasocûpya tîryow kellys gans Ùngary; pelha in nawnjek peswar deg onen an pow a gemeras radn in goreskynva Rùssya. Yma certan istoryans ow predery nag o Horthy ma’s mygyl lowr ow tùchya kesobery gans an Natsys, rag a pe y stauns fest faverus dhe Hitler, ùnpossybyl via rag Horthy bos reconcîlys gans an Vreten Veur ha gans an Amerycans. Pàn veu apert y whre Jermany kelly an gwerryans, Horthy a assayas in dadn gel dhe wil ambos gans an Gefrysysy. An Natsys a entras in Ùngary in mis Merth nawnjek dewgans peswar. Dhyrag hedna bytegyns lies mil a Yêdhewon a veu danvenys gans an Ùngaryans dh’aga mernans in Auschwitz. Certan yw kefrÿs fatell accordyas Horthy gans ladhva Novi Sad. Novi Sad (Ùjvidék in Ùngarek) hedhyw yw radn a Serbya, saw in nawnjek dewgans dew an cyta o radn a Ùngary. Lu Rial Ùngary a entras i’n dre ha cuntell rûth a bobel inocent, Serbas, Yêdhewon ha Rôma. Teyr mil anodhans a veu ledhys ha’ga horfow tôwlys in Dowr Danûb. Pàn dheclaryas Horthy nag o Ùngary esel a’n Axys na felha, an Jermans a’n sêsyas ha’y brysonya in Bavârya. Orth dyweth an gwerryans Horthy a godhas inter dêwla an Amerycans. Coynt lowr ny veu Horthy darsewys avell trespassor gwerryans. I’n contrary part ev a brovias dùstuny rag Cort Vreselek Nùremberg in nawnjek dewgans eth. Ny ylly Horthy dewheles dhe Ùngary Comûnyst hag ev êth ha trega in Portùgal. Ev a dhyllas y honen-vewscrif Ow Bêwnans rag Ùngary in nawnjek try ha hanter-cans hag a verwys peder bledhen wosa hedna.