An Canker Neb'rug Gwary gans an Mor

WHEDHEL 'INDELLA PORAN'

Rudyard Kipling

Yma Gerva orth pedn dewetha an whedhel.

Kyns an Oos Uhel ha Pell, a Voyha Kerys, y teuth Oos an Very Dalathfos; ha hèn o in termyn pàn esa an Cotha Hudor ow parusy Taclow. I’n kensa le ev a barusys an Nor, ena parusy an Mor; ena ev a leverys dhe oll an Bestas fatell yllens y dos in mes ha gwary. Ha’n Bestas a leverys, “A Gotha Hudor, pandra vednyn ny gwary?” hag ev a leverys, “Me a dhysqwa dhywgh.” Ev a gemeras an Olyfans, Oll-an-Olyfans-i’n-bÿs, ha leverel, “Ty gwra gwary an Olyfans,” hag Oll-an-Olyfans-i’n-bÿs a vydna gwary indella. Ev a gemeras an lostledan, Oll-an-Lostledan-i’n-bÿs, ha leverel, “Ty gwra gwary an Lostledan,” hag Oll-an-Lostledan-i’n-bÿs a vydna gwary indella. Ev a gemeras an Vuwgh, Oll-an-Vuwgh-i’n-bÿs, ha leverel, “Ty gwra gwary an Vuwgh,” hag Oll-an-Vuwgh-i’n-bÿs a vydna gwary indella. Ev a gemeras an Morgrùban, Oll-an-Morgrùban-i’n-bÿs, ha leverel “Ty gwra gwary an Morgrùban,” hag Oll-an-Morgrùban-i’n-bÿs a vydna gwary indella.

An eyl wosa y gela, ev a gemeras oll an bestas hag ÿdhyn ha pùscas ha leverel dhedhans an pëth a vednons y gwary.

Saw androwweyth, pàn o pobel ha bestas sqwith ha dybowes, y teuth an Den in bàn (ha’y vyrgh vian y honen ganso?) – Eâ, ha’y vyrgh vian ha moyha kerys y honen esedhys wàr y scoodh, hag ev a leverys, “Pandr’yw an gwary-ma, Cotha Hudor?” Ha’n Cotha Hudor a leverys, “Ho, Mab Adam, hèm yw an gwary a’n Very Dalathfos; mès ty yw re skentyl dhe’n gwary-ma.” Ha’n Den a salusas ha leverel, “Eâ, my yw re skentyl dhe’n gwary-ma; saw bëdh war ha gwil oll an Bestas servabyl dhybm.”

Now, pàn esens y ow kerdhes warbarth, aga dew, Pau Amma an Canker (ha dhodho an nessa tro i’n gwary) a wrug scappya uskys a’n eyl tenewen hag entra dhe’n mor, ow leverel in y honen, “Me a vydn gwil ow gwary vy dygoweth i’n dowr down, ha ny vedhama nefra servabyl dhe vab Adam.” Ny wrug nagonen y weles ow mos in kerdh, marnas an vyrgh vian settys wàr scoodh an Den. Ha’n gwary a dhuryas bys nag esa Bestas namoy heb arhadow; ha’n Cotha Hudor a ryddyas y dhêwla a’n doust fin ha kerdhes der an nor rag miras orth an Bestas ow qwary.

Ev êth tro ha’n north, Moyha Kerys, ha cafos Oll-an-Olyfans-i’n-bÿs ow palas gans y dhens hir ha stankya gans y dreys i’n dor glân nowyth teg a veu parusys ragtho.

“Kun?” yn medh Oll-an-Olyfans-i’n-bÿs, ow styrya, “Yw hebma ewn?”

“Payah kun,” yn medh an Cotha Hudor, ow styrya, “Hèn yw ewn poran,” hag ev ow whetha wàr an carrygy brâs ha’n prylyon a bry esa Oll-an-Olyfans-i’n-bÿs ow tôwlel in bàn, hag y fowns y an Menydhyow Meur Hymalaya, ha ty’yll aga whythra wàr an mappa.

An Cotha Hudor êth tro ha’n Ëst, ha cafos Oll-an-Vuwgh-i’n-bÿs ow pory i’n park a veu parusys rygthy, ha hy ow lyckya hy thavas adro dhe goos cowal in udn ganow, ha’y lenky hag esedha rag gwil dasknias.

“Kun?” yn medh Oll-an-Vuwgh-i’n-bÿs.

“Payah kun,” yn medh an Cotha Hudor; hag ev ow whetha wàr an splat lobm may tebry hy, ha wàr an tyller mayth esa hy esedhys, ha’n eyl a veu Dyfeyth brâs Eynda, ha’y gela a veu Dyfeyth an Sahara, ha ty’yll aga whythra wàr an mappa.

An Cotha Hudor êth tro ha’n West, ha cafos Oll-an-Lostledan-i’n-bÿs ow trehevel banken befer dres hayl ryvers efan a veu parusys ragtho.

“Kun?” yn medh Oll-an-Lostledan-i’n-bÿs.

“Payah kun,” yn medh an Cotha Hudor; hag ev ow whetha wàr an gwëdh codhys ha wàr an dowr cosel, hag y fowns y an Everglades in Floryda, ha ty’yll aga whythra ynsy wàr an mappa.

Ena an Cotha Hudor êth tro ha’n Soth ha cafos Oll-an-Morgrùban-i’n-Bÿs ow cravas gans y dhywbaw i’n treth a veu parusys ragtho, ha’n treth ha’n carrygy ow troyllya der an air hag ow codha i’n mor pell alena.

“Kun?” yn medh Oll-an-Morgrùban-i’n-bÿs.

“Payah kun,” yn medh an Cotha Hudor; hag ev ow whetha wàr an treth ha’n carrygy, le mayth esens y codhys i’n mor, hag y fowns y an tecka enesow Borneô, Celebes, Sùmatra, Jâva, ha’n radnow erel a’n enesek Malay, ha ty’yll aga whythra ynsy kefrës wàr an mappa!

Wharê an Cotha Hudor a wrug metya gans an Den wàr ladnow Dowr Perak, ha leverel, “Ho! Mab Adam, yw oll an Bestas servabyl dhys?”

“Yw,” yn medh an Den.

“Yw oll an Nor servabyl dhys?”

“Yw,” yn medh an Den.

“Yw oll an Mor servabyl dhys?”

“Nag yw,” yn medh an Den. “Unweyth pùb dëdh hag unweyth pùb nos yma an Mor ow resek in Dowr Perak in bàn ha’n hely owth herdhya an dowr wheg wàr dhelergh i’n coos, mayth yw ow chy vy glebyes; unweyth pùb dëdh hag unweyth pùb nos yma va ow resek i’n ryver wàr nans ha tedna oll an dowr ganso y honen, ma nag eus remenant ma’s lis, ha’m canoa vy domhelys. Yw hedna an gwary a wrusta comondya?”

“Nag yw,” yn medh an Cotha Hudor. “Hèn yw gwary nowyth ha cabm.”

“Mir!” yn medh an Den, hag in very prës-na an Mor brâs a dheuth in hayl Dowr Perak in bàn, owth herdhya an ryver wàr dhelergh, bys may whrug ev fedna dres an cosow tewl lies mildir alês, ha gwil budhyans in chy an Den.

“Hèm yw cabm. Gwra launchya dha ganoa, rag may hallon ny gweles pyw eus ow qwary gans an Mor,” yn medh an Cotha Hudor. Anjy êth aberth i’n canoa; an vyrgh vian a wrug dos gansans warbarth; hag yth esa an Den ow ton y kris – dagyer stubmys ha todnek ha’y laun avell flàm, – hag anjy a wrug launchya wàr Dhowr Perak. Nena an Mor a dhalathas resek dhelergh dhelergh, ha’n canoa sugnys in mes a Dhowr Perak, dres Selangor, dres Malaca, dres Syngapor, mes mes bys in Enys Byntang, kepar ha pàn ve va tednys wàr gorden.

Ena an Cotha Hudor a savas in bàn ha cria, “Ho! bestas, ÿdhyn, ha pùscas, seul a wrug vy kemeres inter ow dêwla i’n Very Dalathfos ha desky dhywgh an gwary a vednowgh why gwary, py onen ahanowgh usy ow qwary gans an Mor?”

Nena oll an bestas, ÿdhyn, ha pùscas a leverys warbarth, “Cotha Hudor, yth eson ny ow qwary an gwary a wrusta desky dhyn y wary – ny ha flehes agan flehes. Saw nyns eus onen vëth ahanan ow qwary gans an Mor.”

Ena an Loor a wrug eskyna brâs ha leun dres an hely, ha’n Cotha Hudor a leverys dhe’n den coth ha bothak usy a’y eseth i’n Loor, ow trailya lînen pyskessa, ha govenek dhodho cachya udn jëdh an nor, “Ho! Pùscador a’n Loor, esta ow qwary gans an Mor?”

“Nag esof,” yn medh an Pùscador, “yth esof vy ow trailya lînen, may hallen vy cachya udn jëdh an nor; mès nyns esof vy ow qwary gans an Mor.” Hag ev a bêsya trailya y lînen.

Now, yma Logosen Vrâs inwedh i’n Loor avàn, hag yth esa ev prest ow tensel lînen an Pùscador kettoth ha pàn ve gwrës, ha’n Cotha Hudor a leverys dhedhy, “Ho! Logosen a’n Loor, esos tejy ow qwary gans an Mor?”

Ha’n Logosen Vrâs a leverys, “Re vysy ov vy ow tensel der an lînen usy an Pùscador ow trailya. Nyns esof vy ow qwary gans an Mor.” Hag ev a bêsya densel an lînen.

Ena an vyrgh vian a wrug derevel hy dywvregh vian vedhel ha gell, ha’n lower modrewy cregyn gwydn warnodhans, ha leverel, “A Gotha Hudor! pàn wrug ow thas côwsel orthys i’n Very Dalathfos, ha my ow posa wàr y scoodh hedre ve an bestas ow tesky aga gwary, udn best êth drog y fara dhe’n Mor in kerdh, kyns ès ty dhe dhesky dhodho y wary ev.”

Ha’n Cotha Hudor a leverys, “Ass yw flehes bian fur, seul a wrella gweles ha tewel! Pana semlant esa dhe’n best-na?”

Ha’n vyrgh vian a leverys, “Ev o rownd hag ev o plat; ha pùbonen a’y lagasow tevys wàr arren; hag yth esa va ow kerdhes tenewen in rag, indelma; hag ev o ervys crev wàr y geyn.”

Ha’n Cotha Hudor a leverys, “Ass yw flehes bian fur, seul a lavarra an gwir! Lebmyn my a wor an tyller, mayth usy Paw Amma gyllys in kerdh. Ro rev dhybm!”

Ytho ev a gemeras an rev; saw heb otham a revya, rag yth esa an dowr ow frôsa dres oll an enesow wàr gàm, bys may teuthons y dhe’n tyller cries Pusat Tasek – Colon an Mor – hag ow lêdya dhe golon an norvës wàr nans yma cow brâs i’n plâss-na, hag i’n cow-na yma an Wedhen Wondrys ow tevy, Pauh Janggi, ha warnedhy an dhyw gnofen hudol. Nena an Cotha Hudor a wrug dh’y vregh bys i’n scoodh slynkya der an dowr down ha tobm, hag in dadn gwrëdh an Wedhen Wondrys ev a wrug tava keyn ledan Pau Amma an Canker. Ha Pau Amma a veu coselhës gans an tavans-na, hag oll an Mor a wrug derevel kepar ha dell eus dowr ow terevel in bason pàn wrelles gorra dorn ino.

“Hâ!” yn medh an Cotha Hudor. “Lebmyn my a wor pyw a wrug gwary gans an Mor.” Hag ev a grias in mes, “Pandr’yw dha borpos, Pau Amma?”

Ha Pau Amma, down wàr woles, a worthebys, “Unweyth pùb dëdh hag unweyth pùb nos yth esof ow mos in mes rag whilas ow boos. Unweyth pùb dëdh hag unweyth pùb nos yth esof ow tos tre. Na wra mellya orthyf.”

Ena an Cotha Hudor a leverys, “Golsow, Pau Amma. Pàn elles in mes a’th cav yma dowrow an Mor ow tenewy in Pusat Tasek wàr nans, hag oll an enesow gesys noth, hag an pùscas bian ow merwel, ha Raja Moyang Kaban, Mytern an Olyfans, yma y arrow i’n lis. Pàn dheffes tre hag esedha in Pusat Tasek, yma dowrow an Mor ow terevel, ha hanter a’n enesow bian cudhys in dadn dhowr, ha chy an Den budhys, ha Raja Abdùllah, Mytern an Cocodrylys, yma y anow lenwys a’n hely.

Nena Pau Amma, down wàr woles, a wrug wherthyn ha leverel, “Ny wodhyen vy kyns, pygebmys ov vy best a bris. Alebma rag my a vydn mos in mes seythgweyth pùb jëdh, ha’n dowrow nefra ny vëdh cosel.”

Ha’n Cotha Hudor a leverys, “Ny allaf vy desky dhis an gwary a veu destnys dhe jy, Pau Amma, rag ty dhe vos scappyes orthyf i’n Very Dalathfos; saw mar nyns eus own dhis, deus in bàn ha ny a wra côwsel a’n mater.”

“Nyns eus own dhybm,” yn medh Pau Amma, hag ev a wrug ascendya bys in bejeth an mor i’n lorgan awartha. Nyns esa tra vëth in oll an bÿs mar vrâs avell Pau Amma – rag ev o Canker Mytern dhe oll an kencras. Nyns o va canker kebmyn, mès Canker Mytern. Yth esa an eyl tu a’y grogen vrâs ow tava an treth in Sarawak; y gela ow tava an treth in Pahang; hag ev o uhella ès mog try loskveneth! Pàn esa va owth ascendya dre scorr an Wedhen Wondrys ev a wrug sqwardya onen a’n dhew frût brâs – onen a’n know hudol, dobyl aga sprusen, usy ow ry yowynksys dhe dus – ha’n vyrgh vian a wrug aspia an knofen ow lesca ryb tenewen an canoa i’n dowr, ha hy thedna mes ha dallath piga an poyntys medhel gans hy gweljow owrek bian.

“Now,” yn medh an Hudor, “gwra Hus, Pau Amma, rag dysqwedhes dha vos best a bris brâs.”

Pau Amma a wrug rolya y lagasow ha swaysya y arrow, saw ny ylly ma’s cabûly an Mor, rag nyns o va moy ès Canker, Canker Mytern kyn fe, ha’n Cotha Hudor ow wherthyn.

“Nyns osta kebmys a bris awos hedna oll, Pau Amma,” yn medh. “Now, gas vy dh’y assaya,” hag ev a wrug Hus gans y dhorn cledh – heb moy ès an bës bian wàr y dhorn cledh – hag – awot! Moyha Kerys, crogen Pau Amma, cales ha glaswer du, a godhas dhywarnodho kepar ha dell eus plysken ow codha dhywar gnofen côcô, ha Pau Amma gesys oll medhel – mar vedhel avell an kencras bian esos ow qweles traweythyow wàr an treth, Moyha Kerys.

“Defry, ty yw best a bris brâs,” yn medh an Cotha Hudor. “A vadnaf vy govyn orth an Den dha drehy gans y kris? A vadnaf vy somona Raja Moyang Kaban, Mytern an Olyfans, may halla dha wana gans y dhens hir? pò gelwel Raja Abdùllah, Mytern an Cocodrylys, may halla dha vrathy?”

Ha Pau Amma a leverys, “Meth a’m beus! Ro dhybm arta ow crogen gales ha gasa may hallen vy mos dhe Pusat Tasek tre, ha ny vydnaf mos in mes ma’s unweyth pùb dëdh hag unweyth pùb nos rag cafos ow boos.”

Ha’n Cotha Hudor a leverys, “Nâ, Pau Amma. Ny vadnaf ry an grogen-na arta màn, rag ty a wra tevy brâssa ha creffa moy stowt, hag ankevy dha bromys martesen, ha gwary gans an Mor anowyth.”

Ena Pau Amma a leverys, “Pandra allaf gwil? Mar vrâs ov vy, ma na allaf omgeles in tyller vëth ma’s in Pusat Tasek, ha mars av vy ken le, oll medhel dell ov i’n eur-ma, y fydn an sharkys ha’n morgeun ow debry vy. Ha mars av dhe Pusat Tasek, oll medhel dell ov i’n eur-ma, kyn fen vy ena in sawder, nefra ny allaf mos in mes rag cafos ow boos, ytho my a vëdh marow.” Nena ev a wrug gwevya y arrow ha lamentya.

“Golsow, Pau Amma,” yn medh an Cotha Hudor. “Ny allaf vy desky dhis an gwary a veu destnys dhe jy, rag ty dhe vos scappyes orthyf i’n Very Dalathfos; saw mar mynta dêwys, y hallaf gwil dhe bùb men ha dhe bùb toll ha dhe bùb tos a whedn in oll an morow, rag may fowns y Pusat Tasek a sawder dhyso ha dhe’th flehes bys vycken.

Ena Pau Amma a leverys, “Hèn yw dâ, mès nyns esof ow têwys na whath. Mir! ot an Den, neb a wrug côwsel orthys i’n Very Dalathfos. Na ve ev dhe gemeres oll an attendyans, ny vien vy gyllys sqwith a wortos, na ny vien vy scappyes, na ny via oll hebma wharvedhys. Pandra vydn an Den gwil abarth dhybm?”

Ha’n Den a leverys, “Mar mynta dêwys, my a wra gwil Hus, rag may fo kefrës an dowr down ha’n dor sëgh trigva dhyso ha dhe’th flehes – dhana ty’yll omgeles kefrës wàr an dor hag i’n mor.”

Ha Pau Amma a leverys, “Nyns esof ow têwys na whath. Mir! ot an vyrgh, neb a welas dell wrug vy scappya i’n Very Dalathfos. Na ve hy dhe gôwsel i’n prës-na, y whrussa an Cotha Hudor erhy dhybm a dhos tre, ha ny via oll hebma wharvedhys. Pandra vydn an vyrgh gwil abarth dhybm?”

Ha’n vyrgh vian a leverys, “Hòm yw knofen dhâ esof ow tebry. Mar mynta dêwys, my a wra gwil Hus, ow ry dhys an gweljow bian-ma, pòr lybm ha crev, rag may halles jy, ha’ga flehes genes, debry know côcô pùb dëdh oll, pàn dheffes in mes a’n Mor dhe’n dor; pò ty’yll palas Pusat Tasek dhyso gans dha weljow bian dha honen pàn na vo men na toll in nes; ha pàn vo an dor re gales, ty’yll, der an keth gweljow-ma, ponya gwedhen in bàn.”

Ha Pau Amma a leverys, “Nyns esof ow têwys na whath, rag ny via an royow-ma gweres màn. Ro dhybm ow crogen arta, a Gotha Hudor, nena my a vydn gwary dha wary.”

Ha’n Cotha Hudor a leverys, “My a wra hy ry arta udnek mis i’n vledhen; mès i’n dêwdhegves mis pùb bledhen hy a vëdh medhel arta, rag dry dhe’th cov ha dhe gov oll dha flehes, dell allaf gwil hus, ha rag dha witha uvel, Pau Amma; rag yth esof ow convedhes, mar kylta ponya kefrës in dadn an dowr ha wàr an dor, ty a wra tevy re vold; ha mar kylta crambla i’n gwëdh ha terry know ha palas tell gans dha weljow, ty a wra tevy crefny, Pau Amma.”

Ena Pau Amma a wrug predery nebes ha leverel, “My re wrug dêwys. My a vydn kemeres oll an royow.”

Nena an Cotha Hudor a wrug Hus gans y dhorn dyhow, gans oll pymp bës y dhorn dyhow, hag awot! Moyha Kerys, Pau Amma êth byhadna ha byhadna ha byhadna, bys nag o va, wàr an dyweth, ma’s canker gwer bian ow neyja i’n dowr ryb tenewen an canoa, hag ow cria munys y lev, “Ro dhybm an gweljow!”

Ha’n vyrgh a’n kemeras wàr balv hy leuv vian ha gell, ha’y settya wàr woles an canoa ha ry dhodho hy gweljow, hag ev orth aga gwevya in y dhywvregh vian, hag egery ha degea ha crackya, ha leverel, “My’yll debry know. My’yll terry cregyn. My’yll palas tell. My’yll crambla in gwëdh. My’yll anella i’n air sëgh, ha my’yll cafos Pusat Tasek a sawder in dadn pùb men. Ny wodhyen vy kyns, pygebmys ov vy best a bris. Kun?” (Yw hedna ewn?)

“Payah kun,” yn medh an Cotha Hudor, ha wherthyn ha ry bednath; ha Pau Amma bian a wrug scappya dres tenewen an canoa aberth i’n dowr; ha mar vunys o va, may halsa omgeles in goskes dêlen sëgh wàr an dor pò crogen varow wàr woles an mor.

“A veu gwrës yn tâ?” yn medh an Cotha Hudor.

“Beu,” yn medh an Den. “Saw lebmyn res yw dhyn mos arta dhe Perak, hag ass yw fordh sqwîthus a revyans. Mar mednyn ny gortos erna ve Pau Amma gyllys in mes a Pusat Tasek ha dos tre, y fia an dowr y honen oll orth agan don dy.”

“Diek osta,” yn medh an Cotha Hudor. “Ytho dha flehes a vëdh diek. Anjy a vëdh an bobel moyha diek in oll an bÿs. Ay! Ass yw bos syger gensy màl! Malay hy a vëdh henwys ytho. Hag ev ow lyftya y vës wor’tu ha’n Loor ha leverel, “A Bùscador, otta Den yw re dhiek dhe revya dhe dre. Gwra tedna y ganoa tre gans dha lînen, Pùscador.”

“Nâ,” yn medh an Den. “Diek mar pedhaf oll ow dedhyow vy, gas an Mor dhe obery abarth dhybm dywweyth pùb dëdh rag nefra. Y fëdh hedna ow gwitha rag revyans.”

Ha’n Cotha Hudor a wrug wherthyn ha leverel, “Payah kun” (Ewn yw hedna).

Ha’n Logosen Vrâs a’n Loor a wrug astel densel an lînen; ha’n Pùscador a gwrug dh’y lînen skydnya, erna dheuth ha tava an Mor, ha’n Pùscador ow tedna oll an Mor down, dres Enys Bintang, dres Syngapor, dres Malaca, dres Selangor, bys may whrug an canoa gwybya aberth in hayl Dowr Perak unweyth arta.

“Kun?” yn medh an Pùscador a’n Loor.

“Payah kun,” yn medh an Cotha Hudor. “Gwra tedna an Mor dywweyth pùb dëdh, may fo an pùscador diek Malay bos gwithys rag revyans. Saw bëdh war, na gwra re garow, pò my a vydn gwil Hus warna jy dell wrug vy wàr Pau Amma.”

Ena anjy oll êth Dowr Perak in bàn hag indelma dhe’n gwely, Moyha Kerys.

Now golsow hag attendya!

Dhia’n jëdh-na bys i’n jëdh hedhyw yma an Loor prest ow tedna an Mor in bàn ha wàr nans, ow qwil an pëth yw henwys an mortîd. Traweythyow, yma an Pùscador a’n Mor ow tedna nebes re garow, hag i’n prejyow-ma y’gan beus lanwes brâs; ha traweythyow yma ow tedna nebes re wadn, hag i’n prejyow-na y’gan beus an pëth yw henwys marvor; mès pùb termyn ogasty ev a vëdh war, awos an Cotha Hudor.

Ha Pau Amma? Ty a wel, bÿth pàn elles dhe’n morrep, fatl’usy flehygow Pau Amma, pùb huny, ow qwil Pusat Tasek bian in dadn genyver men ha tos a whadn wàr an treth; ty a wel fatl’usons y ow qwevya aga gweljow bian; hag in neb tyleryow i’n bÿs ymowns y trigys wàr an dor sëgh in gwrioneth hag ow ponya an palmys in bàn hag ow tebry know côcô, dell wrug an vyrgh promyssya poran. Saw unweyth i’n vledhen res yw dhe bùb Pau Amma shakya y hernes cales dhe ves ha bos medhel – rag dry dhe’n cov an pëth yw an Cotha Hudor abyl dhe wil. Ytho nyns yw teg, ladha pò helghya flehygow Pau Amma, ha Pau Amma y honen dyscortes mar wocky kyn fe, nans yw termyn moyha pell.

Skeusen: Kai Dahms

Ogh eâ! Cas yw gans flehygow Pau Amma bos kemerys in mes a’ga Pusat Tasek bian ha drës in botel pyckla tre. Dhan anjy a vydn dha bynchya gans an gweljow, ha dâ aqwytys osta!

GERVA

GLOSSARY

Definitions have generally been confined to those relevant for the story. To keep the glossary to a manageable length the listing excludes the most common words. These are best looked up in Gerlyver Kescows – A Cornish Dictionary for Conversation (Ian Jackson, Agan Tavas 2017), for which an up-to-date spell-checker is available on the Vocabulary tab at www.skeulantavas.com. If you need grammar, by far the most helpful book is Desky Kernowek (Nicholas Williams, Evertype 2012).

The format and abbreviations in the glossary are the same as in Gerlyver Kescows, with one refinement. In this listing a middle dot following a vowel sound shows that primary stress is on that syllable (in cases where it is not the penultimate syllable); a double vertical line after a disyllabic word indicates that both syllables are more-or-less evenly stressed.

androwweyth adv in the late afternoon

anowyth adv anew, afresh

attendyans m attention

avà·n adv = wàr vàn

banken befer f bankednow beaver dam

bold adj bold

canoa m canoas canoe

crackya v snap

dâ aqwytys osta phr it serves you right

dalathfos m beginning

dasknias v chew the cud

dhan adv = dhana

dybowes adj restless

entra v (dhe²) enter

flehyk m flehygow baby, small child

glaswer ‖ adj blue-green

gwevya v wave

gwybya v dart

hâ interj ah

hely m brine, salt water

hernes cales m [hard] armour

hudol adj magic

hus m magic

kettoth ‖ ha phr as fast as

lamentya v lament

lanwes brâs m spring-tide(s)

lostledan m lostledanas beaver

marvor ‖ m neap-tide(s)

morgrùban m morgrùbanas [sea] turtle

morgy ‖ m morgeun ‖ dogfish

mortîd ‖ m tide(s)

na whath phr yet with express negative

an norvës ‖ m the earth, the world

omgeles v hide intr

plysk col plysken husks

promyssya v promise

rag nefra phr for ever

revyans m rowing, paddling

ryddya v (a²) rid (of)

salusy v greet

servabyl adj obedient

sharca m sharkys shark

so·mona v summon

sprus col sprusen kernels

stowt adj stubborn

swaysya v brandish, wave

syger adj inactive, lazy

tavans m touch[ing]

tewel v be silent

todnek adj wavy

wàr gàm phr steadily

wàr woles phr = awoles

wondrys adj wonderful

yowynksys m youth