Prieryn ow Mones Rag - lovinglivingcornish

John Bunyan

CRISTYON A DHALLETH DHE'N FORDH

Yma Gerva awoles

Pùb campollans beyblek yw acordys gans text an Beybel Sans dell veu trailys dhe Gernowek gans Nicholas Williams (Evertype 2011). Nôtennow amalek an auctour re beu gesys in mes. Gwell vëdh cafos an re-ma in dyllans mayth eus menegyans ganso: an gevrol i’n steus Oxford World Classics, rag ensampyl.

Pàn wandren vy dre wylfos an bÿs-ma, me a dheuth dhe neb tyller mayth esa fow. Ha me a wrowedhas i’n tyller-na dhe gùsk. Ha pàn esen ow cùsca me a wrug hunrosa hunros. In unn hunrosa my a welas den a’y sav in neb tyller ha qweth vostys in y gerhyn, ha’y fâss trailys dhyworth y jy, ha Lyver in y dhorn, ha sawgh poos wàr y geyn. Me a wrug meras, ha gweles y vos owth egery an Lyver, hag ow redya ino. Ha pàn redya yth ola ha crena. Hag y tardhas cry trewesy a’n den in mes. Hag ev a leverys: “Pandra allama gul?”

I’n plit-ma yth êth ev nena tre, ha fronna y honen mar bell der wodhya, rag na wrella y wreg ha’y flehes percêvya y dhuwhan. Saw ny ylly ev tewel termyn hir, rag yth esa y drobel owth encressya. Ev a wrug ytho derivas y dybyans dh’y wreg ha dh’y flehes, hag ortans ev a dhalathas côwsel indelma.

“Ogh, ow gwrêty ker,” yn medh, “ha why, flehes a'm colodhyon, my dha gosyn ker yw dyswrës inof ow honen, dre rêson an sawgh yw settys warnaf yn poos. Pelha me a wor yn certan y fëdh agan cyta-ma leskys gans tan a dheu dhyworth an Nev. Hag i’n omwhelyans uthyk-na my ow honen, ha te ow gwreg genef, ha why ow flehesygow wheg, a vëdh shyndys yn truedhek, kefys mar ny vëdh diank (na welaf na whath) may hallon ny bos delyfrys.”

Gans hemma y gerens a gemeras marth brâs. Ny vynnens cresy an ger-ma dhe vos gwiryon, mès y feu aga freder bos conar dhystemprys in penn an den. Dworenos dhana ha'n re-ma ow qwetyas cùsk dell ylly coselhe y vrës, y’n drosons dhe’n gwely wàr hast. Saw an nos o dhodho maga troblus avell an jëdh. Ytho in le a gùsca ev a’s spênas in hanajans ha dagrow. Pàn veu myttyn anjy a vensa godhvos fatl’o ganso. Hag ev a leverys bos lacka pùb eur oll. Kefrës ev a dhalathas côwsel ortans unweyth arta, saw yth esens ow mos calesys. Inwedh y whrêns assaya gorra an dystemprans dhe ves dre omdhon garow ha sevur. Yth esens pàr termyn orth y scornya, pàr termyn orth y dheragla, pàr termyn orth y dhysprêsya yn tien. Rag henna yth êth hag omdenna dh’y jambour dhe besy ragthans in pyteth; ha dhe gescodhaf a’y anken y honen. Inwedh ev a vynna kerdhes yn tygoweth i’n gwelyow, pàr termyn ow redya, pàr termyn ow pesy. Ha nebes dedhyow ev a wre passya y dermyn indelha.

Now wàr neb tro me a welas, mayth esa va ow kerdhes i’n gwelyow, y vos ow redya (dell o ûsys) in y Lyver ha pòr awhêrak in y vrës. Ha pàn redya ev a grias in mes, par dell wrug kyns, ha leverel “Pandra allama gul rag bos selwys?”

Me a welas inwedh fatell esa ow meras omma ha dy, kepar ha pàn vensa ponya. Saw ev a sevy stag drefen, dell esen vy ow convedhes, na wodhya mos dhe byle. Me a wrug ena meras hag aspia den henwys Awaylor ow tones dhodho hag ow covyn “Prag yth esta ow cria?” Ev a worthebys “Sera, yth esof ow convedhes, dre an Lyver in ow dorn, tell ov vy dampnys dhe verwel, ha wosa henna dhe dhos bys in jùjment. Ha nyns eus dhymm bolùnjeth dhe wul an eyl tra, nag ableth dhe wul y gela.”

Ena yn medh Awaylor “Prag na’th eus bolùnjeth dhe verwel? A nyns eus kemmys drocter i’n bêwnans-ma?” An den a worthebys “Awos dowt na wrella an sawgh-ma usy wàr ow heyn gul dhymm sedhy iselha ès an bedh, ha my ow codha i'n tyller a dan. Ha Sera, mar nyns ov gwyw rag mos in pryson, gwyw nyns ov (dell yw sur) rag mos dhe jùjment, hag alena bys in execûcyon. Hag yma preder a’n taclow-ma ow cul dhymm cria.”

Ena yn medh Awaylor “Hemma mars yw dha studh, prag yth esta ow sevel stag?” Ev a worthebys “Dre rêson na wòn py hallaf mos.” Ena ev a ros dhodho rol barchemyn mayth o screfys inhy “Gwra fia dhyworth an sorr usy ow tos.”

An den a’n redyas ytho, hag ow meras dour orth Awaylor ev a leverys “Pyth yw res dhymm fia?” Ena Awaylor a leverys, ow tysqwedhes gans y vës dres gwel pòr ledan, “A welyth an yet strait-na?” Yn medh an den “Na welaf.” Ena an aral a leverys “A welta an golow splann-na?” Yn medh ev “Gwelaf dell hevel.” Ena Awaylor a leverys “Syns an golow-na i’th wolok, ha mos bys dhodho yn compes, hag indelha te a welvyth an yet. Ha pàn vynhy gweskel, myns yw res dhys y wul a vëdh gorhemynnys.”

Nena me a welas i’m hunros fatell êth an den dhe bonya. Now scant ny wrug ev ponya pell dhyworth y dharas pàn y’n merkyas y wreg ha’y flehes, ha'n re-ma ow cria may whrella dewheles. Saw an den a worras bës i’n scovornow, ha ponya wàr rag, ow cria “Bêwnans, bêwnans, bêwnans eternal.” Ytho ny wrug ev meras wàr dhelergh, mès fia tu ha cres an plain.

An gentrevogyon inwedh a dheuth in mes rag y weles ow ponya. Ha pàn bonya ev, rann y fynna mockya, rann a vynna godros, rann y fynna cria may whrella dewheles. Now in mesk an re a wrug indelma yth esa dew o ervirys dh’y gerhes arta dre nerth. Hanow an eyl o Gorth, ha hanow y gela o Plyth. Now nans o polta mayth êth an den dhywortans. Bytegyns anjy o ervirys dh’y jâcya, ha henna a wrussons, ha drehedhes yn scon. Nena an den a leverys “A gentrevogyon, prag yth owgh devedhys?” Yn medhans “Rag perswâdya dhyso mos arta genen.” Saw ev a leverys “Henna ny yll bos màn. Yth esowgh tregys,” yn medh, “i’n Cyta a Dhystrùcsyon (le may feuv genys kefrës), dell welaf defry. Ha pàn vowgh marow ena, abrës pò adhewedhes, why a wra sedhy iselha ès an bedh, bys i’n tyller usy ow lesky gans tan ha loskven. Bedhowgh lowen, a gentrevogyon, ha mos genama vy.”

“Pywa!” yn medh Gorth. “Ha gasa gàn cosyns ha’gan confort wàr dhelergh!”

“Eâ!” yn medh Cristyon (rag yth o henna y hanow), “drefen nag yw myns brâs a wrewgh forsâkya wordhy a vos comparys gans myns bian a’n pëth esof vy ow whelas enjoya. Mars ewgh genama ha’y sensy, why a wra fara kepar ha my ow honen. Rag ena mayth av vy yma lowr ha plenta. Dewgh in kerdh, ha prevy ow ger.”

“Pandr’yw an pëth esta ow whelas, ha ty ow tyberth orth oll an bÿs rag trouvya?”

“Me a whel erytans, dyboder, heb dyfygya ha parfyt. Hèn yw sensys i’n Nev, ha fast ena, rag bos vossawyes i’n prës yw poyntys, dhe’n re a vynn y whelas yn tywysyk. Gwra redya indelha, mar mynta, i’m Lyver.”

"Tety valy!" yn medh Gorth. “Voyd an Lyver! A vynnys mos gena ny tre, eâ pò nâ?”

“Camm na vynnaf,” yn medh y gela, “rag me a settyas ow dorn wàr an ardar.”

“Deus ytho, a gentrevak Plyth, gas ny dhe drailya arta, ha mos tre heptho. Yma parcel a’n pychers pîsa mus-ma, ha fancy pàn gemerrons, furha oteweth y fedhons i’ga lagasow aga honen ès seyth den a alsa gortheby yn skentyl.”

Dhan yn medh Plyth “Na wra cably. Gwir mars yw ger Cristyon dremas, an pëth usy ev ow whelas yw gwell ès agan pëth ny. Tueth ow holon yw mos gans ow hentrevak.”

“Pywa! Unn fol moy! Bëdh rêwlys gena vy ha kê tre. Gwas mar glâv y empynnyon, pyw a wor py fynn dha lêdya? Kê tre, kê tre, ha bos fur.”

“Deus genef, a gentrevak Plyth. Yma pëth dhe gafos a’n par a gôwsys vy, ha gans henna lies glory dhe voy. Mar ny gresyth dhyso, gwra redya i’n Lyver-ma. Gwiryoneth oll an pëth usy complys ino, mir, pùptra yw confyrmys gans goos an Gwrior anodho.”

“Wèl, kentrevak Gorth (yn medh Plyth) me yw devedhys in poynt. Ow forpos yw mos in coweth dhe'n dremas-ma, ha tôwlel ow frenn ganso. Mâta vas, a wodhes an fordh dhe’n tyller yw whensys?”

“Gedyes oma gans den henwys Awaylor, rag ow spêdya dhe yet bian eus aragon, may fedhyn recêva brenyans a’n fordh.”

“Deus ytho, a gentrevak dâ, gas ny dhe dhallath.” Dhan yth êth aga dew.

“Ha my â dhe’m tyller ow honen,” yn medh Gorth. “Ny vynnaf bos coweth dhe bolatys mar dhysseytyes aga fancy.”

This translation is just one in the Cornish series First Chapters of the Classics. Click or tap here for a catalogue of the whole series, with quick links to each item.

GERVA – GLOSSARY

Definitions have generally been confined to those relevant for the story. To keep the glossary to a manageable length the listing excludes the most common words. These are best looked up in Gerlyver Kescows (Ian Jackson).

On-line at https://www.skeulantavas.com/vocabulary/gerlyver-kescows-2nd-edition

If you need grammar, by far the most helpful book is Desky Kernowek (Nicholas Williams, Evertype 2012).

ableth m ability

abrës adv early

amalek adj marginal

awaylor m awayloryon evangelist

awhêrak adj distressed

beyblek adj biblical

brenyans m instruction(s)

calesy v harden

camm adv at all preceding express negative

campollans m campolansow allusion

deragla v chide

dremas m good man

drocter m evil(s)

dworenos adv at dusk

dyboder adj incorruptible

dysprêsya v slight, neglect

dysseytya v deceive, mislead

dystemprans m distemper

dystrùcsyon m destruction

execûcyon m execution

flehyk m flehesygow babe

fow m fowys den

gorth adj obstinate

gwrêty f gwrageth ty wife

gwrior m gwrioryon maker

hanajans m sighing

kescodhaf v commiserate, condole

loskven ‖ m brimstone

mus adj = muscok

omwhelyans m overthrow

oteweth adv = wosteweth

parcel m&f company

parchemyn m parchment

parfyt adj = perfeth

percêvya v perceive

plyth adj pliable

qweth f qwethow garment

sawgh m sawghyow burden

tôwlel prenn phr cast one’s lot

trewesy adj grievous

troblus adj troublesome

truedhek adj pitiful, miserable

tueth m tuedhow inclination

vossawya v bestow

wordhy adj worthy

yet strait m yettys wicket-gate