[Work in progress]
Transcribed by Ian Jackson into Standard Cornish spelling from the text as edited by Graham Thomas and Nicholas Williams (published by University of Exeter Press, 2007). Initial mutations follow the original text, except that manuscript or restored w after particle y and conjunction kyn is treated as wh. The inflected preposition dhys is written throughout but dhis might be substituted where rhythmically appropriate. Directions (these are only partially systematic) have been translated into Cornish. The line and stanza numbering was established by Graham and Williams.
[Pymp pythyonen yw gyllys dhe goll.]
KE
[Yma ev ow sevel in bàn.]
1 Gordhyans dhe’m Arlùth a nev,
a vynnas clôwes ow lev!
Y weres [text gyllys dhe goll]
Sa’ bàn in hanow an Tas
5 ha’n Mab ker ha’n Spyrys Mas
ha kê sa [text gyllys dhe goll]
TRESSA BUGEL
2 Me re gùskas in tefry
ha der hun yth hevelly
dhèm ow bos degys in bàn
10 ha ny welyn dâ na drog.
Kyn fena gorrys dhe grog,
ny wòn êth e ahanan,
3 saw unn voys wheg a bellder
a-ughaf in uhelder
15 ow côwsel cler
a leverys pòr elyn:
“Devedhys o dha dermyn,
saw lemmyn unn marth a wher –
der vyrtu a pejadow
20 te a drail heb faladow,
dell vynn Duw a’th prenas ker.”
SECÙND BUGEL
4 By God! te a veu marow
ha me avell mordarow
owth ola hag owth owtya!
KENSA BUGEL
25 Dowtya a wren ha cria
ha parujy dhe fia.
Drog o dha gân owth owtya!
[Hag indella omdennas an vugeleth.]
KE
5 Dhe Jesu gordhyans ha grâss!
Yth esof inha dhe’m plâss
30 ès dell desefsen ow bos.
[Ha Ke a wra mos wàr an men arta ha remainya a’y eseth.]
Gans grâss dhyworth an Drynjys
an men a’m deg desempys
poran neb y fenna’ mos.
6 Tirys ov qwyck ha dyson!
35 Nebes y whòn ow nacyon
i’n bÿs-ma. Ple ma ow boos?
Crist, der vertu a’th Passyon,
amend dhymm ow carnacyon,
Duw ha den kepar dell os!
FORSTOR
7 40 Wel we met, cosyn, forsoth,
’berth in forest ow arlùth!
Dhe wruthyl pÿth o dha dowl?
Dha negys, dhèm menek e,
py te a ’fÿdh edrega,
45 kyn fes tregys gans an jowl!
KE
8 Ow negys ny wodhvedhys
na worshyp te ny ’fedhyth.
Dhe gyns awos cog-dhevîs
me a’th sens jy pur harlot
50 mar qwreta torn meur ùnsôt
dell ejos dhymm ow têwys.
FORSTOR
9 Dha worthyp stowt dhymm yw bern!
Bys in Goodron dhe’n mytern
inter troos ha lappanow
55 me a’th wor dhy heb astel.
Ena yma y gastel
ha Tewdar yw y hanow.
[forest. Goodron. gastel]
KE
10 [text gyllys dhe goll] so
[text gyllys dhe goll] tho [pò dho]
60 gans grâss Duw, wàr ow ena!
[text gyllys dhe goll] r fol
m [text gyllys dhe goll] gosel
der rêson kyn tremena.
FORSTOR
11 Â, dhe’th corf ancombrynjy!
65 Dar, fol a wreta senjy
Tewdar, an arlùth gwella?
Gojy pàn veus denethys!
Dha dermyn yw devedhys:
ny’th eus bêwa na fella!
[Ena yma an forstor ha Ke ow tos arâg Mytern Tewdar.]
12 70 Lowena dhys, Syr Tewdar,
aberth i’th tour!
Lowena dhys, corf heb par,
ha meur onour dres peb i’n bÿs!
75 An keth gwas-ma eus gena,
me a’n cafas, re’m ena,
i’n forest ha’n yet degys!
TEWDAR
13 Te javal, yw henna gwir?
Lavar heb gow!
80 A byle teta dhe’n tir?
Menek dha bow
whath ha’th tyman!
Ho ys dhy lord? Tel me that!
Assa wrusta hager-prat!
85 Gojy dendyl kemmys blam!
KE
14 Yf thow wylt her the clen ryght,
truly, Syr Kyng,
my Lord ys God of al myght,
that mad al thyng,
90 both gret and smal,
ha me a vÿdh gelwys Ke.
Dres mor a Golan i’n dre
nowyth y teuv, re Vyhâl!
[i’n dre. Golan]
15 Ow lester a veu lehen
95 dres mor pòr dhown.
Nynj yw repref dhe’m ehen
hag awos own
me a diras i’n forest a Rosewa.
100 Ny wren vry pyw a’s pewa,
kyn fe va arlùth mar vrâs.
TEWDAR
16 Â, owt warnas, traitour pur!
Lader yth os!
Me a wor y letsta sur
105 aberth i’m coos
rann a’m kyrwas!
Re Sèn Jovyn a’n cûr loos,
me a vynn gweles dha woos:
te a verow inter hyrwas!
KE
17 110 Gas cres! Rag den melygys
os er dha wu.
Ny hevellyth benegys
nag abarth Duw
heb faladow,
115 rag me a’th clôwas ow ty
dhe Jovyn plos, gweth ès ky,
drog-el ha dyowl casadow.
[Yma Tewdar ow skynnya i’n plain.]
TEWDAR
117b Owt, owt, owt!
18 Â, owt! Pleth av dhe gudhy?
Galsaf in fol!
120 An jowl re deuth dhe’m cudhy
in mes a’y doll!
By Godys arme,
gans gwas yth ov duwhanhÿs
ha’m duw Jovyn iselhÿs!
125 Ogh, ponvojyk yw ow garm!
19 Lavar uskys, te jaudyn,
raf casadow,
pan duw eus gwell ès Jovyn,
an caradow,
130 dhymm dhe grejy,
pò te a verow der passyon,
kyn fe Sowdon Babylon
omma ragos ow pejy!
KE
20 Fy dhe Jovyn, tebel-el!
135 Henna yw dyowl pur!
Nynj eus Duw saw onen lel
dhyn ny yn sur,
neb a wrug nev
ha myns eus gwrÿs
140 i’n bÿs warbarth.
A’m derivas
na gemmer marth.
Na’n cressa a’n jevyth grêf!
TEWDAR
21 Mar qwrug dha Dhuw nor ha nev
145 ha myns eus gwrÿs,
lavar dhymm pleth esa ev,
ha me a’th pÿs,
kyns bos neb tra.
I’n eur-na tyller nyns o!
150 Desempys gorthyp dhymmo
ha gas clôwes rêson dâ!
[Pyth esa Duw kyns bos neb tra?]
KE
22 Scon te a vÿdh gorthebys
heb hirwyga:
Yth esa in y dhuwjys
155 Duw ow trega
ha whath yma,
ha’y denjys eus recêvys
in Duw parfyt, me a grÿs,
a’n Werhes Ker Maria.
TEWDAR
23 160 Dha aflês a brederyth,
te fâls-gocky,
dhymmo vy pàn leveryth
kemmys mêstry
a’th Duw jentyl
165 ha bos denjys in Duw pur.
Pàn y’n côwsyth, nyns os fur,
rag y brevy te a fyll.
KE
24 Tewdar, nynj ejos yn fas
wàr dha fordh hir.
170 Crist, Mab an uhella Tas
yw Duw pòr wir
ha den heb nàm,
a’n Spyrys Sans concêvyes
hag a Varia genys,
175 kekefrÿs Maghteth ha mamm.
TEWDAR
25 Taw! Dhe’th cregy, gaja meur!
Chorl bodharak!
Gweth oja ès contrewer,
pylf clavorak!
180 Sur te a’n pren:
ow galarow nynj yns lows
a unn rybot te dhe gows,
e vo kefrÿs Duw ha den!
26 Dha Dhuw yw onen heb fall:
185 fy dhys ganso!
Te muscok, den yw aral.
Dha Dhuw ytho
yw dew heb gil,
ha Duw lel te a gôwsys
190 nag eus mars onen iwys.
Gorthyp lemmyn, te penn pyl’!
KE
27 Me a worthyp dhys certan.
Gorr with yn tâ!
Nynj eus gwir Dhuw saw onen,
195 ha’n keth henna
yw den yn sur.
Duw yw der sùbstans y Das
ha den parfyt meur y ras
abarth y vamm, Gwerhes pur.
28 200 Enef ha corf den yth yw.
In ketella
der rêson dâ
onen yw Crist,
Duw ha den, ow Arlùth gwyw,
205 neb a formyas nev ha’n bÿs,
ha henna mars te a’n crÿs,
anfujyk os dres pùb jest.
TEWDAR
29 Mars o Crist Duw mar rajek,
pyw o y das?
210 Te penn bobba lagajek,
ro gorthyp vas!
Bÿdh war! Na fall!
Anodho te re gôwsys,
saw pyw yw ny attendys.
215 Yma dowt dhymm y vos gal!
KE
30 Na borth neb dowt molothak!
Godhvyth yn tâ
bos an Tas ollgalosek,
a wrug pùptra,
220 tas Crist Jesu.
Gwait y wordhya pùb termyn
ha nagh Astrot ha Jovyn
ha’th fâls-duwow in pùb tu!
TEWDAR
31 Owt! Te a laver an Tas
225 dhe wul pùptra –
ytho an Mab nag yw vas!
Obereth dâ
ny wrug na drog,
ha neb na wrelha neppÿth
230 y vos gwir Dhuw ny brevyth
bys venytha, te penn cog!
KE
[dhe drailya Tewdar dhe fëdh a Crist]
32 Oll myns a wrug an Tas Duw
an Mab a’n gwrug maga sur.
Mars yw dha dowl bos heb gu,
235 golsow lemmyn ha bÿdh fur!
An Mab yma
i’n Tas ha’n Tas ino ev –
unn Duw yns: gwrer nor ha nev.
Cryjyans compes yw henna.
33 240 An Tas Duw ha’n Mab ker
ymowns bythqweth
unoos prest ow kesober’,
a ’feus furneth
dh’y concêvya.
245 Ober an eyl yw prevys
aga obereth kefrÿs,
a mynnes y attendya.
34 An Sperys Sans galosek
yw heb qwestyon
250 i’n Drynjys, Duw marthùjek,
tryja person,
ow kesregnya.
Try person eternal yns
hag unn gwir Dhuw bytegyns.
255 Nagh dôwlujy ha serv E!
TEWDAR
35 Owt, owt, owt! I am ful wod!
Harow, harow!
By Mahumy’s precyus blod!
Bedhyth marow
260 a wel dhe’n pow!
Te a lever, tavas pann,
na’th eusta Duw saw onen.
Me a brev genes bos gow!
36 An Tas ha’n Mab der rêson
265 porrês yw Duw.
Te a gev ow bos gwiryon.
Attend ha clôw –
na vÿdh idyot!
Tryja sur yw an Spyrys
270 a veu dhyrag leverys.
Ytho try duw yma dhys:
Jovyn, Beryth hag Astrot!
KE
37 Fy dhe Jovyn ha Beryth
hag Astrot plos
275 ha dhe gemmys a govyt
ha dëdh ha nos aga servya.
Heb dowt, kynth yns persons try,
i’n Drynjys onen yns y,
280 Duw galosek dh’y wordhya!
38 Omden, gas dha folnep!
Serv Duw avàn!
I’n howl yma rowndenep
ha golow splann
285 ha tomder brâs –
whath unn howl yw pùb sêson.
In ketella der rêson
Arlùth nev in try ferson
yw unn Duw heb dowt i’n câss.
39 290 Trail dhe’n Duw-na, me a’th kesk,
ha nagh Jovyn,
pò in iffarn te a lesk
in tan whylfyn heb dôwethfa,
295 hag indella nynj yw vas!
Crist re’th amendya der ras
ha roy dhys gwell esedhva. Âmen!
TEWDAR
40 Serr dha dhywwen, te penn pyst
ha pur harlot!
300 Na gows dhymmo vy a Crist,
an raf, rybot!
a veu marow
rag y foly i’n crowspren.
In mes a’m golok omden,
305 rag ny’m pleg dha lavarow!
KE
41 Yth ejos ow cockia
dres peb i’n wlas.
Kyn ferwys mab Maria,
Duw meur y ras,
310 abarth denjys,
der dhuwjys y tassorhas
y honen par dell vynnas,
ha’y lel servantys daspernys.
TEWDAR
42 Na gows folneth, me a’th pÿs,
315 heb bos dhe well.
Mar pêwas Crist, me a grÿs,
warlergh merwel,
ow duw Jovyn
a’n dassorhas der y ras.
320 Y coodh dhodha godhvos grâss
ha’y leunwordhya pùb termyn.
KE
43 Tewdar, nyns os skentyl
yn pòr dhefry,
saw anfujyk pùb kentel
325 ha pòr wocky –
te a vÿdh gu!
Jovyn yw dyowl gweth ès ky –
me a lever dhodha “Fy!”
ha dhe kemmys a’n sens duw.
[Omma yma Tewdar owth ascendya in maner turont.]
TEWDAR
329b Owt, owt, owt! Fol, fol, fol!
44 330 Owt milweyth wàr an faitour!
Ny wòn a wrav,
dell re’m cudhys an traitour.
Galsaf yn clâv
rag galarow.
335 How, te jailer, deus in rag,
ha’th vaw genes heb ardak,
ha boltys ha carharow!
JAILER
45 Deun ahanan, Penn Tarow!
Ma ow arlùth ow kelwel.
340 Nynj ujy heb galarow
ha keudh orth y dhysevel,
me a wor gwir.
MAW
Gwir yw. My a vynn debry
kyns lavurya mes a jy.
345 Warlergh henna ny a’n mir.
JAILER
46 Hay, rag! Cawgh an jowl i’th vin!
Pandra wreta? Dar, huna,
me a grÿs! Y ’fÿdh jy pain!
Dar, ny ylta dyfuna?
350 Deus! Drog re ’fo!
MAW
How! Me a wodhya, parda,
dha vota ow recordya
ow bosa’ den iredy!
JAILER
47 How! Medhow yw an javal
355 py gockyhës, by my sowl!
Dhe dhen fol yth yw haval.
Ny wòn vÿth pÿth vÿdh ow thowl
rag y furhe!
MAW
Te a’m gwrussa fur forsôth
360 ha’m whyppya gans gwelen vloth
nowyth derrys mes a’n ke!
JAILER
48 Re gorf Astrot, duw rajek,
in ow holon a gara’,
me a wra dha kig scajek
365 kyns nefra debry bara
dhymm a veu rÿs!
[Yth hevel bos text omma ow fyllel.]
MAW
Gwra indella, lagajek,
ha dhys me a vÿdh grajek.
Fysten dewhans, me a’th pÿs!
JAILER
49 370 How, me a wra, by my sowl!
Ha ragas me a dôwl towl.
MAW
Re gorf Astrot!
An tas-harlot
a’n jevyth tro
375 na ve dhe well
dhe’n pur lorel,
kyn fe dhymmo!
[Yma an maw ow tos arâg Mytern Tewdar, ow leverel:]
50 Lowena dhe’m arlùth stowt,
lowena dhe flour an bÿs!
380 Na ve ow mêster, heb dowt
me a dhothya solabrÿs.
Ev a’m lettyas.
Pàn welsys y dhôwlujy,
na vynha hastya dhyw’ why,
385 marthys coth me a’n settyas
51 a vargh dhodha pàn gôwsen.
Ev a flattra an gasek.
Wàr ow fay! Ny dhesefsen
y fenna an pack-casek
390 bones mar hell
ha kemmys duwhanhës!
Leverowgh bodh agas brÿs,
ow arlùth, dhe neb na fyll.
TEWDAR
52 Welcùm, jentyl Penn Tarow!
395 Mar senjys ov dhe’th cara,
dell os body heb parow.
Kemmer Ke ha carhar e
in chainys fin!
Fâls-Duw yma ow conys.
400 Gwait may fo va prysonys