Transcribed by Ian Jackson into Standard Cornish spelling from the text as edited by Graham Thomas and Nicholas Williams (published by University of Exeter Press, 2007), with a few emendations. Initial mutations follow the original text, except that manuscript or restored w after particle y and conjunction kyn is treated as wh. Underlined vowels are to be taken as a single syllable. The inflected preposition dhys (short vowel) is written throughout but dhis (long vowel) might be substituted where rhythmically appropriate; dhymma (a variant of dhymmo) is written when required for rhyme. In Standard Cornish the inflected prepositions anodha ‘from him’ (a variant of anodho), dhodha ‘to him’ (a variant of dhodho) and warnodha (a variant of warnodho) are distinct from anedha ‘from them’, dhedha ‘to them’ and warnedha ‘to them’; dhywortha, gansa, ina, orta, ragtha and in danna in this transcription are likewise to be taken as third person singular where the context requires. In keeping with the manuscript, êwn and ôwn are written for ewn. Devoicing (with or without aspiration) of subjunctive stems is recognized only where clearly indicated by the manuscript spelling. Directions (these are only partially systematic) have been translated into Cornish. The line and stanza numbering was established by Thomas and Williams.
The original manuscript can be viewed here:
Beunans Ke - National Library of Wales
[Pymp pythyonen yw gyllys dhe goll.]
KE
[Yma ev ow sevel in bàn.]
1 Gordhyans dhe’m Arlùth a nev,
a vynnas clôwes ow lev!
Y weres [text gyllys dhe goll]
Sa’ bàn in hanow an Tas
5 ha’n Mab ker ha’n Sperys Mas
ha kê sa [text gyllys dhe goll]
TRESSA BUGEL
2 Me re gùscas yn tefry
ha der hun yth hevelly
dhèm ow bos degys in bàn
10 ha ny welyn dâ na drog.
Kyn fena gorrys dhe grog,
ny wòn êth e ahanan,
3 saw unn voys wheg a bellder
a-ughaf i’n uhelder
15 ow côwsel cler
a leverys pòr elyn:
“Devedhys o dha dermyn,
saw lemmyn unn marth a wher –
der vyrtu a pejadow
20 te a drail heb faladow,
dell vynn Duw a’th prenas ker.”
SECÙND BUGEL
4 By God! te a veu marow
ha me avell mordarow
owth ola hag owth owtya!
KENSA BUGEL
25 Dowtya a wren ha cria
ha parujy dhe fia.
Drog o dha gân owth owtya!
[Hag indella omdennas an vugeleth.]
KE
5 Dhe Jesu gordhyans ha grâss!
Yth esof inha dhe’m plâss
30 ès dell desefsen ow bos.
[Ha Ke a wra mos wàr an men arta ha remainya a’y eseth.]
Gans grâss dhyworth an Drynjys
an men a’m deg desempys
poran neb y fenna’ mos.
6 Tirys ov qwyck ha dyson!
35 Nebes y whòn ow nacyon
i’n bÿs-ma. Ple ma ow boos?
Crist, der vertu a’th Passyon,
amend dhymm ow carnacyon,
Duw ha den kepar dell os!
FORSTOR
7 40 Wel we met, cosyn, forsoth,
’berth in forest ow arlùth!
Dhe wruthyl pÿth o dha dowl?
Dha negys, dhèm menek e,
py te a ’fÿdh edrega,
45 kyn fes tregys gans an jowl!
KE
8 Ow negys ny wodhvedhys
na worshyp te ny ’fedhyth.
Dhe gyns awos cog-dhevîs
me a’th sens jy pur harlot
50 mar qwreta torn meur ùnsôt
dell ejos dhymm ow têwys.
FORSTOR
9 Dha worthyp stowt dhymm yw bern!
Bys in Goodron dhe’n mytern
inter troos ha lappanow
55 me a’th wor dhy heb astel.
Ena yma y gastel
ha Tewdar yw y hanow.
[forest. Goodron. gastel]
KE
10 [text gyllys dhe goll] so
[text gyllys dhe goll] tho [pò dho]
60 gans grâss Duw, wàr ow ena!
[text gyllys dhe goll] r fol
m [text gyllys dhe goll] gosel
der rêson kyn tremena.
FORSTOR
11 Â, dhe’th corf ancombrynjy!
65 Dar, fol a wreta senjy
Tewdar, an arlùth gwella?
Gojy pàn veus denethys!
Dha dermyn yw devedhys:
ny’th eus bêwa na fella!
[Ena yma an forstor ha Ke ow tos arâg Mytern Tewdar.]
12 70 Lowena dhys, Syr Tewdar,
aberth i’th tour!
Lowena dhys, corf heb par,
ha meur onour dres peb i’n bÿs!
75 An keth gwas-ma eus gena,
me a’n cafas, re’m ena,
i’n forest ha’n yet degys!
TEWDAR
13 Te javal, yw henna gwir?
Lavar heb gow!
80 A byle teta dhe’n tir?
Menek dha bow
whath ha’th tyman!
Ho ys dhy lord? Tel me that!
Assa wrusta hager-prat!
85 Gojy dendyl kemmys blam!
KE
14 Yf thow wylt her the clen ryght,
truly, Syr Kyng,
my Lord ys God of al myght,
that mad al thyng,
90 both gret and smal,
ha me a vÿdh gelwys Ke.
Dres mor a Golan i’n dre
nowyth y tov, re Vyhâl!
[i’n dre. Golan]
15 Ow lester a veu lehen
95 dres mor pòr dhown.
Nynj yw repref dhe’m ehen
hag awos own
me a diras i’n forest a Rosewa.
100 Ny wren vry pyw a’s pewa,
kyn fe va arlùth mar vrâs.
TEWDAR
16 Â, owt warnas, traitour pur!
Lader yth os!
Me a wor y letsta sur
105 aberth i’m coos
rann a’m kyrwas!
Re Sèn Jovyn a’n cûr loos,
me a vynn gweles dha woos:
te a ver’w inter hyrwas!
KE
17 110 Gas cres! Rag den melygys
os er dha wu.
Ny hevellyth benegys
nag abarth Duw
heb faladow,
115 rag me a’th clôwas ow ty
dhe Jovyn plos, gweth ès ky,
drog-el ha dyowl casadow.
[Yma Tewdar ow skynnya i’n plain.]
TEWDAR
117b Owt, owt, owt!
18 Â, owt! Pleth av dhe gudhy?
Galsaf in fol!
120 An jowl re deuth dhe’m cudhy
in mes a’y doll!
By Godys arme,
gans gwas yth ov duwhanhÿs
ha’m duw Jovyn iselhÿs!
125 Ogh, ponvojyk yw ow garm!
19 Lavar uskys, te jaudyn,
raf casadow,
pan duw eus gwell ès Jovyn,
an caradow,
130 dhymm dhe grejy,
pò te a ver’w der passyon,
kyn fe Sowdon Babylon
omma ragos ow pejy!
KE
20 Fy dhe Jovyn, tebel-el!
135 Henna yw dyowl pur!
Nynj eus Duw saw onen lel
dhyn ny yn sur,
neb a wrug nev
ha myns eus gwrÿs
140 i’n bÿs warbarth.
A’m derivas
na gemmer marth.
Na’n cressa a’n jevyth grêf!
TEWDAR
21 Mar qwrug dha Dhuw nor ha nev
145 ha myns eus gwrÿs,
lavar dhymm pleth esa ev,
ha me a’th pÿs,
kyns bos neb tra.
I’n eur-na tyller nyns o!
150 Desempys gorthyp dhymmo
ha gas clôwes rêson dâ!
[Pyth esa Duw kyns bos neb tra?]
KE
22 Scon te a vÿdh gorthebys
heb hirwyga:
Yth esa in y dhuwjys
155 Duw ow trega
ha whath yma,
ha’y denjys eus recêvys
in Duw parfyt, me a grÿs,
a’n Werhes Ker Maria.
TEWDAR
23 160 Dha aflês a brederyth,
te fâls-gocky,
dhymmo vy pàn leveryth
kemmys mêstry
a’th Duw jentyl
165 ha bos denjys in Duw pur.
Pàn y’n côwsyth, nyns os fur,
rag y brevy te a fyll.
KE
24 Tewdar, nynj ejos yn fas
wàr dha fordh hir.
170 Crist, Mab an uhella Tas
yw Duw pòr wir
ha den heb nàm,
a’n Sperys Sans concêvyes
hag a Varia genys,
175 kekefrÿs Maghteth ha mamm.
TEWDAR
25 Taw! Dhe’th cregy, gaja meur!
Chorl bodharak!
Gweth oja ès contrewer,
pylf clavorak!
180 Sur te a’n pren:
ow galarow nynj yns lows
a unn rybot te dhe gows,
e vo kefrÿs Duw ha den!
26 Dha Dhuw yw onen heb fall:
185 fy dhys ganso!
Te muscok, den yw aral.
Dha Dhuw ytho
yw dew heb gil,
ha Duw lel te a gôwsys
190 nag eus ma’s onen iwys.
Gorthyp lemmyn, te penn pyl’!
KE
27 Me a worthyp dhys certan.
Gorr with yn tâ!
Nynj eus gwir Dhuw saw onen,
195 ha’n keth henna
yw den yn sur.
Duw yw der sùbstans y Das
ha den parfyt meur y ras
abarth y vamm, Gwerhes pur.
28 200 Enef ha corf den yth yw.
In ketella
der rêson dâ
onen yw Crist,
Duw ha den, ow Arlùth gwyw,
205 neb a formyas nev ha’n bÿs,
ha henna ma’s te a’n crÿs,
anfujyk os dres pùb jest.
TEWDAR
29 Mars o Crist Duw mar rajek,
pyw o y das?
210 Te penn bobba lagajek,
ro gorthyp vas!
Bÿdh war! Na fall!
Anodho te re gôwsys,
saw pyw yw ny attendys.
215 Yma dowt dhymm y vos gal!
KE
30 Na borth neb dowt molothak!
Godhvyth yn tâ
bos an Tas ollgalosek,
a wrug pùptra,
220 tas Crist Jesu.
Gwait y wordhya pùb termyn
ha nagh Astrot ha Jovyn
ha’th fâls-duwow in pùb tu!
TEWDAR
31 Owt! Te a laver an Tas
225 dhe wul pùptra –
ytho an Mab nag yw vas!
Obereth dâ
ny wrug na drog,
ha neb na wrelha neppÿth
230 y vos gwir Dhuw ny brevyth
bys venytha, te penn cog!
KE
[dhe drailya Tewdar dhe fëdh a Crist]
32 Oll myns a wrug an Tas Duw
an Mab a’n gwrug maga sur.
Mars yw dha dowl bos heb gu,
235 golsow lemmyn ha bÿdh fur!
An Mab yma
i’n Tas ha’n Tas ino ev –
unn Duw yns: gwrer nor ha nev.
Cryjyans compes yw henna.
33 240 An Tas Duw ha’n Mab ker
ymowns bythqweth
unoos prest ow kesober’,
a ’feus furneth
dh’y concêvya.
245 Ober an eyl yw prevys
aga obereth kefrÿs,
a mynnes y attendya.
34 An Sperys Sans galosek
yw heb qwestyon
250 i’n Drynjys, Duw marthùjek,
tryja person,
ow kesregnya.
Try person eternal yns
hag unn gwir Dhuw bytegyns.
255 Nagh dôwlujy ha serv E!
TEWDAR
35 Owt, owt, owt! I am ful wod!
Harow, harow!
By Mahumys precyus blod!
Bedhyth marow
260 a wel dhe’n pow!
Te a lever, tavas pann,
na’th eusta Duw saw onen.
Me a brev genes bos gow!
36 An Tas ha’n Mab der rêson
265 porrês yw Duw.
Te a gev ow bos gwiryon.
Attend ha clôw –
na vÿdh idyot!
Tryja sur yw an Sperys
270 a veu dhyrag leverys.
Ytho try duw yma dhys:
Jovyn, Beryth hag Astrot!
KE
37 Fy dhe Jovyn ha Beryth
hag Astrot plos
275 ha dhe gemmys a govyt
ha dëdh ha nos aga servya.
Heb dowt, kynth yns persons try,
i’n Drynjys onen yns y,
280 Duw galosek dh’y wordhya!
38 Omden, gas dha folnep!
Serv Duw avàn!
I’n howl yma rowndenep
ha golow splann
285 ha tomder brâs –
whath unn howl yw pùb sêson.
In ketella der rêson
Arlùth nev in try ferson
yw unn Duw heb dowt i’n câss.
39 290 Trail dhe’n Duw-na, me a’th kesk,
ha nagh Jovyn,
pò in iffarn te a lesk
in tan whylfyn heb dôwethfa,
295 hag indella nynj yw vas!
Crist re’th amendya der ras
ha roy dhys gwell esedhva. Âmen!
TEWDAR
40 Serr dha dhywen, te penn pyst
ha pur harlot!
300 Na gows dhymmo vy a Crist,
an raf, rybot!
a veu marow
rag y foly i’n crowspren.
In mes a’m golok omden,
305 rag ny’m pleg dha lavarow!
KE
41 Yth ejos ow cockia
dres peb i’n wlas.
Kyn ferwys mab Maria,
Duw meur y ras,
310 abarth denjys,
der dhuwjys y tassorhas
y honen par dell vynnas,
ha’y lel servantys daspernys.
TEWDAR
42 Na gows folneth, me a’th pÿs,
315 heb bos dhe well.
Mar pêwas Crist, me a grÿs,
warlergh merwel,
ow duw Jovyn
a’n dassorhas der y ras.
320 Y coodh dhodha godhvos grâss
ha’y leunwordhya pùb termyn.
KE
43 Tewdar, nyns os skentyl
yn pòr dhefry,
saw anfujyk pùb kentel
325 ha pòr wocky –
te a vÿdh gu!
Jovyn yw dyowl gweth ès ky –
me a lever dhodha “Fy!”
ha dhe kemmys a’n sens duw.
[Omma yma Tewdar owth ascendya in maner turont.]
TEWDAR
329b Owt, owt, owt! Fol, fol, fol!
44 330 Owt milweyth wàr an faitour!
Ny wòn a wrav,
dell re’m cudhys an traitour.
Galsaf yn clâv
rag galarow.
335 How, te jailer, deus in rag,
ha’th vaw genes heb ardak,
ha boltys ha carharow!
JAILER
45 Deun ahanan, Penn Tarow!
Ma ow arlùth ow kelwel.
340 Nynj ujy heb galarow
ha cudh orth y dhysevel,
me a wor gwir.
MAW
Gwir yw. My a vynn debry
kyns lavurya mes a jy.
345 Warlergh henna ny a’n mir.
JAILER
46 Hay, rag! Cawgh an jowl i’th vin!
Pandra wreta? Dar, huna,
me a grÿs! Y ’fÿdh jy pain!
Dar ny ylta dyfuna?
350 Deus! Drog re ’fo!
MAW
How! Me a wodhya, parda,
dha vota ow recordya
ow bosa’ den eredy!
JAILER
47 How! Medhow yw an javal
355 py gockyhës, by my sowl!
Dhe dhen fol yth yw haval.
Ny wòn vÿth pÿth vÿdh ow thowl
rag y furhe!
MAW
Te a’m gwrussa fur forsôth
360 ha’m whyppya gans gwelen vloth
nowyth derrys mes a’n ke!
JAILER
48 Re gorf Astrot, duw rajek,
in ow holon a gara’,
me a wra dha kig scajek
365 kyns nefra debry bara
dhymm a veu rÿs!
[Yth hevel bos text omma ow fyllel.]
MAW
Gwra indella, lagajek,
ha dhys me a vÿdh grajek.
Fysten dewhans, me a’th pÿs!
JAILER
49 370 How, me a wra, by my sowl!
Ha ragos me a dôwl towl.
MAW
Re gorf Astrot!
An tas-harlot
a’n jevyth tro
375 na ve dhe well
dhe’n pur lorel,
kyn fe dhymmo!
[Yma an maw ow tos arâg Mytern Tewdar, ow leverel:]
50 Lowena dhe’m arlùth stowt,
lowena dhe flour an bÿs!
380 Na ve ow mêster, heb dowt
me a dhothya solabrÿs.
Ev a’m lettyas.
Pàn welsys y dhôwlujy,
na vynha hastya dhyw’ why,
385 marthys coth me a’n settyas
51 a vargh dhodha pàn gôwsen.
Ev a flattra an gasek.
Wàr ow fay! Ny dhesefsen
y fenna an pack-casek
390 bones mar hell
ha kemmys duwhanhës!
Leverowgh bodh agas brÿs,
ow arlùth, dhe neb na fyll.
TEWDAR
52 Welcùm, jentyl Penn Tarow!
395 Mar senjys ov dhe’th cara,
dell os body heb parow.
Kemmer Ke ha carhar e
in chainys fin!
Fâls-Duw yma ow conys.
400 Gwait may fo va prysonys
in calatter hag in pain!
MAW
53 Arlùth a veur rielder,
dha arhadow a vÿdh gwrÿs:
Ke a’n jevyth iselder
405 in carharow a verr spÿs!
In pryson crev
me a’n colm e gans cronow
in mousotter ha ponow.
Der y hot y vlew a sev!
[Ke in carharow ha in pryson gorrys.]
TEWDAR
54 410 An tellek vêster a’th eus
na lavassa dhe weres.
Pàn yw ow duwhan mar dreus,
ev dhe vynnas bysmêras
dhymm yth yw bern!
415 I’m danjer goev er bos.
Gwell via dhe’n harlot dos
yn noth der spethas ha spern!
MAW
55 Ke aberveth, te harlot,
i’n pryson in mesk prevas!
420 Y ’fÿdh ena, te rybot,
pottys gwarthek ha devas
ow mousegy, ha carynas a henys.
Gojy vÿth pàn veus genys:
425 in ponvotter ow penys,
dÿdh ha nos ow pejy!
[Ke in carharow ha in pryson gorrys.]
KE
56 Crist yw ow bêwnans ha’m boos.
Mannaf grêf penys ha nown.
Ev a’m pernas gans y woos,
430 godhaf torment mayth yw ôwn
ha galarow
dhymmo rag y gerensa.
Indella me a vynsa,
kyn fe rÿs dhymm bos marow!
[cryjyans Ke]
57 435 Inwedh ev yw ow whecter,
orth mousocter y’m dyfen,
ha genef yth yw tecter
i’n bÿs-ma perthy anken
hag iselder,
440 in nev may fiv uhelhÿs
i’n regn a dhur hag a bes
bys venytha in pellder.
JAILER
[ow perthy own a’n turont]
58 Elhas! Ow den yw fies
ha ny wòn ple hyll e bos!
445 Solabrÿs kynth ov cries,
dhe’n turont ny vedha’ mos
rag own a drol.
Saw whath res yw mos dhodha
hag omdhyvlâmya orta.
450 Me a wor y fÿdh ev fol!
[Yma ev ow mos dhe’n mytern, ow leverel:]
59 Syra, dhywgh why lowena!
Na serrowgh kynth oma hell.
Ow maw nynj ujy gena:
orth ow otham e a fyll.
455 Gallas dhe’n fo.
Bytegyns parys o’vy
rag gruthyl myns a vynhy,
ow arlùth, pynag a vo.
TEWDAR
60 A harlot, drog re fary
460 gans dha gavanscosow gow!
Warlergh hemma benary
mar pedhyth metys i’n pow,
re’n nor a’m dog
ha re Astrot ha Jovyn,
465 in despît dhe’th nacyon
dha vaw dha honen a’th crog!
JAILER
[ow plegya isel]
61 Ny goodh dhe why, arlùth ker,
an blam warnaf y settya.
Me a dhothya gans an ger,
470 na ve ow maw dhe’m lettya,
drog-chauns dh’y benn!
TEWDAR
Taw, taw, harlot, dhe’th cregy!
A dhrog-dhyweth re verwhy!
In mes a’m golok omden!
JAILER
475 Â, goev a dryst arlydhy!
Mar wheth, y hyll aflythy.
Lemmyn gyllys ov dhe’n sen!
[Yma an jailer ow skynnya dhyworth an mytern.]
KE
62 Arlùth, esos a-uhon,
benegys re by pùpprÿs
480 pàn vynnyth in dha Passyon
ow bos kevrannak i’n bÿs!
Mars yw dha râss
pàn y’m chasties, heb mar
yn tâ y whòn te a’m car.
485 Gordhys re by in pùb plâss!
MAW
[dall rag golowys]
63 Awot omma tra aneth!
Galsaf dall rag golowys.
Me a’m bÿdh drog-nown haneth
gans Tewdar pàn vo clôwys!
490 Whath bytegyns
mos dh’y warnya me a vynn
adhesempys, re Dùrpyn,
i’m penn kyn torra ow dens!
[Ena yma ow tos arâg an mytern.]
64 Lowena dhe’m arlùth flour!
495 Now new tydynges hav I brought.
Me a lever dhe why dour:
Al or labor ys for nowght,
re Duw a’m ros!
Yma plenty a wolow
500 py tarosvan dewolow
adro dhodha dëdh ha nos.
TEWDAR
501b Owt, owt, owt, owt, owt!
65 Â, owt, owt! Harow, harow!
Ogh elhas! Govy er bos!
Mars yw gwir dha lavarow,
505 ny wòn ple halla’ mos
rag anetter!
Dar nynj ywa dienys,
in mousocter ow penys,
in painys ha calatter?
MAW
66 510 Nag yw, ow arlùth, pòr wir;
na ny gev galar na gu;
saw y davas a vÿdh hir
pùb eur ow cordhya y Dhuw
wàr y dhêwlin.
515 Ha whecter yma gansa;
ny glôwys moy in neb tra
na ny glôwa’ byttÿth Fin!
[whecter sawor gans Ke]
TEWDAR
517b Owt, owt, owt, owt, owt!
67 Owt, owt, owt! I am ful wod!
Rag iselneth galsaf clâv!
520 By Mahumys precyous blod,
ny wòn lemmyn pëth a wrav.
Elhas ha gu!
Pàn waityen e vos marow,
nynj eus drog na galarow
525 dhe’n fâls a scornyas ow duw.
68 A Penn Tarow, spit re ’fo!
Ny wodhes gwardya pryson.
A caffen neb a wodhya,
y’n jevia gweryson
530 may fe dhe well.
Jailer dâ esa dhymmo …
Te fâls! Rag trystya dhyso!
Elhas Hellbÿs yw abell!
MAW
69 Kyn fe’jy vÿth meur fassow,
535 a’th torment ny ro faven!
Dhe Dhuw ev a wra grassow,
dh’y gorf pàn wrelher anken.
Preder ha mir:
ytho mos dh’y dormenta
540 nynj yw ken dhe acowntya
ages guthyl y dhesîr.
TEWDAR
70 Mara tesîr cafos drog,
me a’n to, by Godys brow,
nynj yw henna ma’s penn cog!
545 My a’n helgh in mes a’n pow
dhe’n jowl er gwyns,
namoy na vo va gwelys!
Kergh e dhe vos arainys:
bÿdh devedhys solvegyns!
MAW
550 Ow arlùth, heb faladow
me a wra dha arhadow,
re Sèn Paffan, penn an sens!
[Ena ow leverel dhe Ke:]
71 Ke, deus mes a’th carharow!
Te â dhe’m arlùth hastyly.
555 Gwait bos war a’th lavarow,
fatell wrylly gortheby,
rag freth yw ev!
KE
Bedhens mar freth dell vynho,
ny’m beus own a gows orto
560 gans gweres Crist, Arlùth nev!
[Yma Ke ha’n maw ow tos dhe’n mytern.]
MAW
[dhe’n mytern]
72 Arlùth, rial in pùb le,
attama vy devedhys
ha’n prysner degys gena.
Govyn orta bodh dha vrÿs.
565 Dremas yw sur
ha Duw dâ yma dhodha.
Mar mynnyth mellya gansa,
wàr ow fay, ny’th senja’ fur!
TEWDAR
[dhe’n maw, ena dhe Ke]
73 Â, harlot, re by leskys!
570 Desempys gwev ow golok!
Ha te, gwra dell os keskys,
ma na ’fy jy namoy drog!
Crës i’n duw pur,
a yll gul y yêwnadow,
575 ha nagh Crist, an casadow,
a’th vêwnans may fy jy sur!
[Omma yma ev ow skynnya dhe’n tent.]
KE
74 Na nahaf, a bur wocky,
awos own a’th galarow!
Ny nahaf Duw a vercy,
580 ragtho kyn fen marow,
na wrav pòr wir!
Wàr ow horf mar qwreth mêstry,
mes a’n bÿs-ma pàn ylhy,
te a’n kev wàr dha fordh hir.
[Mar teu Tewdar Ke latha, ev a’n kev wàr y fordh hir.]
TEWDAR
75 585 Â, owt! Govy! Rag duwhan
ow horf a vÿdh negedhys.
Dew hanter yw ow holon.
Mar goynt yth ov gorthebys
gans an stranjer.
590 Te gwas, py stât y’th esta
kyns te dhe dhos dhe’m pow-ma?
Lavar dhymmo heb danjer!
KE
76 Ow stât o dell vynnas Crist:
argh-epscop en in Colan.
595 Kepar dell wrug lies jùst,
an bÿs fâls ha’y darosvan
me re’n nahas.
Rag yth esof ow towtya
a drog ha prosperyta
600 bos res mos dhe bain ahas.
[a’y stât. A Golan argh-epscop]
TEWDAR
77 Re’m fay, neb pÿth yw neb tra:
abâtys yw dha skians!
Lemmyn me a wor yn tâ
orth dha worthyp ha gwrians
605 dha vos cle’jys.
A aswonsyn vy dha stât,
ny setsen warnas algat;
na wrussen rag meth an bÿs!
78 A pesta den eredy,
te a dhoksa keher clâv,
610 saw drefen dha vos gocky
me a wrug ow duwhan scav
ha’m galanas.
Pàn ’th esta dowt, a roweth,
re Jovyn yma trueth
616 ha pyta dhymm ahanas!
KE
79 Mar ’th eus trueth ahana’,
gas dhymmo in Rosewa
unn nebes tir a vo dâ
620 dhe’m kenweres dhe vêwa
in uvelder;
ha kesvew hedre ve’ny
ny’m clôwyth neb ow kyny
i’n bÿs warlergh uhelder.
[Rosewa]
TEWDAR
[a ros dhe Ke an gwel nessa dhe’n goos in Rosewa]
80 625 Yth ejos ow côwsel dâ,
te casadow,
ha ry dhyso me a wra
dha yêwnadow
mar qwreth tewel.
630 Saw re’m ena,
poos yw gena
ow duw vy te dhe henwel!
81 Me a vynn ry dhys an gwel
nessa dhe goos
635 in Rosewa; saw bÿdh lel,
na gows adreus
a’m duwow ker
ha sêcretly
bew hedre vy
640 ow ro dhyso a vÿdh cler.
KE
82 Tewdar jentyl, gromercy
a’th veneson.
A’th duwow ny gowsa’vy
erbynn rêson;
645 na wrav heb mar!
Genes farwèl!
Duw meur y nell
orth dha vodh re bo dha gar!
[Yma Ke ow skynnya.]
TEWDAR
83 Âmen! Henna yw Jovyn,
650 an caradow.
Y vanath genes, cosyn,
duw plegadow
dhe wour ha gwreg.
Seul a gordh ev
655 a’n jevyth nev
hag i’n bÿs-ma duw whath teg!
84 How, te helhor, deus arâg,
dhe Rosewa heb ardak
mos may hyllyn!
660 Dhe sportya pell
thether I will, by Synt Jovyn!
[Helhor. dhe Rosewa]
[Hag yma an mytern owth ascendya ha res yw dhe’n araderor bos darbarys. Gas an araderor dhe vos ena.]
[Peder pythyonen yw sqwerdys dre wall.]
CÙSSULYADOR
[ow perthy own brâs]
TEWDAR
85 Pyw a vo [text gyllys dhe goll]
[text gyllys dhe goll] ny yw
SECÙND TORMENTOUR
86 665 In unn rowt [text gyllys dhe goll]
arlùth jentyl [text gyllys dhe goll]
KENSA TORMENTOUR
87 Agas enmy [text gyllys dhe goll]
rag guthyl gormynadow.
[Yma ev owth hùmbrank Ke arâg an mytern.]
PESWORA TORMENTOUR
88 In unn rowt, arlùth dâ,
670 gul [afruthow] ny a vynn
a escar brâs, na hen [text gyllys dhe goll]
ny res ma’s gorhemmyn.
TEWDAR
89 Naha [text gyllys dhe goll]
[text gyllys dhe goll] derryjy
675 [text gyllys dhe goll] servyjy
[text gyllys dhe goll] by i’n crog!
[text gyllys dhe goll] say that, te penn cog!
A dhyowl, cows!
A lobbry Sows!
KENSA TORMENTOUR
[dhe’n mytern]
SECÙND TORMENTOUR
TRESSA TORMENTOUR
90 680 Ny’n [text gyllys dhe goll]
kyn [text gyllys dhe goll]
[text gyllys dhe goll] ha certan
me a [text gyllys dhe goll]
arlùth [text gyllys dhe goll]
685 ny a [text gyllys dhe goll]
PESWORA TORMENTOUR
91 [text gyllys dhe goll] na borth dowt
yth eja [text gyllys dhe goll]
henna a wrug [text gyllys dhe goll]
[text gyllys dhe goll] ow arlùth stowt
690 ny a jasty [text gyllys dhe goll]
ny yw bythqweth [text gyllys dhe goll]
TEWDAR
92 Gwesyon fol [text gyllys dhe goll]
bynnar re welhy [text gyllys dhe goll]
ha’n re-ma [text gyllys dhe goll]
695 dhodha [keweth].
KE
93 A’th woos [text gyllys dhe goll]
PESWORA TORMENTOUR
94 [text gyllys dhe goll] respît
ker [text gyllys dhe goll]
mytern [text gyllys dhe goll]
KE
PESWORA TORMENTOUR
95 700 Mytern sauns per
[text gyllys dhe goll] -as ker
KE
96 [text gyllys dhe goll] gordhys re bo
[text gyllys dhe goll] y naha na dheffo
PESWORA TORMENTOUR
97 [text gyllys dhe goll] gans nowodhow
[Yma an tormentours ow mos dhe’n mytern.]
SECÙND TORMENTOUR
[dhe’n mytern]
98 705 [text gyllys dhe goll] y dhens terrys
[text gyllys dhe goll] na wra, serrys
an chorl certan
[text gyllys dhe goll] na dysplêsys
[text gyllys dhe goll] ass on gesys!
710 Deun ahanan!
SECÙND TORMENTOUR
[dhe’n mytern]
99 Arlùth, dhe why lowena!
Ke re beu hodyes garow
ha’y dhens terrys, re’m ena!
Dhe gyns ny gev galarow,
715 na wra heb mar.
Rag an pain eus dhodha gwrÿs
dhe voy yth yw lowenhÿs.
Ny welys mab den a’y bar!
[try dans Ke terrys]
100 Pàn desefsen
720 bos an lorden
pòr galarak,
grassa dhe Crist
a wre an pyst
fest dâ arâg!
PESWORA TORMENTOUR
[dhe’n mytern]
101 725 Arlùth ker, na vÿdh serrys:
ny a wrug dha arhadow.
Dens an chorl a veu terrys
ha penn brâs an casadow
bys i’n grogen.
730 Henna o y yêwnadow!
Dh’y Dhuw y whra pejadow
rag dysês y gorf hogen.
[Penn Ke a veu terrys bys i’n grogen.]
102 Joy y golon
yw dhèm passyon
735 wàr an norvÿs.
Êns dhe gregy!
Nynj yw dhyn ny
gul bodh y vrÿs.
TEWDAR
738b Owt, owt, owt, owt, owt!
103 Â, ewgh dhe why in le grâss
740 ha mollath Duw ha’m mollath!
Ny wòn prag y fewgh vas
ma’s unsel rag bugoleth
parcel godhow!
Dhe’n cans mil dyowl rej yllowgh
745 ha bynnar re dhewhellowgh,
why na tebel-nowodhow!
104 An fâls-brybours
dre bur dholours
re’m gwrug muscok!
750 Voydowgh ha coth,
degowgh an tôt
mes a’m golok!
PESWORA TORMENTOUR
105 Ny a wra, syra, forsôth!
Aragowgh na wren gweles
755 dha servantes, tus vrâs ha coth,
bos woteweth drog-telys.
In gwir heb mar,
henna yw lavar kemmyn –
ha me a laver lemmyn:
760 Dhyn ny re wherys y bar!
[Rag dader telys, henna yw lavar kemmyn]
106 Servantes, gwesyon
â dhe blêsyon ha pejadow.
Bêwnans moy sur
765 yw dhe dus fur
bos tiogow!
[Ymowns y ow mos dhyworth an mytern uskys in kerdh.]
KENSA TORMENTOUR
107 Gwir yw henna, by my sowl!
Unn pols y hylsyn rowtya.
Lemmyn nynj yw vas an towl,
770 mayth eso’vy ow towtya
y teun wàr nans.
Arvow ha fors ny dal màn.
Mars on bohosak ha gwann,
ny a vÿdh bÿ’ war dhe gyns!
[Yma an tormentours owth omdenna ha gul powes cot.]
108 775 Â, sherewys
a vÿdh kefys
ha fynjys od.
Pòr awhêrek
ha prederek
780 o’vy, by God!
KE
109 Jesu Crist, mab Maria,
roy dhymm grâss dhe’th lel-servya!
Lemmyn dhe besy dell wrav,
orden dowr dhymm rag eva.
785 A Crist, re by benegys,
at omma fenten spryngys!
[Ke a wrug fenten gans y lorgh in Keliow Soor.]
LEPER
110 A Ke, Duw re’th covia!
Rag kerensa Maria
ha’y Mab a’th pernas i’n pren,
790 saw vy a’n drog eus i’m kig
ha nefra me a’th venyk.
Leper ov a’n troos dhe’n penn.
KE
111 Arlùth nev re’th gweresa
ha fÿdh ina ha pej e.
795 Ev yw penn an vedhogyon
hag a ylvyth dha sawya.
Fysten lemmyn, deus gena
bys i’n fenten eus rybon.
LEPER
112 Fenten deg yma rybon.
800 Me â dhy genes dyson
adhesempys gans an ger.
KE
Crist, ow Arlùth, me a bÿs
re’th weresa a verr spÿs.
Kepar dell y’th pernas ker,
113 805 Jesu re bo dha vedhek
a’n leper crev anhedhek!
[Omma gas Ke dhe wolhy pò styvya an leper gans an dowr.]
Re’th weresso benytha:
ostendat modo mirum
hic qui Naaman Sirum
810 mundari dedit aqua.
LEPER
114 A Ke, benygys re by!
Der weres Crist ha’y vercy
te re’m gwrug saw
ha re’m dros a veur bonvos.
815 Te a vÿdh neb aswonvos
omma in Keliow Raw.
115 Me a vynn ry dhys in ro
an fenten-ma hag adro
dhedhy peder erow dir
820 hedre vy bew wàr an bÿs.
Me a’s musur a verr spÿs
maga ledan avell hir.
[fenten Keliow Raw. peder erow dir. Leper a ros dhe Ke an fenten Chy Soor ha peder erow dir.]
[An fenten-ma yw cries Fenten Ke hag yma hy in Keliow Soor. I’n keth tyller yth yw clos cries Park Ke bys i’n jëdh hedhyw.]
[Yma an leper ow skynnya.]
KE
[Ev a wra dos dhe Rosewa, ha’n kyrwas in dann yêw ow tos dhyragtho in plain an gwary.]
116 Gramercy dhyso, dremas!
Mab Maria, leun a ras
825 a veu dha vedhek heb mar.
Gwait ma’n gordhy pùb termyn,
rag gordhuwher ha myttyn
nynj eus dhyn ny mar dhâ car.
117 Arlùth nev re bo gordhys,
830 mar deg yth ov confortys
der wrians an caradow!
Ev re dhanvonas kyrwas
in le ohen dhe’m gweres.
Hèn yw Arlùth benygys
835 ha gwyw dhe wormoladow!
[Gas Ke dhe leverel dhe’n araderor:]
118 Ow helhor, dùrsona dhys!
Awotta vy devedhys,
ha’m dens terrys mes a’m penn
ha cronkyes ha keredhys
840 o’vy ha degys dhe’n sen.
[Helhor ha kyrwas]
ARADEROR
119 Arlùth eus i’n uhelder
re dhanvona iselder
wàr gorf Tewdar melygys
hag anfujy in pellder
845 in iffarnow kekefrÿs!
KE
120 Na gùrs e, densa dell os!
A welta kyrwas enos,
dell vynnas Duw whar ha dov
orth an yêwyow devedhys
850 gansa may hallen gonys?
Ny’m gasas Jesus ancof.
ARADEROR
121 Henna sur yw tra aneth
ha tra na wharva bythqweth,
dell clôwys vy, in neb gwlas!
855 Deus, benyk y desempys
ha me a’s gorr dhe wonys
gans weres Crist, leun a ras.
KE
122 In hanow Duw me a’s son
ma na wrelhons dhyso bern.
860 Ha nask y, abarth Jowan!
Duw re vynnas ragon ny
guthyl marclys pòr dhefry.
Ny a yll bones lowen!
ARADEROR
123 Me a’s nask dhys wàr unn dro!
865 I’n termyn gwelha re bo!
Der vodh Duw ker, dh’y laha!
Awotta ynsy ordenys.
Me a vynn dallath gonys
rag mas yw ar dhiaha.
[Ke a dhros an kyrwas dhe wonys.]
124 870 In rag, Kernyk ha Kella!
In hanow Duw uhella,
gonedhowgh heb bysmêras.
Me a lever, re’m bysow,
nefra ny’n jevyth esow
875 a venna Duw y weres.
TEWDAR
125 Ow messejer Cuv-y-Das,
joy wàr dha vody ha ras!
Deus in rag adhesempys
ha te a vÿdh meur a grâss
880 lemmyn rag gul ow negys.
SECÙND MESSEJER
126 Lowena dhys, Syr Tewdar,
lowena dhys, corf heb par,
an gwelha gour!
Gul negycyow me a gar
885 a drailya dhys dhe onour.
TEWDAR
127 Ewgh mir py stât yma Ke,
mar callas Crist y sawya
a’y galarow.
Ino yma ow fydhya
890 y vosa Duw heb parow.
128 Lavar dhodha: Mara mynn
trailya dh’agan duw Jovyn,
ev a vÿdh ow mâta gwyw
ha gul y vodh me a vynn
895 rag an trespas myns dell yw.
SECÙND MESSEJER
129 Agas negys a vÿdh gwrÿs
yn scon orth bodh agas brÿs,
ow arlùth dâ.
Ny’m let solas wàr an bÿs
900 erna dheffyf dhywgh arta!
TEWDAR
130 Fysten scav heb bysmêras.
Jovyn re bo dha weres!
SECÙND MESSEJER
131 Hay how, benedicite!
Pan aray eus genes, Ke,
905 ha pan wary?
Re Astrot, a’th nîcyta
ha’th coyntys nynj eus hire’!
132 Syr Tewdar a’th tynerhys
ha dhymmo ev a erhys
910 spessly orthys aspia,
der Crist mas os gwerejys
abàn wrug dha govia?
133 Gordhya Jovyn te a wra,
ha dhe’m arlùth magata
915 te a vÿdh sur pùb sêson,
hag amendya ev a wra
i’th kever dell vo rêson.
KE
134 Serr dha dhywen, tavas pann!
Bones mâta dhe bagan
920 nynj yw rago’,
ha Jovyn yw dyowl certan.
Fy milweyth dhe’n dhew abô!
SECÙND MESSEJER
135 Gojy bythqweth er bos den!
Me a wystel, te a’n pren
925 awos oll dha goyntury.
Te a also cafos crèn
a Dewdar ow predery!
KE
136 “A varwo awos arveth
nynj yw gwyw dhe varhogeth,”
930 yn medh an hen.
Ny veuv re goward bythqweth
na ny vedhaf hedre ven.
SECÙND MESSEJER
[dewhelys dhe’n mytern, ow leverel:]
137 Ow arlùth, dhywgh lowena!
Nowodhow yma gena
935 na pleg dhe why, me a grÿs.
TEWDAR
Pan nowodhow, Cuv-y-Das?
Dar ny vynn Ke bos dremas?
Lavar dhymmo, me a’th pÿs.
SECÙND MESSEJER
138 Na vynn, arlùth a woos fur.
940 Duw Jovyn yw dyowl pùb eur,
dell ma ev ow reportya.
Ha why yw abô pagan –
nynj yw ragtha yn certan
bos mâta dhyw’, y’medha.
945 Saw revrons ahanowgh why,
orthowgh kefrÿs ev a fy
re’n keth Duw a wonedha.
TEWDAR
139 Ogh elhas! Ass ov serrys!
Ow holon, crack, yw terrys
950 ow clôwes y lavarow:
“Ha why yw abô pagan –
nynj yw ragtha yn certan”!
An rybot, mars ywa marth,
ev a’m dyswra kyn dybarth.
955 Elhas na vena marow!
SECÙND MESSEJER
140 Tra varthys yw. An traitour,
yth esa ev ha’y helhor,
cresowgh, avell pàn deuthen,
owth aras scav ha besy
960 ha kyrwas gwyls pòr prety
aragtha in le ohen!
TEWDAR
961b Owt, owt, owt, owt, owt!
141 Govy pàn veuv denethys!
Elhas yw eus wharvedhys,
ow bos scornys gans lorel!
965 Dyswrÿs o’vy ha ledhys
rag tristans, ogh, in goval!
A consler camm,
pÿth yw cùssel
orth an vresel?
970 Cows, despît dhe vab dha vamm!
CÙSSULYADOR
[ow trembla]
142 Arlùth, na vÿdh mar garow:
te a abât ow skians.
Pàn glôwaf dha lavarow,
gwrÿth ow thavas yw pòr vans
975 rag very scruth.
Mar fol y whreth fernewy,
rag own te dhe’m reverthy
ny vedha’ dos adhann gwÿdh.
143 Me a’th cùssul bytegyns,
980 par dell alla’ pregedhes,
re Synt Astrot, penn an sens:
Na gowsta dhys herejys
namoy orth Ke,
rag pystrior yw ev sur.
985 Ny’n dysplêsyth, mars os fur,
hedre vo bÿs in y le!
TEWDAR
144 Â, owt warnas, te rybot,
pàn wreta ow cùssulya
dhe gasa cres dhe’n harlot
990 a vynn prest ow defia
ha’m duwow mas.
Dha gùssulyow yw muscok!
Desempys gwev ow golok
ha despît dhe vab dha das!
CÙSSULYADOR
145 995 Ke a wor pòr lew an sav,
in gorthenep dhyworthyn.
Don y sorr nynj yw mar scav.
Coth yw y benn ha’y omdhon
ha’y antel,
1000 mar coneth der nygromons
ha’gan lêdya in unn dauns.
Gallas an javal dh’y kel,
may fo va gwell
dhys y rûthy
1005 ha’y dyscudhy,
rag own bos drÿs re isel.
TEWDAR
146 Elhas ow bos [degludhys],
mayth yw res dhymm y besy!
Assa allaf bos cudhys
1010 pàn yll lorel ow gesya,
ha pàn bauj e,
nynj yw marth kyn fen methek
ha serrys hag anhedhek.
Govy rag ankenujy!
1015 Elhas ha gu!
Rag very spit
dyswrÿs ov qwit.
Pandra wrama? Tru, tru, tru!
CÙSSULYADOR
147 Omgonfortyowgh, arlùth wheg,
1020 ha pùptra oll a vÿdh dâ.
Ny derr ascorn lavar teg.
Orth ow hùssul why a wra
gans sÿth geryow
dyllo sagh a molothow,
1025 ken ev a wra anothow,
a’n vaner mars o’why sqwith,
ha meur dhuwhan
yw heb qwestyon
(ha dell erhyth)
1030 dyswrians mab den i’n bÿs.
TEWDAR
148 Kewgh ahanan, cannas flour,
ha kergh Ke dhymm bys i’m tour,
rag yth esof in awhêr.
Fysten dewhans, me a’th pÿs.
1035 Erna vo’ny unverhës,
nefra ny vëdh dâ ow cher.
SECÙND MESSEJER
149 Arlùth, onorys re by!
Me a’n kergh dhys pòr dhefry,
rag pàn yllyf,
1040 re Sèn Jovyn a’n cûr loos,
ny gùsk whylen in dann droos
dhyso bys may tewhellyf!
[Jovyn a’n cûr loos]
TEWDAR
Fysten, ow servant gwella!
Astrot genes rej elha!
1045 Jovyn warnas re wellyf!
SECÙND MESSEJER
[Yma ev ow mos dhe Ke.]
150 Sèn Jovyn re’th sawya, Ke!
Te a res dhys lavurya
bys i’m arlùth desempys.
Ny ’fÿdh ken ès beawta.
1050 Pàn deffy dhy, re’m leawta,
te a wodhvyth dha negys!
KE
151 Mar pÿdh res dhymm indella,
in hanow Duw uhella
genes me â.
1055 Jesus, an Arlùth gwelha,
mab an Gwerhes uvelha,
roy dhymm grâss dhe wuthyl dâ!
[Yma Ke ow mos dhe’n mytern in kerdh.]
SECÙND MESSEJER
Yma ev ow mos gans Ke dhe’n mytern in kerdh.]
152 Lowena dhys dres pùb grê,
arlùth uhel in dha sê,
1060 avell emprour desedhys!
Dha negys yw gwrÿs wharê
ha me sotel devedhys.
KE
153 Teuthare, bona dies!
Pòr wir ny’th car neb lies
1065 rag dha debel-vanerow:
henna me re aspias.
Mar debel-los ny vies
a pe vas dha oberow!
TEWDAR
[ow minwherthyn]
154 Welcùm, Ke, ha me a’th pÿs,
1070 ortha vy na vÿdh serrys,
rag gul dha vodh me a vynn!
Me a wor ow bos camblus,
saw pòr wir rag an trespas
yma dhymmo edrek tynn.
155 1075 Lavar an pÿth a vynhy
gans dha golon dhe yêwny,
ha te a vÿdh ev heb mar,
mar pÿdh i’m gallos avy,
ma’s re goveytus y fy,
1080 rag yn certan me a’th car.
KE
156 Syr Tewdar, meur grâss dhyso!
Kyn hallen cafos in ro
oll dha arlotteth defry,
me ny govytya’ na hen
1085 saw an myns tir a barkyen,
ow cul troncas hedre vy.
TEWDAR
[ow cul troncas]
157 An myns tireth a barkys
hedre ven ow cul troncas
me a ro dhys perpetùal
1090 in dyswylyans a’n trespas,
ha moyha pâss
te a vÿdh diogel.
KE
158 Tewdar jentyl, gramercy!
Gans dha ro ha’th cortesy
1095 kelmys ov, so mot y the.
Te a wrug ow dywen clâv,
saw oll dhyso me a’n gav
rag dha vos jentyl ha fre.
[Turont a dorras try dans Ke.]
TEWDAR
159 Deun ahanan, cosyn ker,
1100 dhe Rosewa heb danjer:
dhe’m lavarow me a sens
dyrag Oubra gans an ger.
Ha dog genes dha dhaffar
rag ow styvya solvegyns.
[dhe Rosewa in mes a Goodron]
[Hag yma Mytern Tewdar ow skynnya gans y veyny.]
OUBRA
160 1105 Arlùth, dhe why lowena!
Te a yll ow benega.
Marthys dainty ahana’
pàn y’th clôwas ow kelwel,
muskegys moy ès gwenhal
1110 i’n fordh orth hy lowena!
TEWDAR
161 A Oubra, good chauns re ’fo!
Desempys res yw dhyso
ow styvya wàr nebes cows.
Dyght dha jorrygow owmel.
1115 Res yw gweles orth an wel
nag ota mowes lows!
OUBRA
162 Nag ov, ow arlùth, defry!
Rag ismegennow costly
eus dhymm heb mar,
1120 ha lies dainteth ely
rag corf ha rag esely.
Nynj eus ismek a’ga far!
163 At omma drogga Breten:
ny sord cleves in mab bronn
1125 na wra unweyth y lowsa!
Fit ex carnis morsura
ha leth an wheheth gafna
na’s teva leugh a vis Mê.
164 Henna yw gwastell vunys,
1130 dyghtys a gig herynys
ha blonek ha gwigh unlyw,
fries wàr tan i’n padel
ha gansa leth a’n ladel,
ha sov pot hag oyow bew.
TEWDAR
165 1135 Dâ y’m pleg dha lavarow.
Me a wor na’th eus parow
tùchyng hegar benenes.
Plenteth lowr a eliow
rag pùb maner aniow
1140 heb dowt y kefyr genes.
OUBRA
[i’n geryn]
166 Ow arlùth, dewgh alena!
Why a vÿdh, wàr ow ena,
stywys fin ha heb delay.
Desempys ewgh i’n geryn.
1145 Mahùm duw ha’y oferen
re venygo an aray!
TEWDAR
[Ev a ros kemmys dhe Ke dhe barkya dèr vo ev i’n geryn]
167 Awotta vy pòr barys.
Me a vynn i’n gwelha prÿs
i’n geryn dallath entra.
1150 Lemmyn, Ke, ow mâta gwyw,
an ambos kepar dell yw,
kê jy dewhans dhe barkya!
KE
168 Tewdar jentyl, scon me â!
Duw roy dhymm grâss dhe wul dâ
1155 orth y vodh, an caradow.
TEWDAR
Harlych gwra gwelha gylly.
Kyn parkys myns a welly,
te a’n pew heb faladow!
OUBRA
169 Me a gergh erba rasow
1160 dres kil, dres gwel, dres prasow,
dres tnow, dres gûn, dres mena,
ha dres kew ha dres fosow,
dres men, dres gr’yn, dres trosow,
a Dowl an Jowl in Kembra.
170 1165 At omma losow an gog
ha cowl rethny, a son drog
harlych in agas body.
Me a’s dros genowgh i’n dowr
(ha gwrewgh lies nôbyl owr,
1170 a ismegow pòr gostly!)
TEWDAR
171 Oubra, flour an benenes,
ny wòn vÿth pleth av genes,
mar gùrryns os i’th wrians!
Me a vynn dha avauncya
(1175 ha martesen dha launcya,
re Sèn Tùrpyn, ow thas sans!)
KE
172 Gordhys re bo Duw a nev!
Gans gweres dhyworta ev
ny res dhymmo bos amay’s.
1180 A dir bryntyn dhe wonys
turont re bo confùndys
hedre vema orth y gës!
[pejadow Ke dhe confùndya Turont]
SECÙND MESSEJER
173 Arlùth, re by confortys!
Yma a vyrth wharvedhys
1185 gans an lorel Ke pòr wir,
ha fos fest brâs drehevys.
Pàn vo hy cowldewedhys,
hy a istyn meur a dir!
TEWDAR
174 Ny gresaf awos an bÿs
1190 bos manor dhodho parkys
a direth whath.
A’n jeffa den in danna
abàn êtha alemma
ny gresa’ hanter unn lath!
SECÙND MESSEJER
175 1195 Me a wor gwir hag a’n crÿs
bos ke dhodha drehevys
dhyworth Kewnans an Velyn
bys in Tremustel Penpoll.
A’n mor dh’y gela cowal
1200 pòr dhefry ev a’n istyn.
Lorth wàr y lergh ev a dhray
hag y fÿdh ke brâs ha gay
wàr y lergh, re Sèn Tùrpyn!
[dhyworth Kewnans an Velyn bys Kevard Tremustel Penpoll Wartha]
1203b Owt, owt, owt, owt, owt!
176 Owt, owt! Mars yw henna gwir,
1205 an tecka parcel a’m tir,
yw kellys, re Sèn Tùrpyn,
heb benytha dewheles!
Govy bythqweth y welys!
Ny lowenhaf i’m termyn!
177 1210 Owt warnas, tebel-venyn!
Awos mil buns ny vynsen
dha weles, re’m oferen!
Dredhos jy yth ov pystrys:
omma yth esof gwries
1215 ha glenys orth an geryn!
[geryn]
OUBRA
178 Syra, na vedhowgh serrys
ortha vy, me a’th pÿs!
Rag Ke re wrug oll an drog.
TEWDAR
Indella me a sopos,
1220 may halla keas y borpos.
Y gonna re bo in crog!
179 Jovyn, gwir dhuw,
gweres lemmyn
ha gans ow ruw
1225 in ow thermyn
me a’th leunwordh.
Meur dhysêsys
ov dres pùb jest!
Kyn fen gesys
1230 gans pobel Crist,
nynj yw mar bowrth.
180 Jovyn, duw pur,
leun a rasow,
dysqwa dha gwre.
1235 Dendyl grassow,
ow arlùth mas!
Gwith vy orth sham
ha re vysmêr,
ken tus a’th vlam
1240 hag a lever
na ’th esta ras.
181 Dar ny’m clôwyth
orth dha bejy?
Nynj eus ewyth
1245 in dha vody
moy ès leugh!
Jovyn, penn cog,
duw bodharak,
gwith vy orth drog!
1250 Te glavorak,
re ’foja cawgh!
[Yma Ke ow tos dhe’n mytern.]
[Yma dyw bythyonen ow fyllel.]
KENSA SQWIER
182 Arlùth wordhy,
parys o’ny
dhe’th plegadow
1255 rag mos dhe’th le.
Bythqweth ny veu
dhe why parow!
[Yma an sqwier ow skynnya.]
CADOR, DÛK KERNOW
183 Pes, seniors, je vow commaund,
yonk ha loos, Godhal ha Scot!
1260 Pes, tout gent, pedit et ground,
ha kemmys a vir der hot
bedhens pòr war!
Me yw Dûk Kernow Cador:
ny yll den vÿth don ow sorr –
1265 i’n bÿs bythqweth ny’m beu par!
184 Me a vynn abarth an Tas
mos ahanan toth garow
dhe le na dhyfyk pennlas,
dhe chy an gour heb parow
1270 a Gellywyk.
Arthùr yw henna heb flows –
a well corf ny glôwyr cows
benytha gans tavas kig!
[Yma ev ow skynnya.]
AUGEL, MYTERN ALBANY (que nunc Scotia dicitur)
185 Pax nunc omnes viventes,
1275 kefrÿs brâsyon ha kemmyn,
et estote trementes.
Dhe why me a worhemmyn:
Bedhowgh pòr glor!
Me yw body dyspùyssant,
1280 Augel, mytern in Scotland.
Gwell corf ny gerdh wàr an dor!
186 Abarth Crist, an Mab gwelha,
me a vynn mos gans meur gris
dhe jy an gour rielha,
1285 ow arlùth, flouren an bÿs,
a Gellywyk.
Arthùr yw henna heb flows –
a well corf ny glôwyr cows
benytha gans tavas kig!
187 1290 Omne bonum
solet adimplere.
Yma tregys in Kembra
in Urbe Legionum.
PESWORA SQWIER
188 Ow arlùth gay,
1295 i’n gwelha ’ray
ny â genowgh
bys in y dour,
dell vedhen dour
gansa menowgh.
[Omma ymowns y ow skynnya.]
KENSA EPSCOP
1300 189 Pax omnes audientes,
pàn gôws flouren an clerjy!
Ultra omnes viventes
kemerys brâs ha wordhy
ov dhe gùssul.
1305 Nynj eus mytern in neb gwlas
na wothvien, ren ow thas,
dystowgh lehe y vresel!
190 Me a vynn, re’n gwerhesow,
mos dhe’m sovran alena!
1310 Nynj eus mar dhâ kenwesow
in chy arlùth i’n bÿs-ma,
bian na brâs.
Arthùr yw henna, heb fall.
Nynj eus mytern mar rial
1315 in dann nev heb dowt i’n câss!
[Yma ev ow skynnya.]
KENSA CROSSER
191 Arlùth gwelha,
gwrewgh indella.
Fystenowgh dhy
ha ny a’th sew,
1320 ow arlùth gwyw,
bys in y chy.
SECÙND EPSCOP
192 Pax vos omnes legati!
Tewowgh in unn goslowes!
Gaudebit mundus iste
1325 pàn dheffy’ ha derivas
a’m skiansow.
Acowntys ov mab lien
dres tus an bÿs yn tien
ha parfyt in mesk cansow!
193 1330 Me a vynn mos heb gortos,
abarth Duw i’n uhelder,
dhe jy ow arlùth cortes,
neb yw meur y rielder
ha’y gallos brâs.
1335 Arthùr yw henna, heb fall.
Nynj eus mytern mar rial
in dann nev heb dowt i’n câss!
[Yma an epscop ha’n crosser ow skynnya.]
SECÙND CROSSER
194 Ow arlùth, gwrewgh
ahanan ewgh,
1340 abarth an Tas,
tamm bys may fewgh
gans perhen ras.
BEDWYR
[dhe Kay]
195 Duw re’th hembronco, Syr Kay!
Quoi novel in bona fay?
1345 Gentyl cosyn, whethyr gost?
KAY
[dhe Bedwyr]
Welcùm, cosyn, by my soul!
Mos dhe Arthùr yw ow towl.
Ny’n lavaraf awos bost!
BEDWYR
196 Me a debys ytho dhy,
1350 ow broder, y fennowgh why
lavurya gans weres Crist.
KAY
Ôwn dell yw, mos dhy a wrav.
Deun warbarth: fystenyn scav!
Y fÿdh ena lies jest.
HOWEL
[dhe Bedwyr]
197 1355 My duer cosyn, wel etak!
Py feuja? Ha deus in rag!
Mars ewgh dhe Arthùr pòr wir,
ow thowl yw mones genowgh.
Y fÿdh lies, kevenowgh,
1360 in y chy a dhyvers tir.
BEDWYR
198 Gwir a leverowgh, Owan.
Me a’n to dhywgh, re Gorran!
Pòr welcùm owgh genen ny
dell on gwer freth in casow.
1365 Warbarth dhe berhen rasow
kesfystenyn agan try!
CADOR
199 Morryth, Duw re’th covia!
Py feus, abarth Maria?
Pleth yw dha dowl lavurya?
MORRYTH
1370 Bys in Arthùr yn tefry!
Cador, lowena dhe why,
decus dux Cornubie!
CADOR
200 Cosyn wheg, deun ny warbarth
gans weres Duw kyn tybarth.
1375 Ny a’gan bÿdh lowena!
MORRYTH
Ny gans Arthùr in y sal,
kyn triken bys wool Myhâl,
welcùm ny a vÿdh ena!
AUGEL
201 Du vous gard, moun beal amowrs!
1380 Py du y senjowgh an cors,
y wold wyte, by my pol!
CADOR
Lowena dhe why, Augel!
Mos dhe Arthùr diogel
a wren, agan arlùth oll.
KENSA EPSCOP
202 1385 Du vous gard au bon matyn!
I pray you, gentyl cosyn,
whetherward be you goyng?
SECÙND EPSCOP
Brother, God save you in se!
I go to lord myld and fre,
1390 to Arthur, our myghty kyng.
[Ena ymowns yw ow kerdhes adro dhe blain an gwary, dew ha dew, pò try ha try.]
KENSA EPSCOP
203 Maria re bo gordhys,
mar veur yth ov lowenhÿs
gallos metya genowgh why.
SECÙND EPSCOP
Me yw pës dâ magata
1395 ha govenek dhymm yma
pur welcùm y fe dhyn ny.
ARTHÙR, MYTERN BRITANNIE (que nunc Anglia dicitur)
204 Peys! Syth y hot wyld and tam,
den ha best peswartrosek,
i say Arthur is my nam,
1400 mytern brâs ha galosek
ha conqwerrour!
Mara tov ha trewheles,
ny vÿdh mab den ow gweles
rag [arsevnans] ha terrour.
205 1405 Wàr pòr nebes lavarow,
me yw den na’n jeves par.
Eâ, ow golok yw garow
ha’m strekyes a omwel dar,
yn sur heb mar!
1410 Mara pedhaf duwhanhÿs,
me a’m beus gallos i’n bÿs
ha’m eskerens a dhrogfar!
[Arthùr pàn vo va angry a dheu i’n bÿs dhe’n eskerens a dhrogfar.]
206 Re glôwas tra wockya,
mara qwrer y procêdya,
1415 ny vÿdh skians ow lackya
kyn gallos y remêdya.
Heb tria fest
ny vÿdh scav y dhyscudhy.
Ow gasa vy heb cudhy
1420 dhe’m eskerens me a gest.
MYTERN ORCADOS
207 Me a gest dhe’n uhelha
arlùth eus a-ugh an loor
istyn qwarel na wrelha
erbynn mytern Breten Veur,
1425 Arthùr, gour mas.
Avaund mar qwrer y wodros
ha me, mytern Orcados,
a’n soker gans oll ow gwlas!
MYTERN NORGAGH
[secùnd]
208 Gans oll ow gwlas vy parys,
1430 me, mytern Norgagh, inwedh
â dhy ganso dres an bÿs
dh’y socra dyhow ha cledh,
dres sÿgh ha lynn.
Kyn fe dôwdhek duwhanhÿs,
1435 bodh y golon a vÿdh gwrÿs,
y honen kepar dell vynn!
MYTERN DAS
[tressa]
209 Kepar dell vynn, ren ow thas,
me â ganso, mytern Das.
Hag in batel hag in cas
1440 me a’n soker in pùb plâss
gans ow mebyl,
ha’y eskerens me a trans,
mara’s metya’, by my lans –
i’n bÿs-ma ny vêwons pell!
MYTERN ISLOND
[peswora]
210 1445 Na vêwens pell, re’n Passyon,
mara’s metyaf in neb scor!
Y a’s tevyth damnacyon
kyn fe res dhymm mos dres mor
dh’aga whelas.
1450 Me yw mytern in Islond,
maga freth avell turont,
corf ankenjy ha dyllys.
MYTERN GODLAND
[pympes]
211 Dyllys o’vy ha fassow,
mytern Godland, corf heb par,
1455 parys rag mos dhe’n casow
gans Arthùr in gwir heb mar
dres oll an bÿs!
Bynnar re gemerryf boos
mar ny scùllya’vy ow goos
1460 orth y socra, mar pÿdh res.
MYTERN CRAGOW
[wheffes]
212 Mar pÿdh res wàr ow fordh hir,
me, mytern Cragow, Corsyth,
gans Arthùr in qwarel gwir
a vÿdh parys, corf ha pÿth.
1465 Heb gul delay
me â gansa ha garow
rag bêwa ha bos marow;
wel myght he be stowt and gay!
ARTHÙR
[a’y eseth]
213 Stowt and gay and symly, syr,
1470 i am sitting on my se.
Ny’m ankevyr vy pòr wir
hedre vo nev in y le.
Fers ov ha freth!
Pynageyl a’m sorr gans camm,
1475 ev a’n jevyth tebel-lamm.
Awos own an jowl ha’y vamm
ow eskerens me a feth.
MYTERN CASTYL
[seythves]
214 Me a feth, re’n Arlùth Duw,
mar pÿdh res dhymm in dha le
1480 hag a’ dredha gans ow guw,
mytern Castyl in degrê!
Dhe wuthyl jest
settys ov rag dha jerya,
ha dyswul ha conqwerrya
1485 dha eskerens der grâss Crist.
MODRETH
[noy Mytern Arthùr]
215 Der grâss Crist a’gan pernas
me, Modreth, a lever freth:
Arthùr a vÿdh gwarthevyas
ha’y eskerens ev a feth.
1490 Ow ôwnter yw:
mara falla’ dhodha ev,
dhèm re fallo Duw an nev,
dh’y bejy kyn nyns ov gwyw.
GAWEN
216 Gwyw yw ow arlùth heb flows
1495 dhe onour dres tus an bÿs.
Mars eus den vÿth a vynn cows
py gul erbynn bodh y vrës,
ev a dhrogfar,
mar treg uhon uhelneth;
1500 ha henna why a welvyth.
Kyn fe emprour, bedhens war!
217 Me, Syr Gawen,
a vÿdh socour
mytern Arthùr
1505 in qwarel gwir
dres mor ha tir
yn serrys, anwheg lowen.
ELYDER
218 Anwheg lowen o’vy sur
pàn deffy’ ha trewheles.
1510 Ow eskerens ny vÿdh fur
mar ny wrowns ow goheles
hag omdenna!
Elyder yth ov henwys,
dhe Arthùr marhak gwystlys,
1515 y enmy rag dybenna;
219 ha sur heb dowt
me a’s dyvyn,
hen ha meby’n.
Mara metya’,
1520 ny vÿdh lettya:
y a ver’w kyn fêns mar stowt!
[Ymowns y ow skynnya in ordyr.]
KAY
220 Ave patri eterno!
Lowena dhe’m arlùth mas!
Rex potens es in bono
1525 ha gwarthevyas in pùb câss,
certan heb mar.
Rial os in pùb degrê.
Hader vo bÿs in y le,
in dann an howl ny ’fÿdh par!
BEDWYR
221 1530 Lowena dhys, flour an bÿs,
arlùth mil bow ha gwlasow!
Lies re bo lowenhÿs
ow predery a’th rasow,
certan heb mar.
1535 Rial os in pùb degrê.
Hedre vo bÿs in y le,
in dann an howl ny ’fÿdh par!
HOWEL
222 Lowena ha sansoleth
dh’agan arlùth pùb sêson,
1540 ha feus ha skentoleth
ha governans ha rêson,
certan heb mar.
Rial os in pùb degrê.
Hedre vo bÿs in y le,
1545 in dann an howl ny ’fÿdh par!
ARTHÙR
223 Byanvenu, mes bels amors!
Kyn fe’why cans py pelha,
welcùm milweyth, ow socours!
Why re deuth i’n eur gwelha
1550 may halsowgh dos.
Kyn teffa ow thas a’n bedh
ha’m mamm ha’m flehes inwedh,
welcùmha ny alsons bos!
DÛK HOWEL
224 Gromercy a’n gwelha tas,
1555 Arthùr, rych a reawta,
i’th chy ny dhyfyk pennlas!
Ass yw meur dha veawta!
Wàr ow leawta,
ny veu dha bar i’th huneth –
1560 dres arlydhy Cristoneth
te a’n bew an prync’pawta!
[Omma yma Kay, Bedwyr ha Howel owth ascendya, hag ow skynnya adhyhow warlergh mytern Castyl.]
AUGEL
225 Ave, pater Arthore!
Lowena dhys hag onour!
Turba gentis future
1565 a record dha vones flour.
Meur yw dha feus,
dha vanath ha’th rielder
a wra dha gorf in pellder.
Ny’th ankevyr byttÿth Breus!
MORRYTH
226 1570 Lowena dhe’m arlùth mas,
lowena dhe’n gwelha gour,
lowena dhe perhen ras,
lowena dhys ’berth i’th tour!
Meur yw dha feus
1575 dha vanath ha’th rielder
a wra dha gorf in pellder.
Ny’th ankevyr byttÿth Breus!
CADOR
227 Lowena ha leun-roweth
dhyso wàr verr lavarow.
1580 Rag bos an uhel-lewyth
ny veu genys dha barow.
Meur yw dha feus
dha vanath ha’th rielder
a wra dha gorf in pellder.
1585 Ny’th ankevyr byttÿth Breus!
ARTHÙR
228 Benevenistis, cari!
Welcùm in cres ow holon!
Nunc possum jocundari,
bos devedhys ow cuvyon
1590 ha’m kyffewy.
Why a’m cher hag a’m dydhan.
A tricowgh bytte vledhen,
grâss y whothvien dhe why!
AUGEL
229 Gromercy, arlùth cortes,
1595 flouren oll an arlydhy!
Colles syger na’n holyes,
rag henna y teuth dhe why.
Saw kevenowgh,
dell yw a goth leverys:
1600 Pòr dhefry ny vÿdh kerys
neb mar teuva re venowgh!
[Ena ymowns Augel, Morryth ha Cador owth ascendya hag esedha aglêdh, adrÿv mytern Cragow.]
KENSA EPSCOP
230 Ave, pater, rex splendens,
an gwelha corf a dhug guw!
Larga gratia impendens,
1605 arlùth cortes os a’th ruw
menowgh prevys.
Dha omdhegyans yw wordhy
comptys in mesk arlydhy:
nefra ny vÿdh ankevys!
SECÙND EPSCOP
231 1610 Arthuro sit gloria,
an gwelha corf a dhug guw!
Tua vita florea,
chif an bÿs-ma os heb gow
menowgh prevys.
1615 Dha omdhegyans yw wordhy
comptys in mesk arlydhy:
nefra ny vÿdh ankevys!
ARTHÙR
232 Benevenistis, domini!
Welcùm owgh genef yn sur!
1620 Bono pollentes omni,
tus vas o’why ha tus fur,
ha’m confessours.
Milweyth welcùm owgh gena!
Ass yw meur ow lowena
1625 a dhevedhyans ow amours!
KENSA EPSCOP
233 Gramercy, arlùth gloryùs,
dhe peb yth os plegadow!
Hel oja ha plentethus
ha gwyw dhe wormoladow
1630 dres yonk ha loos.
Abàn dalathas an bÿs,
nôbla marhak, me a grÿs,
ny ombrevys in dann scoos!
LUCIUS HIBERIUS, Emprour an Romans
234 Pax, omnes Christiani
1635 et barbarorum gentes,
Scoti, Picti, pagani,
quot sub sole viventes!
Bedhens pòr glor,
rag mar teuma ha rowtya
1640 ha fernewhy ha stowtya,
ny vÿdh mab den na’m dowtya
na whath graflost in dann dor!
235 Me yw Lûcy, an Emprour,
a’m beus trubyt a pùb tir.
1645 Dres Breten rag ow onor
ha der vêstry ha der wir
me a’m bÿdh ev.
Marhak lymm, orth bodh ow brÿs,
uhel-wordhys ov i’n bÿs,
1650 moy ages Duw, me a grÿs,
in y dron in gwlascor nev!
236 Saw yma unn ankenek
anfujyk orth ow cudhy.
Henna re’m gwrug duwhenyk,
1655 drefen na vynn ow rûthy.
Goev er bos!
Me a glowt y scovornow
(y’n gelwyr Arthùr Kernow)
hag a’n dyben avell hoos!
237 1660 Ow hanhasow,
dewgh dhymm in rag!
Dres an gwlasow
scon heb ardak
res yw rowtya
1665 sherp avell spern
ha morluhes
bys i’n mytern
ujy bohes
orth ow dowtya.
[Ena an lÿscanasow a wra dos, dew ha dew, arâg an Emprour.]
KENSA LŸSCANNAS
238 1670 Hail, pryns of myght,
uhel i’n tron!
Both day and night
dha wostyth on,
ow arlùth stowt.
1675 Myns a vynhy,
oll a vÿdh gwrÿs.
Trystowgh dhyn ny,
flouren an bÿs –
na berthowgh dowt!
SECÙND LŸSCANNAS
239 1680 Hail, arlùth fre,
ha’n gwelha gour
bythqweth a veu
gwelys in tour
na whath a vÿdh.
1685 Arlùth uhel,
meur yw dha ras:
trybût rial
a lies gwlas
why a’gas bÿdh!
TRESSA LŸSCANNAS
240 1690 Hail, Syr Emprour,
i’th reawta,
gans meur onour
ha beawta
ha gordhyans brâs!
1695 Par dhe why sur
ny gerdh wàr leur:
rych os ha fur
ha’th gallos meur
heb dowt i’n câss!
PESWORA LŸSCANNAS
241 1700 Hail, arlùth hel
dres pùb huny!
Colon den lel
ny yll yêwny
moy rielder.
1705 Clôwas kethtel
a’th reawta:
’vell mab whedhel
dha veawta
â in pellder!
PYMPES LŸSCANNAS
242 1710 Hail, arlùth ker!
Py’hen tecter!
Colourys cler,
leun a whecter
a caradow
1715 arlodhesow
a’th hol pùpprÿs.
Re’n gwerhesow,
te ’bew an bÿs
dhe’th yêwnadow!
WHEFFES LŸSCANNAS
243 1720 Hail, arlùth bold,
dell os sauns per!
Clothys of gold
ha velvet ker
yw dha aray:
1725 damask, baudkyn,
inwedh sendal
bys ha satyn,
eâ, pùrpur pal
ha pannow gay!
EMPROUR
244 1730 Welcùm – amours
owgh why pùpprÿs!
Welcùm – socours
dres tus an bës
o’why heb mar!
1735 Y tov, re’m sergh
a garaf sur,
yth â dynergh
bys in Arthùr:
Bedhens pòr war!
SEYTHVES LŸSCANNAS
245 1740 Hail, arlùth grym,
dell os galant
ha’th skians lymm!
Oll dhe’th talent
an bÿs a’th cher.
1745 Y fÿdh ruweth
ha sowena
i’th teylu whath
ha wherthynva –
na borth awhêr!
ÊTHVES LŸSCANNAS
246 1750 Hail, arlùth ker,
caradowha
ès an howl cler
ha golowha
pàn ve clerha!
1755 Caradôwder
yma i’th fâss
ha golôwder.
Meur yw dha grâss,
Arlùth kerha!
NAWVES LŸSCANNAS
247 1760 Hail, arlùth gay,
uhel in bàn
yn bona fay!
Ny wyskys pann
body a’th par:
1765 yth os flouren
dres peb i’n nor.
An vothygyon
in dann an dor
a’th wordh heb mar!
DEGVES LŸSCANNAS
248 1770 Hail, arlùth fers,
freth gans cledha!
Brâsyon a’th chers
i’n kessedha
wàr aga glin
1775 ha ken forsôth
i’th skeus adro.
Whath lion goth
in y ogo
dhys a inclyn!
UNEGVES LŸSCANNAS
249 1780 Hail, arlùth freth
ha galosek!
A unn mab leth
ny veu torrak
dhe jy parow,
1785 marnas Arthùr,
an dyowl dygnas.
Saw henna sur
yw gwarthevyas
ha corf garow!
DÊWDHEGVES LŸSCANNAS
250 1790 Hail, pryns heb par,
te a bew oll!
Pynag na’th car
gweth yw ès fol
ha moy folla!
1795 Pâls yw an owr
i’th castylly
[Text gwersyow 1797- 1805 yw trogh, ha rann gyllys dhe goll. Gwelyr Thomas ha Williams rag manylyon.]
EMPROUR
251 Welcùm, tus vas,
o’why dhymmo!
Duw danvon ras
warnowgh adro,
1810 in kettep poll!
Welcùm o’why
arâg ow sal,
welcùm yns y,
ha re Vyhâl
1815 welcùm owgh oll!
252 Ow cothmans dâ,
dell owgh yn sur,
lemmyn why â
bys in Arthùr
1820 gans lyther clos.
Kynth ywa freth,
settyowgh e coth
(elhas, soweth!)
in dann y dôt,
1825 mar sensowgh boos.
KENSA LŸSCANNAS
253 Arlùth mil bow
os galosek.
Rag gul dhe brow
liestrosek
1830 pòr barys on.
Dha worhemmyn
scon ny a’n gwra
hag a recken
orth mab an pla
1835 let us alon!
EMPROUR
254 Leverens dhywgh prag yma
ow qwarellya dres ow thir,
ha prag y whrug dialha
ow cosyns heb meur awhêr;
1840 ha coth gwrêns pê
ow thrubyt a Vreten Veur.
Pòr down ny a’n west neb eur,
oll maga stowt dell omwrê.
SECÙND LŸSCANNAS
255 Rag meth na vedhens gejys
1845 a’y servys dhe omdenna.
Freth y fëdh gwerejys
mar pëdh res dos dhe henna,
oll dhe’th desîr.
Gwrêns y drubyt ha’y suta,
1850 rag bos marow ha bêwa,
ny a’th soker gans dha wir
ha henna crÿs.
Pynag na vynn
bos dha wostyth
1855 saw cowsa tynn
hag anwostyth,
ny a’n gorr qwit mes a’n bÿs!
EMPROUR
256 Hèn yw jentyl leverys.
Ys not he under the moun?
1860 Na ny gerdhas wàr weras
but i can bryng hem a-down
kyn fe mar stowt!
Mar pÿdh res dhymm senjy cas,
ass eus lies mytern gwlas
1865 a dheu dhymmo gans y rowt
dhe’m gweres smart!
Ahanan ewgh,
abarth an Tas,
ha’m negys gwrewgh
1870 lemmyn yn fas.
Do as men, pluk up your hart!
SECÙND LŸSCANNAS
257 Senatour, saw gwell avîs
arâg Arthùr pàn deffa.
Besy yw dhys bones wis:
1875 rag pur cas, dell desefsa,
ny worthyp ev
dhe’n messach eus danvenys.
Uhel yth yw kelenys
in mesk myns eus in dann nev!
KENSA LŸSCANNAS
258 1880 Kyn fe mar freth de Halan
an vledhen i’n kensa dëdh,
me a gôws wàr mab Malan
ha ny’n sparya’, wàr ow fëdh;
na wrav heb dowt!
1885 Mar côws geryow trewheles,
ny vanna’ y vos kelys:
me a’n gorthyp maga stowt!
[Lÿscanasow arâg Arthùr.]
259 Ave, rex dignitatis,
courser prevys in casow!
1890 In via honestatis
dhyworth Lûcy canhasow
danvenys on
dres lies gwlas
rag negyssas
1895 ortha why, so mot i gon.
SECÙND LŸSCANNAS
260 Lowena dhe berhen ras,
avell emprour desedhys!
Lowena dhys, mytern mas!
Canhasow on devedhys
1900 pryveth heb son
dres lies gwlas
rag negyssas
ortha why, so mot i gon.
ARTHÙR
261 Senatour mas,
1905 welcùm forsôth
drefen dha ras
ha’th vos arlùth
a’n goos rial.
Saw gwait, bÿdh fur
1910 ow negycyas,
rag ken yn sur
dhys ny vÿdh vas
omma napell!
TRESSA LŸSCANNAS
262 Lowena dhe’m gwelha gour
1915 a veu bythqweth a Gernow!
Gwell corf in tent hag in tour
whath ny glôwas scovornow
y vos genys
a’gan huneth
1920 in Cristoneth,
anowyth nag a henys!
PESWORA LŸSCANNAS
263 Lowena ha beawtys
dhe warthevyas lies cas!
Mytern jentyl ha cortes,
1925 gwell corf esos in neb gwlas
ny veu genys
a’gan huneth
in Cristoneth,
anowyth nag a henys!
PYMPES LŸSCANNAS
264 1930 Lowena ha rielder
dhe flouren an vyterneth
hag onour brâs in pellder
bys venytha heb dyweth
certan heb flows,
1935 a dhallath bÿs
may fen cofhÿs:
A well corf ny glôwys cows!
265 WHEFFES LŸSCANNAS
Lowena ha sansoleth
dhe berhennak beawta!
1940 Flouren a skentoleth
ha galosek in leawta
os wàr pùb oos,
a dhallath bÿs
may fen cofhÿs:
1945 A well corf ny glôwys cows!
ARTHÙR
266 Marhogyon flour,
welcùm i’m tir,
a veur onour
dhe why pùb eur
1950 mar tervynnowgh.
Saw mars eus fowt
aberth inowgh,
kyn fewgh mar haut,
ewgh mes a’m vu
1955 hag omdennowgh!
SEYTHVES LŸSCANNAS
267 Lowena dhywgh, a vytern,
hag onours dres an tasow!
Dha eskerens â dres spern
mara meryth yn fassow
1960 certan heb mar.
A pes serrys ha’th vodh terrys,
ny’th wortesa gwyls na whar!
ÊTHVES LŸSCANNAS
268 Lowena dhys, mytern stowt,
1965 in uhelder in dha sê!
Peb a’th wormel, nynj eus dowt,
hedre vo bÿs in y le.
Ha sur heb mar,
a pes serrys
1970 ha’th vodh terrys
ny’th wortesa gwyls na whar!
NAWVES LŸSCANNAS
269 Lowena dhys, a dasek,
gwarthevyas meur a gwlasow!
Ny veu dha bar, re Gasek,
1975 na ny’n gwelvyth lagasow
i’n bÿs hogen.
Mir yn garow
ha’n corf marow
rag euth a grop i’n grogen!
DEGVES LŸSCANNAS
270 1980 Lowena dhe’n rielha
pryns a allos ombrevy!
Re’n Tas a nev uhelha,
ny yller dha ankevy
i’n bÿs hogen.
1985 Mir yn garow
ha’n corf marow
rag euth a grop i’n grogen!
UNEGVES LŸSCANNAS
271 Lowena arâg nacyon
dhyso dres an re erel!
1990 In mesk oll an Cristonyon
nynj eus orthys rag peryl
ma’s an Emprour,
agan arlùth.
Henna forsôth
1995 dres peb a bew an onour!
DÊWDHEGVES LŸSCANNAS
272 Lowena dhys, mytern freth,
gwerrour fers ha galosek!
Ny wòn i’n bÿs pyw a’th feth,
den na best peswartrosek,
2000 ma’s an Emprour,
agan arlùth.
Henna forsôth
dres peb a bew an onour!
ARTHÙR
273 Per Noter Dam, byanvenu!
2005 Joy warnowgh ha rielder,
a vÿdh galant retenu
ha devedhys a bellder,
ha dhywgh grassow,
a ganhasow.
2010 Welcùm i’m gwlas,
agas messach mars yw vas!
KENSA LŸSCANNAS
[dhe’n vyternes]
[Yma dyw bythyonen ow fyllel.]
KENSA LŸSCANNAS
274 Henna yw gwir.
Wàr ow fordh hir,
pòr jentyl yw
2015 ha’y woos precyùs,
hag onorys
a veuva gwyw.
ARTHÙR
275 Ow sojet, kettep onen,
me a vynn, wàr ow leawta,
2020 ombarujy ahanan
dhe wesper gans beawta.
Dell owgh tus fur,
ordnowgh aragof uskys
peswar mytern cùrunys,
2025 gans cledhydhyow a owr pur,
276 in tôkyn me dhe fetha
ow eskerens in pùb tu
ha’m bos parys dhe sconya
pùb camm, der weres Jesu
2030 a’n prenas tynn.
Mundi tenenda ampla
pro quattuor acclinata.
Goev a wrelha er ow fynn!
AUGEL
[a’y sav]
277 Arlùth ker, dha arhadow
2035 a vÿdh gwrës ha’th worhemmyn.
Parys on dhe’th yêwnadow,
rag dha servya pùb termyn
gans rielder.
Dredhos yth on lowenhÿs;
2040 gallas dha laus dres an bÿs
bys i’n hêdhens in pellder!
ARTHÙR
278 Gwaityowgh gul agas devar!
Êns peswar mytern wordhy
dhe dhon arâg Gwynever
2045 dew gopel a gelemy,
dov gans pluv gwynn,
rag an vyternes rial
in tôkyn hy bos uvel
ha wheg ha teg hag elyn!
MYTERN NORGAGH
279 2050 Ny a wra, syra, forsôth
in hanow an Tas gwelha!
Ny glôwsyn cows a arlùth
in dann an howl rielha
agesowgh why.
2055 Deun dhe’n chapel
scon heb astel.
Parys on ny.
ARTHÙR
[Yma ev ow skynnya.]
280 Deun, ow amours ha’m cuvyon,
gans solas hag englynyon,
2060 ha merth ha melody wheg!
Dh’agan palas gwell yw dhyn
revertya gans canow teg
ha predery, ren Austyn,
a’gan gwayow.
2065 Nyns â ancof –
Goev Lûcy, re’m Tas a nev,
me a garsa dhodha ev
dysqwedhes unweyth pyw ov!
[Omma y coodh dhe’n rûth a vyterneth ha tus nôbyl clôsya warbarth. Yma Arthùr ow teweheles dh’y balas.]
CADOR
Pòr barys yw dha socours.
2070 Na dhyglon, saw dha onours,
dell os mytern heb parow!
ARTHÙR
Na wrav, ow jentyl amours –
gwell yw gena bos marow!
WHEFFES LŸSCANNAS
281 Crows Crist, benedicite!
2075 Pan rowtya eus gans Arthùr!
Me a grÿs bos nîcyta
ha gockyneth dhe’n Emprour
mos dh'y serry.
Gallas mar stowt,
2080 erbynn y rowt
ny vedh mab den gorgerry!
KENSA LŸSCANNAS
282 Deun dhe glôwes y rêson
rag an maters govynnys.
Pòr cas yth yw an sêson
2085 may fÿdh corden istynys
a’n maglenha!
SEYTHVES LŸSCANNAS
Deun abarth Duw,
saw rag own gu
na gôwsyn ny a henna!
KENSA LŸSCANNAS
283 2090 Hail, semly syr on yor towr!
Salve dhe’n sal yn tien!
Me a lever, arlùth flour,
orth ow bodh gyllys vien
gans gorthyp dhe’n gwelha gour
2095 bythqweth a wyscas lien,
na darsowgh ny.
ARTHÙR
[a’y sav]
Duw re’th wella mes a’y dorn!
Syns thow wylt so hastely gon,
me a worthyp dhys defry.
SECÙND LŸSCANNAS
284 2100 Me a garsa yn tefry
cafos gorthyp yn certan
ha wàr an trubyt manly,
yw tremil buns i’n bledhen,
a vo gwrÿs dhyn.
2105 A henna kemerowgh cur,
rag ow arlùth ny vynn sur
bones helha dhe aswon.
Bledhenhow on
(gu!) heb cùntell
2110 yn tiogel
saw stoppys gwynn.
ARTHÙR
285 Lavar dhe’th arlùth, cosyn,
me re leverys heb flows:
Rag an trubyt a wovyn,
2115 na goodh na hen wàr nebes oos
dhe’n stât a Rom
ma’s y benn ev dybennys.
Mar gooth pàn yw govynnys,
me a’n danvon dhy iwys,
2120 by the dredful day of dom!
286 Eâ, bys vycken
nyns â na hen
rag Breten Veur
dhe’th arlùth mas.
2125 Gwra derivas
henna mar teur.
287 Ny wortheba’ dhodha
tùchyng dhe’n qwestyons erel
bys may tanvanho dhymma,
2130 py wàr ganow leverel,
in erbers i’n pow adro
an lynas yn tiogel
prag y tevons
heb den vÿth dh’aga gonys,
2135 saw rag own bos somonys.
An Romans a vÿdh westys,
omstorvya pàn na alhons!
SECÙND LŸSCANNAS
288 Syr king, dar ny vynnowgh why
(leverowgh expedient!)
2140 ry ken gorthyp dhe Lûcy
ha bones moy obedyent
ès indella?
ARTHÙR
[a’y eseth]
Na vanna’, heb dha dùlla!
Rag henna na gampolh e:
2145 te a’n kev rag an gwelha!
[Oll an meyny a wra sevel in bàn.]
ÊTHVES LŸSCANNAS
289 Ev a vÿdh gweth,
re Chrystys wel!
Dha geryow freth
yn tiogel
2150 a’th set in nans.
Pàn y’s clôwo
Lûcy mar dhu,
poos vÿdh ganso.
Ny’th gas a’th vew,
2155 re’n Sperys Sans!
ARTHÙR
[a’y sav in maner turont]
290 Ass ov engrys!
Dhe ves omden!
Py re’n Drynjys
scattyaf dha benn
2160 ha’th coloven
dhyworth dha scoodh
gans dha gonha
kepar ha goodh,
te mab hora,
2165 tebel-voren!
[Omma Arthùr a wra esedha. Oll an meyny a vÿdh a’ga sav. Ena yma an lÿscanasow ow codha wàr benn dêwlin rag euth.]
NAWVES LŸSCANNAS
291 Arlùth wordhy,
na vÿdh garow:
ny côwsyn ny
mès lavarow!
2170 Canhasow on
ragdanvenys
gans geryow sÿth.
Pàn yns ùttrys
ny dalons pÿth,
2175 so mot y gon!
ARTHÙR
[a’y eseth]
292 Ny wrug Lûcy
furneth iwys.
Meur a foly
a prederys,
2180 mos dhe’m serry.
Ev ha’y huneth
awos y grê,
re’n Cristoneth,
ny yll nefra
2185 ow dyscudhy!
KENSA LŸSCANNAS
293 Valeatis,
rex Arthure,
libertatis
qui future
2190 memor estis.
ARTHÙR
[a’y sav]
Bona vita
vobis, chari,
ha dedhyow dâ
bys venary
2195 in honestis.
[Omma yth yw an tent degës hag ena yma ow powes.]
DEGVES LŸSCANNAS
[wàr an fordh]
294 Arlùth Crist dh’agan dyfen
i’n dyweth na vynn cudhys!
An negycyow yw vylen,
na vÿdh nefra dewedhys
2200 heb arholas.
A Dhuw, gu dhe ny pàn veun
(crev yw pàn sorha yn leun)
gans Arthùr tynn defolys!
KENSA LŸSCANNAS
295 Gas cres, rag sham!
2205 Gwyw os dhe vlam,
rag nynj yw vas.
Sur yth yw glew
a omdheg gwyw.
Dha lewdnes gas,
2210 rag meth an bÿs!
Agan escar
whath a dhrogfar
ha’y wooth a vÿdh iselhÿs.
296 Salve, salus seculi,
2215 Emprour wordhy in pùb plâss!
Sicut splendor speculi
ys the fernys of yor fas,
sheining so bright!
EMPROUR LÛCY
Welcùm pàn owgh devedhys!
2220 Ny goodh dhywgh bos keredhys
whyl ye be swynys so light.
Pan nowodhow, pan gwystlow
eus genowgh why a’n cost west?
Mars yw bern dhys an whedhlow,
2225 wold i wer now at my rest!
Leverowgh scon:
A vynn ev bones gostyth
dhymmo vy kepar dell goodh,
ha chastya y golon?
KENSA LŸSCANNAS
298 2230 Na vynn, ow arlùth heb nàm,
awos merwel der an cledha!
Yth esowgh why ow cul camm
dhodho ev sur, y’medha.
Wàr ow fordh hir
2235 ha re’m Arlùth a’m pernas,
dhyn ny ev a leverys
y vos gwiryak i’th empîr.
299 Mir, ow codros i’m sêsya!
In neb dedhyow eus ow tos
2240 settys rag dh’agan dysêsya
me a wor dhe wir y vos,
ha pryns heb par
yw ev ha meur dhe braisya
dres seul a welys heb mar.
EMPROUR LÛCY
2244b Owt, owt, owt, owt, owt!
2245 300 Pandr’ota te indar fol,
pàn y’n praisyth araga?
By my soul, nynj êth dhe goll
mewgh a rosa dhe dhêga.
Omden dhe ves,
2250 rag own cafos wàr an poll
a by’hen y whreta ges!
301 Marhogyon, leverowgh why
pan worshyp, er agas fÿdh,
a wodhya Arthùr dhe ry
2255 rag an trubyt soladhÿdh
a stoppyas ev?
Res yw dhodha y dhascor,
awos y nerth ha’y wlascor,
mar mynn bêwa in dann nev!
KENSA LŸSCANNAS
302 2260 Syr, na vedhowgh gockyhÿs!
Nâ, omjeryowgh bytteweth.
An trubyt pàn veu tùchys,
y worthyp o tynn ha freth,
hag ev garow
2265 hag owth avowa forsôth
a’y wlascor trubyt na goodh,
ma’s agas penn, ow arlùth.
Henna o y lavarow,
303 ha der rêson ha drefen
2270 y vos mar gooth govynnys,
ev a leverys efan
y fedhowgh why dybennys
dh’y aqwytya.
Na gwell gorthyp ny’gan beu,
2275 me a’th warn, so mot i the,
kyn fynhes ow andîtya.
EMPROUR
2276b Owt, owt, owt, owt, owt!
304 A Dhuw, gohy ow holon,
ma’s me a’n darvyth dhe kyns,
y vos assys wàr an tron!
2280 In despît in kig y dhens
mara’n metya’,
an rebel – gu!
ha fâls dell yw! –
me a’n dial heb lettya.
305 2285 Dar ny worthebys Minrew
prag y foldras ow cosyns
ha sùbjectya neb a bew
ow thir? Re’n jeffa tristans
an tellek-was,
2290 kyn fe an jowl in y benn!
Ass yw coth y’n gorfensen
a’n caffen arâg ow fâss!
DÊWDHEGVES LŸSCANNAS
306 Nynj yw y dowl gortheby
dhywgh namoy a’gas maters,
2295 mès ‘praga i’gas kerthow why
y tev lynas in erbers
heb gonys vëth?’
Y geryow ev yw henna
ha sur ny vynn omdenna
2300 awos own a gorholeth.
EMPROUR LÛCY
2300b Owt, owt, owt, owt, owt, owt! Harow!
307 A Dhuw, danvon anfujy
wàr an raf glavorak-na!
Mollath Crist ha’m trevyjy
wàr gorf Arthùr, mab an pla,
2305 gejys a’y vew!
Me a’n hedh in mes a’y neyth:
ny allaf godha’ eryeth.
Yma ow skesy, re Duw!
308 Kyn kemerys castylly
2310 ha’m lu ervys a vÿdh pâls,
me a’m beus ow eskelly:
bÿth ny falla’ vy, an fâls
orth y holya
dres tenwyn ha menydhyow.
2315 Ev a velyk an dedhyow
may tallethyf y folya!
SECÙND LŸSCANNAS
309 Ow holon a vÿdh in crèn
pàn vo côwsys a’y hanow.
Ev yw an bolta mab den
2320 a gampoller gans ganow.
Sur heb keles
yn serrys neb a’n gwelha
ny’n dydheursa pyth elha
wàr ambos y woheles!
TRESSA LŸSCANNAS
310 2325 Pàn leverys agan cûr
a’gas negycyow dhodha,
kynth on corfow dâ ha fur,
an mir ha’n wel anodha a’gan telly.
2330 Y wevlow ha’y lagasow
ha’y cowntnans o mar fassow
mayth ejon owth omgelly
oll clamderek,
wàr agan glin in unn stras
2335 pòr bliant ow pejy grâss,
a’gan bêwnans awhêrek!
EMPROUR
2336b Owt, owt, owt, owt, owt, owt, owt!
311 A traitours, re’gas bo spit
kemmys orth ow duwhanhe!
Ow holon yw crackys qwit
2340 drefen why dh’y lowenhe
der lewd omdhon,
ha gans henna y wormel.
Ewgh a’m golok in neb toll!
An gwelha ahanowgh oll,
3245 re gorf Duw, ny dal faven!
312 Moghhës ow fienasow,
ma ow holon ow qwana!
Messejer, penn canhasow,
dewgh rag in unn dhiena!
2350 Kê soth ha north
ha gwra cry crev in pùb cost,
ow socours may teffons tost
ajy dhe vis in unn lost.
Fysten! Na let! Kê a’th fordh!
313 2355 Gwait gwarnya mytern Mêdes
ha mytern Grêk maga sur
may fôns gena desempys,
rag otham eus a dus fur
dhymm dres pùptra.
2360 Inwedh, gwarn ow senatours,
kepar dell yns ow amours,
may teffons dhèm i’n torn-ma!
[Ena ymowns an lÿscanasow owth omdenna ha’n vyterneth a wra ombarujy.]
[KENSA] MESSEJER
314 Onour dhe’m arlùth rial!
Ny res dhys ow conjùrya!
2365 Bost yw gena ha fest màl
i’th negycyow lavurya.
Syr, farwèl!
Syglôwens pobel adro,
in nerth corf kemmys a vo,
2370 in arvow res yw dhodho
hastya dhe’m arlùth uhel!
315 Bedhowgh gansa kyn penn mis!
An gorhemmyn yw henna,
ha res yw gul y dhevîs
2375 wàr bain cregy ha tenna.
Ny dal bos gorth!
Rag provia dewas ha boos,
harlych robbyowgh yonk ha loos,
myns a gyffowgh wàr an fordh!
BOCÙS, MYTERN AN MÊDES
316 2380 Pax nunc, prelyatores,
prynsys, dûkys, marhogyon,
autem debiliores,
rag hastys ov i’m colon
kynth oma pith
2385 ha trewhelyk i’m dêdys.
Eâ, Bocùs, mytern Mêdes,
yw ow hanow, gorrowgh with!
KENSA MESSEJER
317 Ave patri eterno!
Lûcy a’gas dynerhys
2390 ut es potens in bono,
saw y golon yw cudhys
rag galarow.
Arthùr a vynn y vetya
in hast ha’y oversettya
2395 ev re dos in ger marow.
BOCÙS, MYTERN AN MÊDES
318 Canhas, welcùm os certan:
Lûcy ys lord of honor!
An rybot mytern Breten,
dhodha ev ny wra dolour.
2400 Dhe’n jaudyn fy!
Heb let me â dhe’m gwelha.
Dhe’n mernans ernag elha,
y escar ny dheu dhe’m chy!
KENSA MESSEJER
319 Henna yw côwsys garow
2405 hag a golon stowt pòr wir.
Ny gefyr agas parow
in dann howl in mor na tir.
Syr, farwèl!
BOCÙS, MYTERN AN MÊDES
Farwèl, canhas plegadow!
2410 Lavar dhe’m tas caradow:
me a’n west ha kê napell!
[Omma yma mytern ow skynnya.]
EPYSTROFÙS, MYTERN AN GRÊKYS
320 Sileat omnis vivus,
Latinus atque Grecus.
Conticeat nativus,
2415 Argus, luscus et cecus
ha gwyls ha whar!
Mytern Grêss o’vy i’m tour,
Epystrofùs, body flour.
In dann an howl ny’m beus par!
KENSA MESSEJER
321 2420 Lowena dhys, a vytern!
Ow arlùth a’th tynerhys.
Gallas garow avell spern!
In oll hast ev a’th pejys
a dhos dhodha.
2425 Yn medh Arthùr yma gwir
dhodha ev in y empîr
mar kyll in deg dhywortha.
EPYSTROFÙS, MYTYRN AN GRÊKYS
322 Welcùm oja, Gardyben!
Ny dhowtyaf an nowodhow.
2430 An Vretons me a dhyben
in kerdh, unn maner ha godhow.
Gas vy hag y,
ha gwarn ow arlùth garow:
y escar a vÿdh marow
2435 ha tùchys kepar ha ky!
KENSA MESSEJER
323 Henna yw côwsys efan
hag a golon dyspùyssant.
Me a vynn mos ahanan.
Dell owgh mytern sùfusant,
2440 na vedhowgh pell!
EPYSTROFÙS, MYTYRN AN GRÊKYS
Me â dhe’m arlùth wàr nùk.
Ny’m let naneyl lanow na crug.
Canhas, farwèl!
KENSA SENATOUR
324 Pes, seniors, par tout la terre!
2445 Peys yet i hot, rygh and powr!
A’gas bêwnans mars owgh ker,
syglôwowgh orth senatour!
Ne dites moet!
Dûk Borgayn, awos y frap,
2450 ny yll porhel dhymmo scap’ –
orth ow nôbyl ny spen grôt!
KENSA MESSEJER
325 Ave, senator,
ut imperator
sedens in trono!
2455 Deus confirmet
vos et conservet
in omni bono.
KENSA SENATOUR
326 Welcùm, canhas ker!
Pan gerdh ha pan ger?
2460 How faryth my lord?
Mara’n cudhys den,
re’m fay, ev a’n pren.
Ny’n gwith nerth nag ord!
KENSA MESSEJER
327 Gwrug mytern Breten
2465 gans ganow efan,
re’n gog, y vos tynn
ha dos in y dir
rag govyn neb gwir
ha’y dhyswul avàn!
KENSA SENATOUR
328 2470 Owt wàr an môlak!
Ny vÿdh cosolek
goth in ow body,
na ny vetyaf boos,
erna welaf goos
2475 a’n penn [dystodhy].
KENSA MESSEJER
329 Farwèl, sovran mas!
An uhelha Tas
roy dhe why gul dâ!
A Dhuw, ass yw coll
2480 a’gan arlùth oll
in gosyth mars â!
KENSA SENATOUR
330 Nag â, na borth dowt!
Nynj eus den mar stowt
a virha der hot:
2485 na’n gwren ny pòr dam!
Na dhowtyens rag sham
na Kernow na Scot.
[Omma yma senatour ow skynnya.]
SECÙND SENATOUR
331 Pax omnes murmurantes!
Syglôwowgh pàn viv ow cows!
2490 Estote ut infantes –
me a noweth aga fows,
pynag na dew.
In Rom me yw senatour
acôntys an gwelha gour
2495 eus a’m ehen hedhyw bew!
KENSA MESSEJER
332 Beal syr, Du don vous bonjor,
moun senior, re’n prydyth mort!
Kepar dell owgh y socour,
why a dheu hag a’n confort,
2500 lies y ras.
Clâv yw y golon, soweth!
Arthùr Kernow, mytern freth,
a vynn orta senjy cas.
[Arthùr ow arlùth Gernow]
SECÙND SENATOUR
333 Bienvenu, canhas sauns peer!
2505 Dhe’m arlùth uskys yth av.
Vÿth na berthens neb awhêr:
penn Arthùr a vÿdh pòr glâv
ha’y esely!
Orthyn ny ny yll settya:
2510 ny a’n dyvyn heb lettya,
nefra na’n sawya ely.
KENSA MESSEJER
334 I tak leve, moun amy:
prÿs yw dhymmo fystena.
An fordh welha tôwlowgh why
2515 Arthùr rag y worlena.
Re’n jeffa gu!
Mar kyll gul y volenta,
nyns eus dhymm joy ow pêwa.
Fatell vÿdh, elhas, a Dhuw?
SECÙND MESSEJER
335 2520 Canhas jentyl, na borth dowt:
awos Arthùr ny a rowt!
[Omma yma an senatour ow skynnya dhe Lûcy.]
KENSA MESSEJER
336 Salve, salus populi,
gloryus lord ful of great myght!
Pulcher flos, decus mundi,
2525 i can tell you the clen ryght,
Duw dùstuny.
An vyterneth pàr govyn
a neyj dhyjo dres tenwyn
ha’th socours oll, pùb huny.
EMPROUR LÛCY
337 2530 Welcùm os, flour canhasow,
welcùm milweyth, re’m ena!
Gormolys dhys ha grassow
ha wàr dha gorf lowena,
joy hag awen!
2535 Arthùr a ver’w mar harlot
avell fâls Jûdas Scaryot,
a omgrogas orth scawen!
BOCÙS, MYTERN AN MÊDES
338 Beal syr, Du don vous bonjor:
nolite contristari!
2540 In dann an howl nynj eus gour
a’gas feth bys venary.
Fete bona chere:
vÿth na dhowt Arthùr dhe grog
ny a’n deg, munys ha [mog],
2545 re’m Arlùth a’n pernas ker!
EPYSTROFÙS
339 Lowena dhe’m arlùth stowt,
galosek dres seul a veu!
Dha eskerens ny a glowt:
y a’n pren unn jÿdh a dheu!
2550 Fete bona chere:
vÿth na dhowt Arthùr dhe grog
ny a’n deg, munys ha [mog],
re’n Arlùth a’n prenas ker!
KENSA SENATOUR
340 Lowena dhe’m arlùth freth,
2555 galosek dres tus an bÿs!
In ow holon tynn rej êth
dha vos kemmys duwhanhÿs.
Wàr ow leawta,
dha escar a’n jevyth pow’s.
2560 Me a vedh dhe why y gows
a’n gwel ny dhe wil sowta.
SECÙND SENATOUR
341 Lowena dhe why ha ras,
hag onour ha beawta!
Deg mil lowena dhe’m tas,
2565 dell yw meur dhe reawta!
Wàr ow leawta,
dha escar a’n jevyth pow’s.
Me a vedh dhe why y gows
a’n gwel ny dhe wil sowta.
EMPROUR
342 2570 Welcùm owgh, arlydhy mas,
ha Duw re dhanvona ras
warnowgh in kettep huny!
Why a’m soker in pùb câss
hag a’m confort, dhe Dhuw grâss,
2575 kepar dell vynnaf yêwny.
Arthùr, pryck bost,
a’n prenvyth tost
ha whath pelha
yn sur ny a’n dialha.
SERTORY, MYTERN LYBY
343 2580 Lowena dhe flour an bÿs!
Elhas dha vos duwhanhÿs!
Iselder brâs yw gena:
neb na vynn gul bodh dha vrÿs
mar ny vedha dielhys,
2585 bynnar re’m bo lowena
hedre ven bew.
Me, Sertory,
mytern Lyby,
a res dhredho gans ow guw!
EXCERCÊS, MYTERN AN ITÙRYANS
[secùnd mytern]
344 2590 Lowena dhys, Ser Lûcy,
ow arlùth emprour wordhy!
Me re deuth dhys gans an ger:
dha soj’ys ha’th wostyth on.
Bÿdh lowenhës dha golon:
2595 a’th escar na borth awhêr,
arlùth wordhy!
Me, Excercês,
yw gwerrour fers
ha mytern in Itùry.
ALFATYMA, MYTERN SPAYN
[tressa mytern]
345 2600 Hail dhe why ha lowena!
Ny re deuth dhywgh, re’m ena,
dha wostyth a’n gwlasow pell,
Arthùr rag y dhyvynya!
Ev a ver’w kyn tremena.
2605 Kyn fe vÿth mar veur y nell,
ny scap, re’m penn!
Eâ, trystyowgh dhyn,
me, Alfatyn,
mytern Spayn, a’n deg dhe’n sen!
MYCYPSA, MYTERN BABYLON
[peswora mytern]
346 2610 Lowena dhe’m arlùth mas!
Ny re deuth a lies gwlas
pàn glôwsyn dha vos serrys,
gena jy rag senjy cas.
Penn dha escar, ren ow thas,
2615 in oll hast a vÿdh terrys
der vrâs colon.
Me, Mycypsa,
yw gwerryor dâ,
ha mytern in Babylon!
PANDRASYS, MYTERN AN EJYPTYONS
[pympes mytern]
347 2620 Lowena dhe’m arlùth flour!
Na berthowgh cudh na dolour:
Arthùr a’n jevyth anken
ha golies na’n docka troos
ny a’n gas kilgorf ha coos,
2625 anodha kentel falhen.
Me, Pendrasys,
yw den desîn,
gwerryor fers tynn,
mytern Ejyp milpreves!
HYRTACY, MYTERN AN PARTYS
[wheffes mytern]
348 2630 Lowena dhe’m arlùth ker:
bÿdh lowen ha dâ dha cher!
Ny re deuth a’gan gwlasow
dhe jy in socour rial
mayth hylly tôwlel dial
2635 wàr dha escar yn fassow.
Me, Hyrtacy,
mytern Partys,
a vedh iwys
orth Arthùr, an fâls brathky!
EMPROUR
349 2640 Welcùm os, Mytern Partys,
ha Mytern Ejyp kefrÿs!
Welcùm, Mytern Babylon!
Welcùm, Mytern Spayn defry!
Welcùm, Mytern Itùry
2645 hag inwedh Mytern Lyby!
Welcùm in cres ow holon!
MÙSTENSOUR, MYTERN AN AFRYCANS
[seythves mytern]
350 Lowena ha beawtys
dhe’m arlùth jentyl, cortes!
Rag dha onours ny re deuth:
2650 gas vy hag Arthùr Gernow!
Me a’n dorn gans ow dornow
may clamderha rag êwn euth,
re’n Sperys Sans!
Me Mùstensour
2655 an tebel-gour
ov, mytern in Afrycans.
IPOLYT, DÛK CRETH
[kensa dûk]
351 Lowena hag onours tew
dhe’m arlùth dres seul eus bew!
Ny res dhywgh bos duwhenyk
2660 awos lavarow drog-den.
Neb a’th cudhys a’n tynbren,
may welly an ankenek.
Me, Ipolyt,
dûk Creth, heb fall
2665 gans bones màl
wàr y vody a wra spit!
EDHION, DÛK BOECY
[secùnd dûk]
352 Lowena ha rielder
hag onour brâs in pellder
dhe’m arlùth dres pùb huny!
2670 Der vodh Duw i’n uhelder
dhe’th escar gwren iselder,
kepar dell vynnyth yêwny.
Me, Edhion,
dûk Boecy,
2675 wàr dha enmy
a res gans leundevôcyon!
TEWDAR, DÛK FRYJY
[tressa dûk]
353 Lowena ha leunyêhes
dhe’m arlùth ha gormolys
dres kenyver eus genys!
2680 Dha escar gans weres Duw
aragos a’n jevyth gu
der y golon stykennys,
rag me, Tewdar,
dûk Fryjy sur,
2685 kyn fena dur,
a vynn delay gans an cur!
EVANDER, DÛK SYRY
[peswores dûk]
354 Onester ha potesta
ha roweth ha dynyta
dh’agan arlùth pùb sêson!
2690 An tellek Arthùr, re’n Tas,
a vÿdh boos dhe’n bryny brâs
rag y frappys dyrêson.
Me, Evander,
dûk Syry, a’n dialha!
2695 Re’n Tas a’n nev uhelha,
me a’n helgh i’n efander!
POLYTETÊS, DÛK BYTYNY
355 Lowena dh’agan sovran!
Dell os arlùth crev ha gwann,
dha wostyth on devedhys.
2700 Neb a’th cudhys yn certan
a vëdh goev er y rann!
Aragos y fëdh ledhys,
rag an pylf prowt
re’m cudhys vy,
2705 dûk Bytyny,
Polytetês, gwerryor stowt!
EMPROUR
356 Welcùm, arlydhy gwlasow!
Gormolys dhywgh ha grassow,
rag why a’m car, me a wel.
2710 Arthùr a gell y rasow
in spit in y lagasow.
Me a’m bÿdh an lorgh ha’n bel
oll dhe’m talent.
Fers ov ha lymm
2715 ha, socours grym,
assa allaf bos galant!
357 Rex Araby ha Saba,
Rex Tharsys hag Insule
ha lies mytern yma
2720 a dhothya dhymmo wharê
yn sur heb mar,
a pe danvenys dhedha
rag dyswruthyl der cledha
an anfujyk fâls na’m car!
BOCÙS
358 2725 Lowr o’ny, by Godys arm,
ha henna why a welvyth!
Dhe’n molothak ny a jarm
mar trig uhon uhelneth.
Awos y nell,
2730 kyn fe an jowl wàr y scoodh,
ny a’n dywoos avel goodh,
in despît dh’y gerens pell!
EMPROUR
359 Yth owgh ow nerth ha’m socours,
kepar dell owgh ow amours:
2735 wor’tu ha Frynk fystenyn!
Mar teu Arthùr mes a’y wlas,
ev a’n kev na ve va vas.
Ena ny a’n dierbyn!
EPYSTROFÙS
Deun ha ny vennyn lettya
2740 erna ylhyn y vetya!
[Omma yma ev ow skynnya hag y a wra dos bys in Frynk.]
ARTHÙR
360 Ow spows jentyl, Gwynever,
mos dhe’n batel me a vynn.
Gwait may whrylhy dha dhevar,
gordhuwherow ha myttyn.
2745 Gweth vy i’th cov
ha’m noy a wra dha rêwlya.
Duw roy dhywgh gul onesta.
Mos a wrav; ny wòn a dhov.
[Omma yma Arthùr ow skynnya gans oll y soudoryon ha’n baner ow mos dhyragtho.]
[Omma yma ev owth amma dhe’n vyternes.]
MYTERNES
361 A Duw, ass ov morethak
2750 ow honen kyn lavara’!
Me a yll bos hirethek
pàn â moyha a gara’
mar bell a’n pow,
ha na’m kych dhyrag para
2755 ow arlùth meur heb cara.
Elhas, dhymm y fÿdh guow!
362 An Duw a formyas pùptra,
re’n droy dhymmo in poynt dâ!
MODRETH an noy
363 Â, ow arlodhes kerha,
2760 a’m ôwnter na borth awhêr!
A’y gavow a brederha
nefra ny vÿdh dâ y jer;
na vÿdh pòr wir.
Kynth â ow ôwnter abell,
2765 an nowodhow a vÿdh gwell
ha gortos dâ nynj yw hir!
ARTHÙR
364 Epscobow mas,
abarth an Tas,
ewgh dh’agas pow.
2770 Me â dhe’n gas.
Duw, meur y ras,
roy dhèm gallos gul ow frow!
KENSA EPSCOP
Crist, Arlùth nev,
a clôw dha lev
2775 ha’th pejadow.
Dhe dre yth en
hag y pejyn
ragos dhe Dhuw caradow.
[Omma yma an epscobow ow skynnya.]
ARTHÙR
365 Te â dhe Vreten, Modreth,
2780 gans an vyternes heb let!
Govern an wlas
ha dhe onester omset,
i’n dyweth may ’festa grâss.
MODRETH
Dha worhemmyn a vÿdh gwrÿs
2785 pòr manyfest lowenhÿs,
ow ôwnter ker, ren ow thas!
ARTHÙR
[wàr an fordh]
366 Lemmyn, ow gwerrours gwelha,
deun ahanan in unn rowt
gans gweres Duw uhelha!
2790 A’y lavarow seul yw stowt
my a’n gwra clor,
rag ev a ver’w, nynj eus dowt,
mar pÿdh kevys ugh an dor.
EMPROUR LÛCY
367 Yma Arthùr devedhys
2795 ha ny gansa canfedhys.
In rag degowgh ow baner,
may halla bos deglenys,
hag ev ha’y bobel kefrÿs,
kepar dell yw an vaner!
[Omma yma an baner owth avauncya.]
368 2800 Ow gwerrours dâ ha wordhy,
prederowgh a’gas huneth,
avell tus dell wrussons y
sùbjectya oll Cristoneth.
Yth en inwedh,
2805 ha deun coth wàr an Vretons
ha prosternyn an felons
dhe’n mernans, dyhow ha cledh!
ARTHÙR
369 Merowgh ple ma an Romans
ow settya ragow’ mernans,
2810 peswar cans mil in unn keur!
Maria, Myternes nev,
gwra dhymm socour! Clôw ow lev,
dell yw ow threst warnas meur.
Pÿs dha Vab ras
2815 hedhyw ma’m biv an vyctory.
Maria, mamm a vercy,
clôw vy dell os benyn vas!
370 Ow socours dâ ha’m cosyns,
prederowgh a’gas tasow;
2820 trystyowgh in Duw hag i’n sens;
dysqwedhowgh agas rasow
wàr an hanter-tus mar tynn,
gans weres Crist, re’m dyhow!
Me a dyvyn dhe drehow
2825 myns a dheffa er ow fynn!
[Omma y a wra omlath hag yma Lûcy, gweskys gans neb unn lans, ow codha yn farow.]
EMPROUR
371 Owt, marow ov sur heb nàm!
Maria, an gwelha mamm,
in cheryta ragof pÿs
ma’m bo gevyans oll a’m camm.
2830 Crist, ow Arlùth, dhyso jam’
me a gemmyn ow sperys!
ARTHÙR
372 Marow yw Lûcy heb gil
ha’y werrours in kettep mil,
ma’s an cowars re scappyas!
2835 Jesu, kemmer y ena
ha graunt dhodha lowena:
gans dha woos te a’n pernas.
373 Ow canhas ker, kê dhejy
bys in Rom gans penn Lûcy
2840 ha por hardh dhe’n senatours
trybût Breten present e
in dyscharj dhymmo nefra
ha dhe oll ow sùccessours!
SECÙND MESSEJER
374 Ow arlùth dâ,
2845 agas negys
sur me a’n gwra
adhesempys.
Na borth awhêr,
rag dres pùptra
2850 eus wàr an bÿs
me a garsa
gul bodh dha vrÿs,
ow arlùth ker!
[Ow leverel dhe beswar senatour a’n Romans:]
375 Chif an cyta
2855 aberth i’th tour,
dhys lowena!
Mytern Arthùr
a’th tynerhys
ha dhys gena
2860 penn Syr Lûcy,
wàr ow ena,
rag degevy
yw danvenys!
376 An penn algat,
2865 kyn fe dolours,
dhe oll an stât
a’n senatours
yw danvenys.
Trybût na hen
2870 nynj eus, bÿdh sur,
bys i’n Gorfen
dhyworth Arthùr
ha’y sùccessours, me a grÿs!
PESWAR SENATOUR A’N ROMANS
377 Elhas, elhas,
2875 bones marow
neb o mar vrâs,
corf heb parow,
Emprour Lûcy!
Saw bytegyns,
2880 an gu dell wor,
Crist, penn an sens,
re bo socour
pùb eur dhyn ny!
SECÙND MESSEJER
378 Genowgh farwèl,
2885 gour jentyl mas!
Ny dal bos pell
ow [kefrowhas],
so mot y go.
Crist, meur y nell,
2890 Duw leun a ras,
re’gas gwitho!
SENATOUR
379 Farwèl, re’m fer,
ow cosyn wheg!
Canhas sauns per
2895 dres pùb mab Grêk
os hag elyn.
Banath Synt Clair
ha Synt Ia
ha Jesus ker,
2900 mab Maria,
in dha gerhyn!
380 An arlydhy,
kepar dell goodh,
a dheu defry
2905 penn ow arlùth
dh’y anterya
gans melody
ha meur wordhyans,
emprour wordhy
2910 in y vêwnans
par dell o va.
SECÙND MESSEJER
381 Arlùth rial,
dhys beawta!
Gwrÿs yw sotel,
2915 wàr ow leawta,
dha arhadow.
[Powes cot, hag ev a wra mos bys in tent Kay.]
ARTHÙR A canhas mas,
dâ re fary,
ha dhys meur grâss
2920 bys venary,
a caradow!
MODRETH
[in palas Arthùr]
382 Arlodhes ker,
meur yw ow cher
dhe why heb mar:
2925 me a’gas car
deg-milblek moy ès ow mamm!
Mar ny vedha’
genowgh why prov,
ny wòn a wrav.
2930 Ny lowenhaf
in ow dedhyow nefra lamm!
MYTERNES
383 Gas dha bîthas,
rag nynj yw vas.
Ny’m gwreth dha sergh,
2935 orth lostow margh
dres an pow kyn fen tennys!
Nynj yw ow thowl
servya an jowl.
Le yw gena,
2940 wàr ow ena,
gans cledha bos dybennys!
MODRETH
384 Der gerenja,
flour hy hynsa,
galsof yn clâv.
2945 Ny wòn a wrav
rag painys ha calatter!
Ow yêwnadow,
a garadow,
yw mos genes,
2950 flour benegys,
dhe’th scovva in pryvetter.
MYTERNES
385 Dha lewd desîr
a’m cudh pòr wir.
Na gampoll e!
2955 Ny dal tùlla
Arthùr, agan arlùth flour.
Nynj yw devar;
na gows euver!
A den, bÿdh war –
2960 dhymmo heb mar,
te drog-den, ny vedhyth gour!
MODRETH
386 Elhas, a Dhuw!
Elhas ha gu!
Tròm-galarow
2965 a’m gwra marow
ha’m dyweth genef yma!
Ny debra’ boos
na ny’m deg troos,
ny wrav pòr wir.
2970 Kerensa hir,
wàr ow fay, yw euver dra!
MYTERNES
387 Govy dha vos ow cudhy!
Mar callaf dha rûthy
der kerensa heb gul tros,
2975 te a yll ow [degludhy]
ha dha gavow dyscudhy,
pàn vynhy, in tyller clos.
MODRETH
388 A Duw uhel, gwynn ow bÿs!
Ow holon yw lowenhÿs:
2980 ny allaf y amôntya!
Arlodhes, gwynn avell gwrÿs,
deun dhe’n chambour, me a’th pÿs,
may hyllyn omacowntya!
MYTERNES
389 Dha vodh a wrav, re’m peryl!
2985 Lemmyn, benenes jentyl,
ewgh dewhans dhe’n erberow,
dell owgh sley ha trewesy,
ha cùntellowgh yn fysy
erbys rag guthyl dowrow.
KENSA MAGHTETH
390 2990 Ow arlodhes, kyns ès nos
ny a wra dhe why dowr ros,
galonow, re Vab an sens,
hag a with in keladow
dha obereth casadow.
2995 Duw a’n aswon bytegyns!
[Yma an vowes ow skynnya.]
SECÙND MAGHTETH
[i’n plain]
391 Anvenowgh a vo gwelys
dystowgh y fÿdh ankevys,
re’m Arlùth Duw!
Me a wel henna prevys
3000 gans Gwynever, er hy gu!
TRESSA MAGHTETH
392 Lewd yma owth ombrevy
mar goth pàn wra ankevy
pryns mar rial.
Hy a chauns hy [astrevy]
3005 orth meth ha cas ha dial!
MODRETH
[dewhelys dhe’n sal]
393 Wàr ow leawta, Gwynever,
me a vynn gul ow devar
hag in Breten bos mytern.
Re Crist, Arlùth uhelha,
3010 me a vynn gul indella,
gans ow ôwnter kyn fe bern!
MYTERNES
394 Ow amour, danvenowgh why
ytho warlergh arlydhy,
may hallowgh bos cùrunys.
MODRETH
3015 In ketella me a vynn
kefrÿs dres sëgh ha dres lynn.
Canhas, deus rag desempys!
KENSA MESSEJER
395 Salve, pater Modrede,
lowena dhe’m arlùth stowt!
3020 As i am iwis in deed,
yor commaund with grete speed
a vÿdh gwrÿs – na berthowgh dowt!
MODRETH
396 Kê bys i’n epscop yn scon,
dell os sotel hag uskys,
3025 ha lavar me dhe dhanvon,
dell y’n caraf in colon,
may teffa dhymm desempys.
KENSA MESSEJER
397 Me a wra, syra, pòr wir:
ny’m let glaw na tarennys!
3030 Sotel a wrav dha dhesîr,
kyn fe an fordhow mar hir.
Scav o’vy ha sowenys.
[An messejer a wra mos dhe’n epscop, ow leverel:]
398 My Lord, God save you in se!
Notre Dam don vous bonjor!
3035 Danvenys dhywgh me re beu:
bys i’m arlùth why a dheu
dhe gows orta in y dour!
KENSA EPSCOP
399 Welcùm, canhas, re Jowan!
How faryth our lord Modreth?
3040 Ywa yagh? Ywa lowen?
Me â dhodha, re Jowan,
adhesempys – ny wrav let!
KENSA MESSEJER
400 Agas derivas yw mas:
bÿth ny alsa bones gwell.
3045 Why a dhervyn cafos grâss
dres kenyver eus i’n wlas.
Ow arlùth, genowgh farwèl!
KENSA EPSCOP
401 Ow banath genes, cosyn:
in gwlas nev re omgyffyn!
[Yma an epscop ow skynnya dhe Vytern Modreth.]
KENSA MESSEJER
[dhe Modreth]
402 3050 Lowena dhe’m arlùth stowt,
avell emprour desedhys:
dres peb i’n bÿs te a rowt!
Dha negys yw gwrÿs heb dowt,
ha me sotel devedhys.
MODRETH
403 3055 Ow banath dhys, percevand:
te a dhendyl dha braisya!
Gwell corf os ès Coll-y-Brand.
Te a ’fÿdh cyvyl de Gaund.
Fysten dewhans dh’y sêsya.
KENSA MESSEJER
404 3060 Gramercy, ow arlùth gay.
(Re’n alter, Cuyr-larg-Dore,
ny vÿdh dhe well ow aray
awos dha ro, by thys day!
Ny a wysk blou ha morê.)
KENSA EPSCOP
[dhe Modreth]
405 3065 Lowena dhe why pùpprÿs
ha skentoleth ha ras!
Me re deuth dhywgh gans meur gris
rag guthyl bodh agas brÿs,
par dell owgh rêwler an wlas.
MODRETH
406 3070 Welcùm os, ow epscop mas!
Welcùm os heb faladow –
mar welcùm avell ow thas.
Me a wor dhyso meur grâss
rag dha dhos dhe’m arhadow.
[Hag yma Modreth ow skynnya.]
MODRETH
[wàr an fordh]
407 3075 Bos cùrunys me a vynn
mytern in Breten iwys.
Pynag a gôws er ow fynn,
ev a’n prenvyth, hag yn tynn.
Cùrun vy adhesempys!
KENSA EPSCOP
408 3080 Modreth, me a via fol
indella mara qwrelhen.
Y trailsa dhymmo dhe goll
serry agan arlùth oll,
agas ôwnter – Duw dyfen!
MODRETH
409 3085 Te a’n serr kyn tremena,
py mil a vÿdh marow!
Mar ny assentyth gena,
te a hepcor lowena
wàr bòr nebes lavarow!
KENSA EPSCOP
410 3090 Kyn fena dianedhys,
ny’th cùrun ow crabanow;
na wrowns kyn fena ledhys,
rag own bones keredhys
gans seul a eger ganow!
MODRETH
411 3095 Mar ny vedhaf cùrunys,
in tan pòr down te a lesk,
may fo dha din [crahonys]
te tùllor omskemunys.
Gas dha whedhlow, me a’th kesk!
KENSA EPSCOP
412 3100 Erbynn dha [rùdrys]
rag own a dhrog, by my saul,
ny dal guthyl dhymmo let!
Cùrun Breten me a set
wàr dha benn in hanow Powl.
413 3105 An lahys te a lel-sens
ha gwir dhe oll dha wostyth,
gwiryow eglos myns dell yns,
ha stâtys kepar ha kyns,
dhe vytern dâ dell degoth.
MODRETH
414 3110 Dell vo rêson me a wra,
gans weres Duw ha yêhes.
Pòr wir i’m gallos yma
kekefrÿs gul drog ha dâ.
Kê dre! Ow banath genes!
KENSA EPSCOP
415 3115 Me a wra, Modreth, heb mar:
yth esof omma lowr pell.
A’m negycyow a pen war,
re’m Arlùth na’n jeves par,
ny dhothyen dhys mar sotel!
[Omma yma an epscop ow skynnya.]
MODRETH
416 3120 Me yw mytern in Breten!
Mars eus fol vÿth na faitour
er ow fynn a gowsa màn,
ev a’n jevyth cales rann:
me a’n ladh avell traitour!
SECÙND MESSEJER
417 3125 Arlùth, confortys re by!
Elhas bos res dhymmo dry
dhys nowodhow a dholour.
Ponvotter eus wharvedhys.
Rag cudh, pàn y’n canfedhys
3130 me re jaunjyas ow colour!
418 Ny lowenhÿs wàr neb oos
abàn clôwys kyns y gows
agas noy omskemunys
(traitour!) ny wrug y dhevar.
3135 Pryveth yw gans Gwynever
in Breten Veur cùrunys!
ARTHÙR
3136b Owt, owt,owt, owt, owt!
419 Owt, galsof gwann a’m skians!
Ny alsa moy dyswrians
wharvos nefra er ow fynn.
3140 Duw roy dhymmo dampnacyon
hag iselder ha passyon
mar ny’s tevyth mernans tynn!
420 Owt wàr an fâls a’m traitas
ha’n dhrog-venyn a’m gesyas!
3145 Henna moy re’m dysêsyas.
Unweyth a’y dùll ha crefter
elhas bos res dhymm kyny.
Neb a wrug ow bylyny
marow y’s gwelvyth hy thir!
DÛK HOWEL
421 3150 Myshef re bo gwelys cler
wàr neb a’th tros in awhêr,
ha’n Arlùth a’th pernas ker
re’th lowenha solvegyns!
Wàr neb a wrug dell whervys
3155 mollath yowynk ha bervys,
ha mollath noth hag ervys,
mollath Crist hag oll an sens!
ARTHÙR
422 Canhas, gwarn an amprevyon
na vÿdh heudh wàr ow holon
3160 erna vôns y dyskevrys.
SECÙND MESSEJER
Me a wra heb faladow,
arlùth jentyl caradow.
Y coodh dhyw’ bos clôwys.
[Yma ev ow mos dhe Modreth in kerdh.]
423 Hail, Syr Modreth in dha dron!
3165 Canhas ov, so mot y gon,
dhyworth Arthùr danvenys
gans dynergh stowt ha cales.
A’th worthyp bÿdh avîsys.
Na vÿdh re haut kelenys!
MODRETH
424 3170 Na gows na moy a henna!
Me a’th kesk omdenna
hedre vo tecka an bÿs.
Kyn fynnas Arthùr y jy,
êns an javal dhe gregy!
3175 Chaunj a’n bÿs nanj yw wherys.
SECÙND MESSEJER
425 Te a wrussa moy furneth
guthyl ken [eredieth]
ès cows mar sÿth lavarow.
Me a lever dhys, Modres,
3180 kefrÿs te ha’n vyternes
in oll hast a vÿdh marow!
MYTERNES
426 Serr dha dhywen, te penn cog!
Desempys gwev ow golok
rag, te tellek, ny’th cara’.
3185 Mar côwsyth moy a Arthùr
i’m [goodh] vy, te fâls brybour,
nefra ny dhebryth bara!
MODRETH
Êns mes a’m golok uskys
py me a’n ladh desempys,
3190 re Sèn Tomas a gara’!
MESSEJER
[dewhelys dhe Arthùr]
[427a 3191a Arthùr dâ, bys in henna
3192a precyùs yw sur,
3193a Arlùth Duw re’th cùssulya!
3194a Ny yll tavas reportya
3195a i’n tor’-ma meur
3196a a’th noy, yw re dhyspùyssant,
3197a fol ha trynk avell turont.]
[Teyr fythyonen i’n tyller-ma yw rùttys, ytho pùptra heb bos scrifys yn perfeth.]
MESSEJER
[dhe Arthùr]
427b 3191b Arthùr dâ, bys in henna
3192b pris yw dhymma,
3193b Arlùth Duw re’th confortya!
3194b Ny yll tavas reportya
3195b i’n tor’-ma myns eus ena,
3196b ha’th noy, yw re dhyspùyssant,
3197b fol ha trynk avell turont,
3198 tôwlys rag dha duwhena!
ARTHÙR
Elhas, elhas, elhas ha gu!
3200 428 Govy rag spit! Tru, a Dhuw!
Drefen ev dhe wul drog dhymm,
ogh, tomhas ow galarow:
elhas na vena marow!
Dhywgh y tov vy glew ha lymm.
429 3205 Howen, omma te a drig
rag dyfen an pow orth bryg.
Me a dryst dhys nos ha dÿdh.
Sicut noui te barum omnium Galliarum,
3210 an governans te a vÿdh.
HOWEN
430 Parys o’vy dhe’th onour!
Gans oll ow nell ha’m socour
nefra dhyso ny falla’.
ARTHÙR
Gramercy, jentyl Howen,
3215 ha me dhys maga lowen
a’n tal mara calla’.
431 Deun ahanan, Bew-y-Gig!
Ow holon yw tedhejyk
warlergh dyswul ow enmy.
3220 Kyn fe in cres meneth horn,
me a’n dyvyn a dhew dhorn
in hast, by Godys body!
MYTERNES
432 Modreth, bÿdh war! Omwra crev!
Avell bodhiak sÿth y whreth –
3225 Arthùr a dheu solvegyns!
MODRETH
A varwa awos arveth
nynj yw gwyw dhe varhogeth.
Whath ow forpos me a sens!
433 Me re dhanvonas defry
3230 Dûk an Saxons, Chellery,
dhe whelas myns a gaffa
a bagans in Jermany,
et subvenient Picti.
Gweres lowr a dheu dhymma.
434 3235 An dûk a’n jevyth pòr wir
rag y lavur oll an tir
a Dhowr Hùmbyr dhe Scotland
ha myns a’n jeva Horsùs
’berth in Kynt ha Hengystùs
3240 in termyn Vortygernùs
when he was king in this land.
[Vortygernùs Mytern an pow-ma]
CHELLERY, DÛK AN SAXONS
435 Hail, King Modreth in the thron!
Gans plenty a soudoryon
awotta vy devedhys!
MODRETH
3245 Welcùm, cosyn Chellery!
Gans gweres ahanowgh why
ow escar a vÿdh ledhys,
an cothwas, my ny’m beus dowt.
Deun ahanan in unn rowt!
3250 Der agas gweres
gwren ev marow
gans tus ha boyes iwys,
re’m Arlùth Duw heb parow!
[Yma Modreth ow skynnya gans y dhywysyon.]
MODRETH
436 Eâ, an crothak
3255 in hast y fÿdh dielhys.
ARTHÙR
Merowgh ple ma an cronak!
Kepar dell yw molothak,
deun warnodha gans meur gris!
437 Ow servantes, mara’m kerowgh,
3260 a’gas dyhow prederowgh,
ha bedhowgh war
na glôwo agas dolours
onen vÿth a’gas amours,
cothman vÿth car.
438 3265 Modreth kyns oll y fynnas
ahanowgh an derivas,
an fekyl-fâls.
Saw ny vÿdh gweyth gweth ès fol
pàn y’n crenaf, Calesvol –
3270 me a’n dyhals!
MODRETH
439 Owt! Ny vÿdh vas, me a grÿs,
na ny vien dielhys,
na ve bodh Duw a’n gwelha.
[Omma ymowns y ow metya dew ha dew.]
Tròm re godhys in awhêr!
3275 Re’m Arlùth a’m pernas ker,
ny wortaf omma pelha!
[Omma yma Augel ha Gawen ow merwel.]
ARTHÙR
440 Ow thraitour re’m gohelas!
Drog-chauns wàr an kenweles,
na alsen ny têwlel dial!
[Ena gas Modreth dhe fia ha wosa henna dhe jaunjya.]
3280 Re Crist a’m pernas i’n prenn,
dry oll wlas kynth ellen,
whath ny a vÿdh orth an fall!
441 Warnodha, Duw, tal dial!
Now, mytern Scotland, Augel,
3285 ha Syr Gawen yw marow.
Y o chif ow marhogyon.
A Dhuw, gohy ow holon
rag trystans ha galarow!
Kay Wynn, an dûk,
3290 ha Bedwyr a veu ledhys
in cres ost mytern Mêdes,
pàn veu Lûcy dybennys,
mayth ov cudhys,
re Synt Lûk!
[Arthùr a wra kerdhes gans y soudoryon in plain an gwary.]
KENSA MESSEJER
[dhe’n vyternes ow leverel:]
442 Hail i’th tour, ow arlodhes!
3295 Defies sur yw Modres.
Arthùr re’n hodyas garow.
Mar wir dell o’vy Jacka,
ev a’n jevyth an lacka
hag in hast a vÿdh marow!
MYTERNES
443 3300 Ny wòn vÿth ple hallaf mos.
Â, Duw a vynn shâmys ow bos
ha’m garr settys der hy benn.
Elhas, ny yll bos na hen!
KENSA MAGHTETH
444 Tru! Te a veu ken tresow:
3305 mab servya, arlodhesow
pòr teg iwys,
gwas glinyow ha gweresow
ha gwary, bry ha bysow!
MYTERNES
[Rest a'n gweyth yw gyllys dhe goll.]