Washington Irving


Thomas Cole, Vu wàr an Catskill - Kydnyaf Avarr, 1836-37


Kernowek © 2024 Ian Jackson

Whel dhe vos gorfednys scon

Yma Gerva awoles


Pynag a wrella viaj Dowr Hudson ahës, ny alsa hedna ankevy an Menydhyow Kaatskill. Yth yns y branch dyskevelsys a’n teylu Appalachyan brâs, dhe weles a’n tu west dhe’n ryver, hag ymowns ow whedhy bys in uhelder bryntyn, hag ow lordya dres an pow i’ga herhyn. Yma pùb chaunj a’n sêson, pùb chaunj a’n awel, pùb eur a’n jëdh iredy, ow try neb chaunj in colours ha formys hudol an menydhyow-ma, hag anjy regardyes gans oll an gwrageth ty, ogas ha pell, avell airbosoryon perfeth. Pàn vo an awel teg ha sur, ymowns y gwyskys blou ha pùrpur, ow pryntya aga lînednow poos wàr ebron gler an gordhuwher; saw traweythyow, an dirwedh pàn vo heb cloud ogasty, y fedhons ow cùntell cùgol êthow loos adro dh’aga gwarthavyon, ha brav y wolow bryght kepar ha cùrun glory.

Orth goles an menydhyow gis fayes-ma, y hyll an viajyor decernya an mog scav ow crùllya mes a dreveglos in bàn, hag estyll an tohow ow lentry in mesk an gwëdh i’n keth le may ma arlywyow blou an uheldir ow tedha in glasny fresk an dirwedh yw nes. Otta treveglos pòr goth, fùndyes gans parcel a’n drevesygoryon Iselalman in oos avarr an provyns, orth dallath governans Peter Stuyvesant mas (re bo cres dh’y ena!), hag i’n tyller-ma kyn pedn bohes termyn y feu derevys nebes a’n treven a longya dhe’n drigoryon wredhek, byldyes a vryckys melen bian o drës dhia Holland, ha clojow dh’aga fenestry ha pùnyons dh’aga tâlyow, ha cùlyak gwyns wàr bùb anedha.

I’n keth pendra-ma, hag in onen a’n very treven-ma (o lavurys, rag leverel ewn poran, gans an termyn tremenys ha gans an gewar yn trist) yth esa trigys, lies bledhen alebma, pàn o an pow-ma whath provyns perhednys gans Breten Vrâs, pollat sempel, dâ y jer, henwys Rip Van Winkle. Ev o devedhys a’n Van Winkles a vedha owth omdhysqwedhes mar galant in dedhyow chevalrus Peter Stuyvesant hag êth ganso dhe’n esedhva orth Ker Christina. Ny erytas ev, bytegyns, ma’s porcyon bian a nas vreselek y hendasow. Dell verkys solabrës, ev o den sempel ha dâ y jer; ev o, gans hedna, kentrevak cuv ha gour gostyth kepar ha cronak in dadn ravar. In gwir, sewyans martesen a’n dewetha cyrcùmstans-ma o an wharder spyrysek a wainya dhodho kebmys kerensa orth oll an bobel; rag parys dhe vos goruvel ha dôtys wàr gosoleth i'n gwel poblek yw an re usy in danjer tebel-wreg in gwlascor an chy. Aga natur, heb dowt, yw gwrës heblyth ha govelus in fog danek govyjyon tre, ha kereth pryva dhe groglen an gwely yw maga whythresek avell kenyver progeth i’n bÿs rag desky vertu perthyans ha hirwodhevyans. Y hyller ytho consydra, neb gradh, bos gwreg, pàn vo hy vyragô, bednath perthadow, hag i’n vaner-ma yth o Rip Van Winkle terweyth benegys.

Certan, ev o meurgerys glân in mesk oll gwrageth ty an dreveglos, ha’n re-ma, dell yw ûsys inter an reydh blesont, orth y scodhya in kenyver strif mêny, ha heb fyllel, pàn vedhens y ow tùchya an maters-ma i’ga hesclappyans orth dyweth pùb jorna, dhe dôwlel oll an blam wàr Dhama Van Winkle. Kefrës flehes an bendra a gria gans joy pùpprës may fe va ow tos nes. Ev o darbaror dh’aga sport, bolùnjedhek dhe wil ragtha tegydnow, dhe dhesky dhedha gwary syrf neyja ha marblednow, ha dhe dherivas whedhlow hir a spyryjyon, gwrahas, hag Indyans. Bÿth pàn wipya ev der an dre, y fedha ost anedha owth hangya wàr y losten, ow crambla wàr y geyn, hag ow qwil mil brat orto yn tyspral; ha ny vydna ky vëth hardha wàr y bydn in oll an côstys-na.


GERVA – GLOSSARY

Definitions have generally been confined to those relevant for the story. To keep the glossary to a manageable length the listing excludes the most common words. These are best looked up in Gerlyver Kescows (Ian Jackson).

On-line at

https://www.skeulantavas.com/vocabulary/gerlyver-kescows-2nd-edition

If you need grammar, by far the most helpful book is Desky Kernowek (Nicholas Williams, Evertype 2012).

airbosor m airbosoryon barometer

branch m branchys branch

breselek adj martial

bryght adj bright

chevalrus adj chivalrous

crùllya curl

cùlyak gwyns m cùlyogas weathercock

dyskevelsy dismember

dyspral adj with impunity

eth m êthow vapour

fay m fayes fairy

fog f fogow furnace

galant adj gallant

glasny greenery

goruvel adj obsequious

govelus adj malleable

govyjyon m tribulation

gwlascor f gwlascorow realm

gwre’ty f gwrageth ty goodwife

hangya hang

heblyth adj pliant

hendas m hendasow ancestor

hirwodhevyans long-suffering

hudol adj magical

Indyan m Indyans Indian

Iselalman adj Dutch

kepar ha cronak in dadn ravar phr hen-pecked

ker f kerow fort

kesclappyans gossiping

lavurys adj worn

lordya lord

marblen f marblednow marble

mas adj good

parcel m & f band, portion

pendra f pendrevow village

provyns m provyncys province

pùnyon m pùnyons gable

sarf neyja f syrf kite

spyrysek adj spiritual

tâl m tâlyow front (of house)

tanek adj fiery

tegyn m tegydnow plaything

tirwedh f tirwedhow landscape

trevesygor m trevesygoryon colonist, settler

trigor m trigoryon inhabitant

vertu m vertus virtue

viajyor m viajyoryon traveller

vyragô termagant

wharder meekness